Aslı Erdoğan: Türk hükümeti Brüksel'e gitmeme izin vermedi, Avrupa Parlamentosu'na Skype ile bağlandım

Kapatılan Özgür Gündem'in yazar ve yöneticilerine açılan davada ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istemiyle tutuksuz yargılanan yazar Aslı Erdoğan, geçtiğimiz hafta Avrupa Parlamentosu (AP) tarafından konuşmacı olarak davet edildiğini ifade ederek "Türk hükümetinden izin istediler, Brüksel’e gelip, kendi durumumu, yazarların, edebiyatçıların ve gazetecilerin durumunu anlatmam için. Ama tabii izin vermediler. Ben de Skype’la bağlandım"  dedi. 

Olağanüstü hâl (OHAL) uygulamasının 668 sayılı kanun hükmünde kararnamesiyle (KHK) kapatılan Özgür Gündem gazetesinin yayın danışma kurulunda yer aldığı gerekçesiyle tutuklanan Aslı Erdoğan hakkında yurt dışına çıkış yasağı getirilmişti. 

Erdoğan, söz konusu yasak nedeniyle yurt dışında ödül aldığı çok sayıda törene gidememişti. 

Hürriyet'ten Ayşe Arman'a konuşan Aslı Erdoğan'ın açıklamaları şöyle:

Neredeyse tüm dünyadan barış, edebiyat ve insan hakları ödülleri alıyorsun. Sence bu ödül törenlerine katılamaman Türkiye’nin yurtdışındaki imajını nasıl  etkiliyor?

Çok derin izler bırakıyor. Hatta, bu ödülleri de olduğundan daha fazla önemsetiyor. Çünkü ödül töreni hakkında 2-3 yazı çıkacaksa, “Yurtdışı yasağı var, gelemiyor, davası şu durumda, şu kadar içeride yattı!” diye haberler çok daha uzun çıkıyor. Dünya basınında epeyce yer tutuyorum yani. Hakkımda bu son dönemde 100’ün üstünde röportaj çıktı. Şöyle bir çelişki var. Milliyetçi ülkeler ilk önce, kendi yazarlarını korurlar ve saygı duyarlar. Türkiye de milliyetçi bir ülke olduğunu iddia ediyor. Ama bugüne kadar geçmişte yüzlerce yazarını hapsetmiş durumda. Aziz Nesin’inden Nâzım Hikmet’ine, Atilla İlhan’ından Yaşar Kemal’ine kadar aklınıza gelebilecek daha pek çok yazarını içeri atmış. Son dönemlerde bu furya yeniden hortladı. Niye yazarına bu kadar hınç duyuyor bu ülke? Baktım da 70 yıldır Avrupa’da hiçbir kadın yazar, benimki kadar ağır  bir ceza istemiyle yargılanmamış. Devletin birlik ve bütünlüğünü bozmak gibi ağır bir maddeden yargılanıyorum.

Davan devam ettiği için mi yurtdışı yasağın var? Senin kaçma ihtimalin mi var?

Tabii ki yok! Ben bir yazarım. Okurlarıma karşı bir sorumluluğum var. Ve kendi dilime karşı sorumluluğum var. Ben Türkçenin bir yazarıyım. Türkiye dışında bir hayat, bir başka cezaevi. Niye kaçayım? Niye gideyim? Sadece ödül törenlerine gidecek kadar izin versinler yeter. Birçok festivale de çağırılıyorum, onların hepsini de kaçırdım. Bir keresinde Burmalı bir yazar, yurtdışı çıkış yasağı olduğu için gittiğim bir festival katılamamış, bir video yollamıştı. Dehşet içinde kalmıştım nasıl bir ülke acaba Burma diye. Şimdi biz, o durumdayız! Her ödül töreninde yüzlerce basın oluyor. Bütün dünya benim davamı öğrendi. Bu da benim seçimim değil ama oldu...

Bu aldığın kaçıncı ödül?

25’e yakın ödül aldım. 90’da Yunus Nadi’yi aldım. 96’da ilk yurtdışı ödülümü aldım, Deustche Welle’den. 2005’de Yılın Kitap Ödülü’nü aldım. 2010’da Sait Faik Ödülü’nü aldım. 2011’de Norveç’te Sınırdaki Sözcükler Ödülü aldım. Bu uluslararası alanda tanınıp kendi ülkesinde dışlanan kadın yazarlara verilen bir ödül. Kadınların oy hakkı kullanmasının 100. yıldönümünde de ödül aldım. Sonra bu son 1 yıl içinde de Karl Tucholsky, Theodor Heuss, Bruno Kreiss Avusturya, Erich Maria Remarque ve son olarak da bu Avrupa Kültür Vakfı Ödülü’nü aldım. Onun dışında Musa Anter Ödülü, Yayıncılar Birliği’nin Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü, Bilge Olgaç Ödülü. Ayrıca Mucizevi Mandarin, İsveç’te yılın kitabı seçilmişti. Zürih şehir yazarı seçilmiştim. Geleceğe kalacak 50 yazar arasına seçilmiştim. Unuttuklarım da vardır...

Dün Avrupa Kültür Vakfı’nda, Prenses Margriet Ödülü senin adına kime verildi?

Yayıncıma verildi. Biz de buradan, Cezayir Cafe’den görüntülü olarak törene katıldık. Avrupa edebiyat dünyası, sanat dünyası hakikaten beni sağ tutmak için olağandışı bir çaba sarf ediyor. Bir sürü edebiyat dergisine kapak oldum. Her kitabımı aynı bir eleştirmen değerlendiriyor. “İstanbullu Kafka” diye başlık atılıyor.

Tebrik ediyorum seni...

- Evet, bir taraftan, her yerden ödüller alıyorum ve edebiyatımın keşfedildiği bir süreç. Ama öteki taraftan sürekli dava gerginliği, duyduğum endişeler, zor zamanlar yani...

Referandumdaki 49 seni umutlandırdı mı?

Artık bu ülkede olup bitene, tutuklamalara, baskılara karşı ciddi bir hoşnutsuzluk var. Halkın arasında durup konuştuğumda, bir yıl öncesine göre artık çok farklı şeyler duyuyorum. Bu baskı ortamına bir tepki doğuyor. Yani ben umut mu duymalı, korkmalı mı bilmiyorum. Türkiye’nin geleceği konusunda umarım AKP çevreleri bu yüzde 49’u biraz işitirler. Çok ciddi çalkantılara ve sarsıntılara doğru gidiyoruz...

Avrupa Parlamentosu seni davet mi etti?

Evet, Türk hükümetinden izin istedi, Brüksel’e gelip, kendi durumumu, yazarların, edebiyatçıların ve gazetecilerin durumunu anlatmam için. Ama tabii izin vermediler. Ben de Skype’la bağlandım...

Ne zaman oldu bu?

Geçen hafta. Çok gerildim. Bir taraftan, evet çok sıkı eleştirilerim var olan bitenle ilgili. Ama ben pek öyle siyasetçiler gibi ustaca, diplomatik bir dille anlatamıyorum, giderek kişiselleşiyor anlattıklarım. Bir yandan söylediklerimle Türkiye’ye zarar da vermek istemiyorum ama olan biteni de aktarabilmek istiyorum. Zor bir durum. Bir de anlattıklarımdan başıma bir iş gelirse korkusu da var. Neyse yaptım konuşmayı ve hayret, çok büyük bir alkış aldım...