Aslı Dinç'ten "<andata>" adlı performans: Şimdinin eksik parçalarının ya da geçmişin kalıntılarının peşine düşmek

Uluslararası performans sanatı platformu Performistanbul sanatçısı Aslı Dinç'in <andata> adlı performansı, 2 Haziran - 12 Haziran tarihleri arasında Performistanbul ve Pasaj iş birliğinde hayat buluyor. <andata>, alternatif bir geleceğe dayanan spekülatif bir hikâye anlatımı sonrasında katılımcılardan toplanılan verilerin canlı işlenerek dönüştürülmesini içeriyor.

Multidisipliner bir sanatçı olan Aslı Dinç, çalışmalarında sanat, teknoloji ve bilimin kesiştiği alanlardan yola çıkarak insan / makine etkileşimlerini araştırıyor. Sanatçının 2019 yılından bu yana devam etmekte olan geleceği düşünürken geçmiş ve şimdinin izinden ilerleyen <andata> projesi; "gündelik hayatın tamamen metalaştırıldığı bir zaman diliminde kurulmuş bir data örgütü" olarak karşımıza çıkıyor.

Sanatçı tarafından katılımcıya okunan manifestoya karşılık katılımcıdan toplanan anlar (andata) bir yapay zekâ işleminden geçirilerek "fake anılar"a yani kontra-data'ya dönüşüyor. Kontra-datalar iznimiz ve bilgimiz olmadan şirketlere sızdırılan, özel alanlarımız ve yaşamlarımızı içeren bilgileri koruma altına almak için yaratılan data gürültülerini (data-noise'u) ifade ediyor.

"Aklınıza ilk gelen an nedir? Gözünüzde canlanan ya da dönmek istediğiniz an hangisi? Geleceğe yanınızda hangi anınızı taşımak isterdiniz? Bu anı paylaşarak <andata>nın bir parçası olmaya ne dersiniz? Bu anınızın <andata> ile dönüşerek yaşamaya devam etmesini ister misiniz?"

Genelde dijital ağlarda dolaşıma girmemiş, meta dataya dönüşmemiş insana dair saf bilgiler olan ilk anlar dönmek istenilen ilk yer, özlem ve ihtiyaç gibi duyguların da yansımalarını simgeliyor. <andata> bu bilgileri dolaşıma sokmadan saklıyor ve toplanan "an"lar kategorilere ayrılarak arşivleniyor. <andata> şimdinin eksik parçalarının ya da geçmişin kalıntılarının peşine düşerken bir yandan da bu verileri dönüştürüyor.

Tüm bu saklama ve arşivleme işleminin ardından derin öğrenme (deep learning) modelleri ile gerçek olmayan "an"lar üretiyor. Bu anlar sistemde dolaşıma sokularak kontra-data işlevi görüyorlar. Böylece arayüzler vasıtasıyla şirketlerin ulaşmaya çalıştıkları "kaliteli data" yani bize dair metaya dönüşebilecek bilginin önüne, gerçek olmayan kalabalık veri yığınları yerleşiyor.   

"andata" performansı ilk defa birbuçuk kolektifinin davetiyle 16. İstanbul Bienali'nin kamusal programı kapsamında hayata geçti. Şimdi ise Pasaj ve Performistanbul iş birliğinde SAHA'nın desteğiyle gerçekleşen bir yerleştirme ile devam eden proje <andata>, izleyicileri kendi dünyalarına ait bir veri toplama alanından, anılarını paylaşmaya davet ediyor.