Günümüzde yeni doğan bebeklerin ilk altı ay boyunca sadece anne sütü ile beslenmesi önerilmektedir. Anne sütü bebek için en sağlıklı olan besindir. Uygun koşullarda gereksinim duyulduğu anı beklemektedir. Isıtma, soğutma, depolama, mikroptan arındırma için özel aletlere, biberon, emzik vb. aracılara ve temiz su kaynağına bağımlı değildir. Anne sütünde mikrop üremez, bozulmaz, hastalık kaynağı olmaz. Bütün anneler ilk 6 ay sadece anne sütünün bebek için en önemli, besin değeri en yüksek besin olduğunu bilir.
Bağışıklık sistemini güçlendiren anne sütünü artıran yiyecekler, süt verildiği dönemde tüketilebilir. Annelerin bu dönemde normal yiyeceklerine ek olarak günlük yaklaşık 500 kalori almaları yeterli. Ancak önemli olan bu kaloriye karşılık gelecek yiyecek ve içeceklerin neler olması gerektiği. 1-7 Ekim Dünya Emzirme Haftası’nda, Beslenme ve Diyet Uzmanı Nur Ecem Baydı, anne sütünü artıran 10 özel besinle ilgili bilgiyi Hürriyet'e verdi.
İşte Hürriyet'in derlemesiyle anne sütünü artıran besinler şöyle:
Anne sütünün miktarını arttırmak için tüketilmesi gereken temel besin su. Anne sütünün yüzde 87’si sudan oluşuyor. Emziren annelerin bu süreçte normal gereksinimlerinden daha fazla su tüketmeleri gerekiyor. 60 kiloluk birinin günlük tüketmesi gereken su miktarı yaklaşık 2 litreyken, emziren annelerde bu rakam 3-3,5 litreye çıkıyor. Bu gereksinimin 2- 2,5 litresi saf sudan, kalan kısmı ise şekersiz komposto, bitki çayı ve ayran gibi içeceklerden karşılanabiliyor. Gereksiz kilo alımının engellenmesi için kompostolara şeker ilavesine gerek yok, meyvenin kendi şekeri yeterli.
Öneri: Halk arasında bilinenin aksine şeker ve şekerli besinler süt miktarını arttırmıyor. Her emzirme esnasında 1- 1,5 bardak su tüketerek yeterli sıvı alımını sağlayabilir, süt miktarını artırabilirsiniz.
Son dönemde yapılan çalışmalar gösteriyor ki annede demir eksikliği olması durumunda süt üretimi de düşüyor. Yulaf iyi bir demir kaynağı, ayrıca rahatlatıcı etkisiyle sütün meme kanallarında ilerlemesini sağlayan oksitosin hormonunun salınımını uyarıyor. Bu nedenle de sütün kanallardan ilerlemesi hızlanıyor.
Öneri: Sabah kahvaltılarınızı yulafla zenginleştirebilir, yulafı pişirerek veya süt ile tüketebilirsiniz.
Havucun içeriğinde meme dokusunun sağlıklı gelişimini ve süt oluşumunu destekleyerek östrojen benzeri görev yapan, bitkisel bir kimyasal olan fitoöstrojen bulunuyor. Fitoöstrojen süt üretimini artırıyor. Östrojen hormonu meme dokusu içerisindeki süt kanallarını geliştiriyor. Ayrıca havuç iyi bir beta karoten kaynağı ve emzirme sürecinde artan beta karoten ihtiyacını karşılıyor.
Öneri: Salatalarına mutlaka günde 1 adet havuç ekleyin. Yapılan çalışmalar emzirme döneminde havuç tüketen annelerin çocuklarının ilerleyen dönemlerde havuç tüketmeyi daha kolay kabul ettiğini gösteriyor.
İçerdiği fitoöstrojenler nedeni ile östrojen benzeri bir görev yaparak süt miktarını ve sütün yağ içeriğini arttırıyor. Rezene ayrıca anne sütü yolu ile bebeğe geçerek sindirim ve hazımsızlık problemleri yaşamasını önlüyor.
