Antibiyotik kullanımı hakkında doğru bilinen 7 yanlış

*Görkem Gömeç

ABD’de de bir hastanın ve bir çiftlik hayvanında güçlü antibiyotiklere dirençli süper E.Coli bakterileri bulunması ile antibiyotik direnci ile baş gösteren küresel bir sağlık krizi kapımızda gibi.

Antiboyik kıyamet ile ilgili yazımıza buradan göz atabilirsiniz. Bu krizin sonucunda antibiyotiklerin, yanlış kullanımdan dolayı etkisinin azalmasından modern tıpdan çıkarılma ihtimali bile düşünülüyor.

Süper güçlü bakteriler, bel soğukluğu ve E.Coli gbi hastalıkların antibiyotik dirençlerini arttırarak, şu an yılda 700 bin kişinin ölümüne yol açmakta. Herhangi bir önlem alınmazsa bu sayının 2050 yılında 10 milyona ulaşması bekleniyor.

Bu sorun başka birinin sorunu değil. Türkiye yanlış antibiyotik kullanımı listesinde OECD ülkeleri arasında birinci sırada!

Hem Türkiye’de hem de dünya’da yapılan araştırmalar, antibiyotik kullanımı konusunda yanlış bilinen onlarca gerçek olduğunu gösteriyor. Biz de en önemli 7 tanesini sizin için listeledik.

1- Doğru kullanılırsa antibiyotik direnci gibi bir problem ortadan kalkar

Maalesef doğru değil. Antibiyotik direnci aslında Darwinsel bir doğal seçilimin yol açtığı tartışılıyor.

Binlerce yıldır diğer bakteri mantarların ürettiği kimyasallara karşı kendini koruyan bakterilerin, 1928’den sonra üretilen penisiline karşı da bir bağışıklık üretmesi doğanın yapısında vardı.

Bu “saldırılara” karşı kendini koruyan bakterilerin gittikçe yayılması ile, penisilin gibi basit antibiyotikler buna karşı direnç üretmemiş bakterileri öldürüp diğerlerini bırakıyordu. u güçlü bakteriler, doğru ortamlarda sayılarını arttırarak, temas ile insandan insana geçebildi ve böylece yayılmaya başladı.

Yani sizin antibiyotiği doğru kullanmanız problem değil, olay tamamı ile evrimle alakalı.

2. Direnç gösteren vücudumuz, bakteriler değil

Hayır, gene cevap bakteriler. Dediğimiz gibi bu doğanın kanunlarından biri. Güçlü olan yaşam hakkına sahiptir. Bu yüzden, vücudumuzla ilgili değiştireceğimiz şeylerin bakterilere bir etkisi yok.

3. Antibiyotikler soğuk algınlığı ve gribin ilacıdır

Hayır, binbir kere hayır. Antibiyotikler ile yapılan en büyük yanlışlardan biri bu olsa gerek. Antibiyotikler sadece bakterilere karşı savaşmakta kullanılıyor. Grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklar virüsler tarafından ortaya çıkarılmakta ve antibiyotiklerin bu virüslerin üzerindeki etkisi tamamı ile sıfır.

Güçsüz bakterilerin olmadığı ortamlarda antibiyotik kullanmak, daha güçlü olan bakterilerin direncini arttırmaktan ve yanlışl kullanım ile oluşan yan etkiler ile size zarar vermekten başka bir işe yaramıyor.

4. Artık iyi hissediyorum, antibiyotiklerimi kullanmayı bırakabilirim

Yanlış. Eğer bakteriyel bir enfeksiyonunuz varsa, size reçete ile verilmiş antibiyotiği size söylenen zaman aralığında almanız en gerekli şeylerden biri. Kendinizi daha iyi hissedebilirsiniz, ama bu zararlı bakterilerin tamamı ile yok olduğu anlamına gelmiyor.

Bu durumda daha güçlü bakteriler, vücudunuzdan atılmamış güçsüz bakteriler ile etkileşime geçip, direnci yüksek bakteri sayısını arttırıyor. Doktorunuza ilacınız hakkında bu soruları sormaktan lütfen çekinmeyin.

5. Daha önceden kalmış antibiyotikleri, amcamın teyzemin ilacını bende alabilirim

Asla ve asla bunu yapmayın. Size verilmiş ilaçlardan başka ilaçları kullanmaktan esefle kaçının.

Bu kaçınmanın iki büyük sebebi var:

- Zamanı geçmiş veya eski antibiyotikler içindeki aktif maddelerin gücü azaldığından daha fazla direnç oluşturabiliyor.

- Başkalarının kullandığı antibiyotikler sizin için doğru seçim olmayabilir. Her enfeksiyon birbirinin aynısı diye bir kaide yok. Bçyle bir durumda yanlış tedavi edilmiş enfeksiyonlarda bulunan bakterilerin direnci arttırma olasılığı daha da artıyor.

6. Direnç ve yan etkiler sadece düzenli kullanımlar ile oluyor, ben sadece bir doz antibiyotik aldım

Bir doz ya da bir çok doz antibiyotik kullanmış olsanız bile antibiyotik dirençli bakterilerin etkisini göstermesi söz konusu. Bu tamamen bakteri ile alakalı.

Özellikle, tek veya çok doz farketmeden, yanlış kullanım ile sindirim kanalınızda yaşayan bakterilere zarar vermeniz daha da olası. Bu bakterilerin yanlış kullanılması ciddi sindirim sorunlarına ve sürekli ishal gibi problemlere yol açabilir.

7. Bu sorun doktorların yüzünden ortaya çıktı o zaman

Bu ne doğru ne de yanlış. Evet, maalesef doktorların bazıları antibiyotik kullanımı konusunda halkı bilinçlendirme konusunda başarısız oldu. Ama artık görev hepimize düştü.

İnsanları antibiyotik kullanımı konusunda eğitmek ve farkındalık yaratmak için hepimizin daha fazla çalışması gerekiyor. Antibiyotikler küresel olarak kullanılan bir ilaç ve gerçekten çok büyük yararlar sağladı. Bu yararların devam etmesi için görev geleceğine sahip çıkmak isteyen tüm bireylere düşüyor.

____________________________________________________________

Bu yazı yesilist.com'dan alınmıştır. 

Hazırlayan: Görkem Gömeç