‘Arama motorları gözetleme sistemlerine dönüşüyor’
Internetlivestats sitesine göre, günümüzde aktif olan web sayfalarının sayısı yaklaşık 996 milyon. 2014 sonunda 1 milyara ulaşması beklenen web sayfaları, kullanıcıların içinden çıkması son derece zor bir karmaşayı da beraberinde getiriyor.
Müfit Yılmaz Gökmen’in Al Jazeera Türk’te yer alan haberine göre, internet kullanıcılarının aradıkları bilgiye erişmemi sağlayan arama motorları, her ne kadar internetin belkemiğini oluştursa da, giderek artan zekâları ve fonksiyonları onları gözetleme sistemlerine dönüştürüyor.
Neredeyse tüm internet kullanıcıları e-posta göndermek, bir yazı okumak veya müzik dinlemek için önceden açmış oldukları sayısız hesabı kullanıyor. Arama motorları, internet hizmetleri veya mobil ürünler üzerinden açılan ve sosyal medya ile doğrudan bağlantılı olan bu hesaplar, tüm işlemlerimizi an be an kayıt altına alıyor.
Nelere ilgi gösterdiğiniz ölçülüyor
Sosyal medya ağınız dinlediğiniz müzikleri kaydediyor, okuduğunuz gazete hangi konulara ve yazarlara ilgi gösterdiğinizi ölçüyor, e-posta şirketiniz en çok hangi arkadaşınızla görüntülü sohbet yaptığınızı not ediyor. Gizlilik tartışmalarını da beraberinde getiren uygulamalar aracılığıyla toplanan bilgiler, nihayetinde arama motoru algoritmalarının da gelişmesini sağlıyor. Bugün bir e-ticaret sitesinden çıktıktan sonra girdiğiniz herhangi bir sayfada, birkaç saniye önce baktığınız ürünün reklamını görüyorsunuz.
İnternet reklamcılığı hızla artıyor
ABD’de 2012’de 20 milyar dolara ulaşan internet reklamcılığı sektörü, aynı yıl Türkiye’de 750 milyon TL’yi gördü. Reklam sektörünün potansiyeli, doğal olarak şirketlerin daha fazla ziyaretçi çekebilmek için arama motorlarının yaptıkları yatırımı artırmalarına yol açtı. Yapılan yatırımlar, yeni pazarlama stratejilerinin müşterilere özel en doğru reklamları göstermeye odaklandı. Sonuç olarak, arama motoru algoritmaları insan psikolojisine uzanan analizler gerçekleştirecek kadar derinleşti. Nihai amaç, bir reklamı 100 defa değil, 100 farklı kişiye göstermek veya bir kişinin 100 tane değil, 10 reklam arasında seçim yapmasını sağlamak olarak belirdi.
‘Özel hayatın ihlali söz konusu’
Nüfusundan yarısı aktif internet kullanıcısı olan Türkiye, sosyal medya kullanımı ve güçlü e-ticaret altyapısıyla internetin en canlı olduğu ülkeler arasında yer alıyor. İnternet hızlarının sürekli artması, sanal ortamdaki işlemlerin ve hizmet hacminin de genişlemesine yardımcı oluyor. Ancak bu süreçte kullanıcıların farkına varmadığı önemli hususlar mevcut.
IntelRAD güvenlik danışmanlığı firmasından Koryak Uzan, güvenlik ve reklam amaçlı çalışmalarda özel hayat ile istihbarat arasındaki çizgiye dikkat edilmesi gerektiğini belirtti.
Google daha da akıllanacak
İnternette herhangi bir araması yaparken, Google size en doğru sonucu çıkarabilmek için artık davranışlarınızı kontrol ediyor. Şirketin Şubat 2014'te patentini aldığı 'Bağlamsal arama terimi değerlendirmesi' teknolojisi, yaptığınız tüm aramaların denetlenmesini ve arama davranışınızın analiz edilmesini sağlıyor.