Öneri: Çay yerine rezene çayı tüketin ve içine şeker eklemeyin. Günde 2-3 fincan rezene çayı tüketerek süt miktarını artırabilirsiniz.
Hayvanlarla yapılan bazı çalışmalar arpanın içinde bulunan polisakkaritin annedeki prolaktin miktarını arttırdığını gösteriyor. Prolaktin, memede bulunan süt salgılayıcı hücrelerden süt salınımını uyaran hormon.
Öneri: Arpanın bu etkisinden faydalanmak için arpanın çimlendirilmesiyle elde edilen malt içeceklerinden günde 1 adet tüketebilirsiniz.Ancak unutmayın bu içecekler yüksek kalori içerikleri nedeniyle aşırı tüketilirse istenmeyen kilo artışlarına yol açabiliyor.
İyi bir demir kaynağı olan baklagiller, süt miktarını ve kalitesini arttırıyor. Özellikle emziren anne vejetaryen ise diyetinde mutlaka bu besinlere yer vermeli. Ancak zaman zaman annede gaz problemlerine yol açabildiğinden bu besinler, bebekte de benzer problemlere neden olabiliyor.
Öneri: Eğer bu yiyecekler sizde gaz sorunu oluşturmuyorsa, haftada 2-3 defa nohut, kuru fasulye, barbunya gibi baklagillere öğünlerde yer verebilirsiniz.
Ispanak, kara lahana gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler içerdikleri fitoöstrojenler ile süt miktarını arttırıyor. Ayrıca bu sebzeler kalsiyum, demir, folat ve vitamin A içeriği bakımından zengin olması yönü ile de sütün kalitesinin artmasına da katkı sağlıyor.
Öneri: Koyu yeşil yapraklı sebzeleri gün içerisinde salatalarınıza veya sebze yemeği olarak beslenmelerine dahil edebilirsiniz.
Yapılan çalışmalar gösteriyor ki, anne emzirme öncesinde sarımsak tüketirse bebekler daha aktif ve daha çok emiyor. Anne sütünün artıran asıl etmen bebeğin aktif bir şekilde anneyi emmesi olduğundan sarımsağın süt miktarını arttırdığını söylemek mümkün. Ancak bebeklerde gaz oluşumuna ve hazım problemlerine de yol açabiliyor.
Öneri: Emzirirken sarımsağı az miktar ile başlayarak yemeklerinize ekleyin ve bebeğinizin verdiği tepkileri gözlemleyin. Eğer gaz ya da hazımsızlık gibi problemler oluşmuyorsa gün içerisinde 1-2 diş tüketebilir veya yemekte zorlanıyorsanız sarımsak kapsülü alabilirsiniz.
Ceviz, fındık, badem gibi yağlı tohumlar emziren annelerin diyetinde mutlaka yer almalı. Bu tohumlar vücudumuz tarafından sentezlenemeyen ve mutlaka dışarıdan alınması gereken yağlar bakımından zengin olduğundan sütün kalitesinin arttırılmasında önem taşıyor. Ayrıca yağlı tohumların içeriğinde bulunan bazı aminoasitler süt oluşumu için gerekli olan seratoninin yapısına katılarak süt miktarının ve kalitesinin arttırılmasında rol oynuyor.
Öneri: Bu yağlı tohumlar yüksek kalori içerdiğinden gün içerisindeki ara öğünlerde 3-4 tam ceviz, 10-12 adet çiğ badem veya fındık yiyebilirsiniz.
Yüksek kalsiyum içeriği ve östrojen hormonuna benzer özellikler göstermesi nedeni ile süt miktarını artırıcı özelliğe sahip.
Öneri: Susam tanelerini salatalarınıza ekleyerek günde 1-2 çay kaşığı kadar tüketebilirsiniz.