Ankara’da Melih Gökçek’in Refah Partisi’nden belediye başkanı seçildiği 1994’ten bu yana ilk kez büyükşehir belediye başkanlığı CHP’ye geçti.
25 yıllık bu dönemin 24 yılında koltukta Melih Gökçek oturuyordu. 2002'den bu yana AKP adına başkanlığı sürdüren Gökçek, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talimatıyla koltuğu geçen yıl Mustafa Tuna'ya bırakana kadar başkan kaldı. Gökçeksiz girilen ilk seçimde ise üçüncü kez yarışan Yavaş, seçimi kazandı.
Başkent kulislerinde, Yavaş’ın seçimi kazanacağı, hatta aradaki farkın çift basamaklı olabileceği bir süredir konuşuluyordu. Buna karşılık, özellikle Erdoğan’ın son dönemde Ankara’ya yüklenmesi, Elmadağ dahil ilçelerde bile miting yapması, hemen her fırsatta Ankara’da etkinliklere katılmasının etkisiyle Özhaseki aradaki farkı biraz olsun kapattı. 2014’te Yavaş’ın öne geçtiği saatlerde sisteme veri girişinin durması ve sonrasında seçimi Gökçek’in kazanmasıyla ortaya çıkan tablo, anketlere rağmen CHP’nin son dakikaya kadar teyakkuzda kalmasına yol açtı.
Ankara’da, Yavaş’ın karargahında, “Seçim Özhaseki’ye karşı değil Erdoğan’la karşı kazanıldı” yorumları yapılıyor. Bu sonucun ortaya çıkmasında 5 ayrı nedenin etkili olduğu değerlendiriliyor:
- HDP katkısı: HDP, Mansur Yavaş’ın mesafeli duruşuna ve HDP seçmenlerinde tepki çeken açıklamalarına rağmen, “Doğuda kazanacağız, batıda iktidarı durduracağız” stratejisini kararlılıkla uyguladı. HDP’nin cezaevindeki eski eşbaşkanı Selahattin Demirtaş’ın, sandığa gidilmesi çağrısı yapması, ülkücü kökenli Yavaş’a oy vermeyeceğini söyleyen HDP’li seçmen üzerinde etkili oldu. Belediye Meclisi’nde yüzde 1,2 oranına ulaşan HDP’nin bu oyları, büyükşehir seçiminde Yavaş’a gitti.
- MHP oyları: Başkentteki MHP seçmenin bir bölümü, tercihini Yavaş’tan yana kullandı. 2014 seçiminde de MHP aday çıkartmasına rağmen Yavaş’ı tercih eden bir bölüm ülkücü, tercihini değiştirmedi.
- Özhaseki faktörü: Özhaseki, Gökçek’le yıllarca çalışan Ankara teşkilatı tarafından tam olarak kabullenilemedi. Baştan itibaren Mustafa Tuna ya da Veysel Tiryaki gibi Ankara’da başkanlık yapmış isimlerin daha etkili olacağı konuşuldu ancak AKP Genel Merkezi’nden karşılık alınamadı.
- Yavaş mağdur edildi: Mansur Yavaş üzerine yapılan yayınlar, Cumhurbaşkanı Erdoğan başta olmak üzere AKP’den yapılan açıklamalar, başkentte çok etkili olmadı. Bir kez MHP’den, iki kez CHP’den aday gösterilen, önceki yıllarda Beypazarı’nda yıllarca başkanlık yapan Yavaş’ı uzun yıllardır tanıyan başkent seçmeni, hem 2014’te hem de şimdi mağdur edildiği inancıyla hareket etti.
-İlçelerdeki oy dengesi: AKP, geleneksel olarak Ankara’nın çevre ilçelerinin tamamını zaten kazanıyordu. Merkez ilçelerden Sincan ve Keçiören’de etkili olan AKP, Çankaya’da CHP’nin üçte biri kadar, Yenimahalle’de ise CHP ‘ye yakın oy oranlarına ulaşabiliyordu. Bu seçimde, AKP, büyük önem verdiği Keçiören’de eski MHP’li Turgut Altınok’u aday göstererek beklediği orana ulaştı. Ancak merkez ilçelerden Etimesgut ile çevre ilçelerden Beypazarı, Kahramankazan, Gölbaşı’nda başkanlıklar Cumhur ittifakı tarafından kazanılsa da Millet ittifakı adayları oylarını ciddi biçimde arttırdı. Türkiye’nin en büyük ilçesi Çankaya’da CHP adayı Alper Taşdelen, yüzde 72’lere çıkarak rekor kırarken, oy deposu Yenimahalle’de CHP’li Fethi Yaşar, AKP’li Veysel Tiryaki’ye 18 puan fark attı. Elmadağ ise iki dönemin ardından CHP’ye geçti. Oyu yüksek ilçelerde Millet ittifakının kaybetse de yüksek oy alması, bu tabloyu yarattı.
Yeniden yüzde 50
Ankara’da ortaya çıkan rakamlar, başkanlık sistemine ilişkin yapılan 2017 referandumuyla örtüşüyor. Referandumda ilk kez muhalefet bloğu, yüzde 50’nin üzerine çıkmış, iktidar bloğu ise yüzde 48,5’te kalmıştı. Cumhurbaşkanlığı seçimi ve genel seçimde ise Ankara’da yine Cumhur ittifakı yüzde 50’nin üzerine çıkmayı başarmıştı.
Ancak referandumdaki rakamlara geri dönüldü ve Yavaş, yüzde 50,9 oy oranıyla seçimin galibi oldu. Özhaseki ise referandumdaki rakamlara bile erişemedi ve yüzde 47,1’de kaldı.
CHP, Erdoğan’ın özellikle alınmasını istediği Çankaya ve Yenimahalle’de AKP’yle arasındaki farkı açtı. İki dönem sonra Elmadağ’ı da kazanarak, başkentteki belediye sayısını üçe çıkarttı. 25 ilçesi bulunan Ankara’da, AKP’nin aday çıkartmadığı Etimesgut, Gölbaşı ve Polatlı’yı ise MHP kazandı. Ancak bu ilçelerde de CHP ya da İYİ Parti adayları yüksek oylar aldı. Geriye kalan 19 ilçeyi ise AKP kazandı. Ancak bu 19 ilçenin oy sayısı, Çankaya ve Yenimahalle’deki oy sayısından çok daha düşük.