ASELSAN'dan yeni işe alım kriterleri: Duygusal zeka testi

ASELSAN’ın mühendis ölümleri üzerine yaptığı araştırmanın ardından işe giriş kriterlerini değiştirdiği ortaya çıktı. Eleman alımlarında not ortalamasını dikkate alan ASELSAN “duygusal zeka ve sosyal aktivite” kriterini göz önünde bulundurduğu belirtildi.

Takvim gazetesi yazarı Mehmet Çetingüleç’in “ASELSAN mühendislerine ‘sosyal zeka’ kriteri…” başlığıyla yayımlanan yazısında (18 Eylül 2012) ASELSAN’daki işe alım sürecini değerlendirdi. Çetingüleç’in yazısı şöyle:

ASELSAN mühendislerine ‘sosyal zeka’ kriteri…

ASELSAN mühendislerinin ölümündeki kritik sorulardan biri şu: Neden ardı ardına intihar ettiler? Hüseyin Başbilen, 2006 yılında arabasının içinde boğazı ve bileği kesilmiş olarak bulunuyor. Yanında bir mektup bırakarak. O mektubun öldüğü gün işyerindeki bilgisayarında yazıldığı öne sürülüyor. Bu iddia "cinayet" kuşkusu doğuruyor. Ancak istihbarat birimleri ve emniyetin araştırmaları iddiayı boşa çıkıyor. Halim Ünsem Ünal ile Evrim Yerçeken'in intiharları ise 2007 yılında 9'ar gün arayla gerçekleşmiş. Ünal, 17 Ocak'ta kafasına kurşun sıkıyor, Yerçeken ise 9 gün sonra apartmanın 7. katından atlayarak yaşamına son veriyorlar. 

***

Peki intiharlar arasında "ortak bir yön" var mı? Yapılan araştırmalar bulunmadığını gösteriyor. Ancak "ruhsal sıkıntı" ve "tetikleme" olasılıkları üzerinde duruluyor. Hüseyin Başbilen'in ölümüyle "depresyon" arasında bağlantı olabileceği öne sürülüyor. Halim Ünsem Ünal ile Evrim Yerçeken'in intiharları arasındaki tek bağ ise "tetikleme" olasılığı... Yani bir intihar haberinin diğer kişideki "intihar eğilimi"ni tetiklemesi. Bir başka nokta; özellikle matematiksel zekası çok yüksek, hayatı boyunca "başarı odaklı" yaşamış kişiler, eğer duygusal ve sosyal zekaları yeterince gelişmemişse, "başarısızlık" olarak gördükleri herhangi bir şeyden dolayı kolaylıkla "intihar" eğilimine girebiliyor. Basit bir gerekçe dahi onların intiharına neden olabiliyor. Bu bilgiyi ASELSAN yönetimine psikologlar aktarmış. Yani sadece emniyet ve istihbarat değil, ASELSAN da mühendislerin ölüm nedenleri üzerine araştırma yapmış, uzmanlara danışmış. Psikologların verdiği yanıt intihar gerekçesi için 3 noktayı öne çıkarıyor: 1- Psikolojik bunalım 2- Başarısızlık algısı 3- Tetikleme... 

***

ASELSAN 2 bin 700 mühendisin çalıştığı 40 yıllık bir kurum. Böylesine büyük bir çatı altında zaman zaman bu tür olayların olabileceğine dikkat çekiliyor. Peki ASELSAN bu konuda herhangi bir önlem almış mı? Almış. Örneğin, artık işe girerken tek başına not ortalaması yetmiyor. Olaylardan önce 4 üzerinden 3,5-4 arasında bir notla ASELSAN'a kolaylıkla girebilen mühendisler, artık "duygusal zeka"sına ve sosyal aktivitelerine de bakılarak işe alınıyor. Yani o intiharlar, işe giriş kriterini değiştirmiş... 

***

ASELSAN'daki mühendislerin çoğu ODTÜ mezunu. Birbirlerini tanıyorlar. Zaten ASELSAN'ın diğer adı: ODTÜ 5. Sınıf Şirkette rahat bir çalışma ortamı var. ABD'deki bilişim üslerini andırıyor: Kot pantolonlu, tişörtlü, gözlerinden zeka fışkıran binlerce genç mühendis gruplar halinde çalışma yapıyor. Klasik bir devlet memuriyeti değil. Kampus içerisindeki çay kahve molası vermek, sohbet edebilmek için kafeteryalar açılmış. Yani mühendislerin birikimlerini verimli şekilde kullanabilecekleri bir iş ortamının yanı sıra sosyalleşmelerini sağlayacak altyapıyı hazırlamak için özel bir çaba sarf edildiği dikkat çekiyor. Tabi güvenlikleri için alınan önlemler de gözden kaçmıyor.  Çünkü onların güvenliği, Türkiye'nin güvenliği ile doğrudan bağlantılı...