AVM'lerde isyan var!

T24 - Yüksek kur yine perakendeciyi zora soktu. Kur sabitleme tedbiri ile bir süre idare eden markalar, dövizin yeniden tırmanmasıyla isyan etti...

Habertürk gazetesinin haberine göre; "Rusya'da bile TL geçerken, döviz ile kira ödememiz anlamsız" diyen perakendeciler artık TL ile ticaret yapmak istiyor.

Perakendecilerin dövizle kiraya ilk tepkilerine, 2008 yılının mart ayında şahit olduk... Dolar kuru 1.21'den 1.80'e çıkınca yani markalar yüzde 48 oranında bir develüasyona maruz kalınca özellikle Anadolu'daki AVM'lerin kiracıları kepenklerini kapatmış, bu hareket birkaç AVM'ye daha sıçramış ve küçük ama tedirgin edici bir kriz yaşanmıştı perakende sektöründe. AVM'ler ise tansiyonu kuru sabitleyerek kontrol altına almıştı, tabi bir süreliğine... Dünyada yaşanan global finansal krize rağmen ekonomisini koruma kalkanının içine alan Türkiye, kurtarılmayı bekleyen ülkelerinin kaosunun içinde debelenen Avrupa Birliği ve borç batağına giren ABD karşısında hızlı bir büyüme atağına girdi. Hem milli gelirini yükseltti, hem harcama rakamlarını... İhracatını ivmelendirirken dengeli para politikasıyla krizi hafif sıyrıklarla atlattı.

Tarih tekerrür etti, kur yükseldi

Sabah'tan Pınar Çelik'in haberine göre, bu büyümenin rüzgarıyla gelirleri artan markalar toparlanan sermaye yapılarıyla birlikte TL'nin de değer kazanmasıyla kâra geçmeye başladı. Dövizle kredi ödeyen AVM yatırımcıları da perakendeci de durumlarından memnun ticarete devam ederken tarih tekerrür etti ve yeniden yükselen kur perakendeciyi 2008'e geri götürdü. Yurtiçinde ürünü TL cinsinden alıp satan, tedarikçiye TL ile ödeme yapan, müşterisinden TL ile ödeme alan perakendecilerin dilinde şu sıralar, "Oynak kurdan bıktık, TL ile ticaret yapmak istiyoruz. Rusya'da bile TL geçiyor. Madem Türkiye şu anda en hızlı büyüyen ülke, madem kendi paramız değer kazanıyor neden milli paramızla ticaret yapmayalım? Avrupa'ya gidip mağaza açan markalarımız TL ile mi kira ödüyor ki biz Türkiye'de dövizle kira ödeyelim" cümleleri dolaşıyor.

Ekstra maliyet riski korkutuyor

Geçtiğimiz günlerde Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Yılmaz Yılmaz da bu sorunu dile getiren bir açıklama yapmıştı. Yılmaz kurun yükselmesinden öte dövizle kiralamaya ve ticarete karşı olduklarını vurgulamış, ek maliyetin markaları ciddi anlamda zora soktuğunu ifade etmişti. Türkiye'nin son yıllarda parlak ekonomik performansına rağmen yurtdışı kaynaklı ve hak etmediği bir volatilite ile karşı karşıya bulunduğunu belirten Yılmaz, Türkiye'deki dövize dayalı ticaret ve kiralama sisteminin piyasaların dengesini bozacak bir etkiye sahip olduğunu belirtmişti. "En önemli sorun döviz yükümlülüklerini bütçelemeye çalışan herkesin yanılması. Kiracı ve kiralayanı ile hepimiz kumar oynamaya mecbur olduk" diyen Yılmaz, bu derecede dolarize olan bir ekonomik ortamın herkes için risk taşıdığını vurgulamıştı. Sepet kurun Kasım 2010'da 1.7'den Temmuz 2011'de 2.1'e yükselmesiyle birlikte perakendecilerin AVM'lere ödedikleri kira rakamı 7.6 milyar liradan 9.3 milyar liraya yükseldi. Yani markalar yükselen kurla birlikte 1.7 milyar liralık ek maliyeti de üzerine almış oldu. Durum böyle olunca artık TL'ye güvenin tam zamanı olduğuna vurgu yapan perakendeciler, dengesiz kurdan dolayı daha fazla maliyeti tölere etmek zorunda kalmaktan korktuklarını dile getiriyor.

Dövizi bırakmaya soğuk bakmıyoruz

AVM kira ve yönetimi firması Inside Danışmanlık'ın ortaklarından Muzaffer Gülöz TL ile kiralamaya kimsenin karşı çıkmayacağını ama bunun bir konsorsiyum eşliğinde ve zamana yayılarak yapılması gerektiğini söyledi. Gülöz, "Dövizle kiralamanın en büyük nedeni ekonomik belirsizliklerdi. Ancak Türkiye'nin hızla gelişen ekonomisiyle birlikte TL'ye güven artıyor. Böyle giderse TL ile kiralamaları görebiliriz" dedi.

Metrekare fiyatları artacak

ŞU anda Türkiye'de 11 milyon metrekarelik alan dövizle kiralanıyor. Modern perakendede kiralanabilir yaklaşık 2.5 milyon metrekare cadde mağazası bulunuyor. Kira bedeli metrekare başına 30 dolar. Yıllık toplam kira gideri yaklaşık 900 milyon dolar yapıyor. Yine modern perakende kapsamında dövizle kiralanabilir yaklaşık 5.5 milyon metrekare AVM mağazası var. Burada da metrekare başına kira bedeli yaklaşık 30 dolar, genel gider ise 8 dolar. Yıllık kira gideri yaklaşık 2.5 milyar dolara varıyor. Geleneksel perakendede 3 milyon metrekare kiralanabilir alan var ve yıllık kira gideri 1 milyar dolara ulaşıyor. Jones Lang LaSalle Sermaye Piyasaları & Danışmanlık Hizmetleri Direktörü Dr. Kıvanç Erman şunları söylüyor: "2011'de metrekare başına aylık kira bedeli 75 eurodan 80 euroya ulaştı. Talebin artmasıyla beraber, 2012 sonu itibariyle bu rakamın 85 euroya ulaşması bekleniyor. Geçen yılın aynı dönemine kıyasla, Nişantaşı, İstiklal ve Bağdat Caddeleri'nde metrekare başına aylık birincil kiraları 10 euro yükseldi. Bağdat Caddesi'nde 130 euro, İstiklal Caddesi'nde 150 euro ve Nişantaşı'nda 170 euroya ulaştı."