Ayılana da bayılana da nane-limon kolonyası

Meyve ve çiçekler, artık kolonyanın içinde.Zeynep Garan, nane-limon kolonyası üretti. Ayılana da, bayılana da iyi geliyor! Mandalina, nar çiçeği, zeytin, üzüm, safran, gül, lavanta, zambak,ceviz yaprağı... Limon kolonyasının pabucunu dama atan bu meyve veçiçekler, artık kolonyanın içinde. Lokum'un sahibi Zeynep Garan, limonkolonyasına yapılan 'kötü muamele'ye dikkat çekmek için nane-limonkolonyası üretti. Ayılana da, bayılana da iyi geliyor!Süreklibir kolonya kültüründen bahsediliyor. Bayramlarda şeker ikramındansonra mutlaka tutulan, misafir geldiğinde unutulmaması gereken birgelenek... 50, 60 yıllık kolonya firmaları dedelerinden miras kalan bukültürün en eski temsilcisi olmanın gururunu taşıyor. Limonkolonyasının Türk kültürüne özgü, sadece bu topraklara ait bir ürünolduğunu zannediyoruz. Oysa değil. Pek azımız doğum yerinin Almanya'nınKöln şehri olduğunu biliyor. İsmi de zaten buradan geliyor. Eau deCologne... 'Cologne' sözcüğü, Köln kelimesinin Fransızlar tarafındansöylenen şekli.Her ne kadar formülü Köln'de bulunsa da, ülkemiztopraklarıyla II. Abdülhamid döneminde tanışsa da biz limon kolonyasınıçok sevdik. Hatta o ferahlığa bayıldık. Evimizin vazgeçilmez kokusuyaptık. Pereja, Eyüp Sabri Tuncer, Boğaziçi ve Selin olmak üzere dörtde marka çıkardık. Ama son yıllarda limon kolonyasının popülerliğinikaybettiği görülüyor. Bunun kanıtını, Balıkesirli 60 yıllık firma;Esmen Kolonyaları'nın sahibi Serdar Albayrak şöyle açıklıyor: "Biz deürünlerimizin yönünü Anadolu'ya çevirdik. Büyükşehirlerde limonkolonyası, orta raflardan alt rafa indi. Göz hizası en kıymetli raforta raftır çünkü. Talep azalması olduğu doğru. Bayram zamanlarıpromosyon olsun diye senede iki ya da üç kez gondollar oluşturuluyorsadece. Kolonya bitmez ama yön ve şekil değiştirir."SerdarAlbayrak'ın bahsettiği 'şekil değiştirme' durumu dikkatinizi çekmiştir.Sadece limon kokusu yükselmiyor şişelerden. Meyvelerin, çiçeklerin,yaprakların özlerinden yapılan yeni nesil kolonyaları keşfetmeklemeşgulüz. Nar çiçeği, zeytin, üzüm, limon çiçeği, limon kabuğu, safran,hamsi, ceviz yaprağı, yasemin... Tütün, zambak, çimen kolonyalarınınmazisi biraz daha eski. 1970'lere, 80'lere dayanıyor. Neredeyse heryöreye özgü bir koku üretiliyor ve her dönem biri moda oluyor.Şuanda Anadolu'da zeytin kolonyası çok meşhur mesela. Büyükşehirlerde isedaha modern kokulara rastlıyoruz. Deniz ferahlığı vaat edenler gibi.Lokum'unsahibi tasarımcı Zeynep Garan ise limon kolonyasına yapılan 'kötümuamele'ye dikkat çekmek için yeni bir koku üretti: Nane-limonkolonyası. Hani soğuk aldığımızda ya da mide bulantısına iyi gelirdüşüncesiyle kaynatılan nane-limon çayı var ya, işte onun bir dekolonyası çıktı. Yanına da 4 çeşit daha ekledi; mandalina, lavanta, gülve ıhlamur... Garan, "Kolonya, geleneğimizde olan bir kültür. Ama kötü,pis muamelesi yapılıyor. Bazıları kokusuna tahammül edemiyor. Çevremderastlıyorum böyle tavırlara. Hem geleneğimizi hatırlatmak hem de Lokumolarak beş duyuya hitap eden bir marka olduğumuza vurgu yapmak içinböyle bir proje geliştirdik." diyor.'40 yıl limon kolonyası satamazsınız'SerdarAlbayrak - Balıkesirli Esmen Kolonyaları: "Değişim çok hızlı, bunedenle aynı topluma bir 40 sene daha limon kolonyası satamazsınız. İlkbaşta limon kolonyası vardı, daha sonra Arko tıraş kolonyası üretti.Limon kolonyasının modası geçiyor. 1980 yılların gençliği ile 2000'ingençliği çok farklı. Limon kolonyası ferahlatıcı, ama daha kaotik birçağda yaşadığımız için kokular da kaotikleşti. Zeytin, yöremizin ürünüolduğu için kolonyasını da yaptık. 4-5 yıldır çok talep görüyor.Türkiye kozmetik pazarının yüzde 80'i İstanbul'dan geçer. Bir deAnadolu kısmı var bu işin. Marketlerde, alt raflarda 50 cm'lik yerlerdekolonyaya yer ayrılır. 3-5 kalem mal görürsünüz. Anadolu'da büyükşehirlere göre daha fazla kolonya kültürü devam ediyor. Hipermarketlerehitap edemeyen, yenilik yapamayan, konuyu çeşitlendiremeyen firmalaryok olacak. Son zamanlarda Anadolu'da çok fazla kolonya firması iflasetti. Şu anda 500 firma kaldı. Önceden 1.000-2.000 arasındaydı."Türkiye'nin ortak zevki hâlâ limon kolonyasıGelincikOnan - Selin Kolonyaları Pazarlama Direktörü: "Kolonya pazarı 52 milyonTL ve 7,6 milyon litrelik bir pazar. Bu, pazarın ölçümlenen kısmı. Enaz yarı miktar kadar da kayıt dışı kolonya satışı olduğunu tahminediyoruz. Kolonya satışları, bayram döneminde diğer aylara göre tüketim3 kat artıyor. Gençler arasında kolonya kullanımı yetişkinlere oranladaha az. Pazarın durağanlaşması ve büyümedeki yavaşlamasınınsebeplerinden biri bu. Bölgesel ve yerel markaların sayısı oldukçafazla. Pek çok lokal firma, bölgesel beğenilere özel limon kolonyası vebunun haricinde farklı meyve ve bitki kokuları içeren kolonya çeşitleriüretiyor. Bölgeye, şehre hatta ilçeye ait isimler olduğunugözlemlemekteyiz. Ancak hâlâ Türkiye'nin ortak zevki limon kolonyası.Son yıllarda limon kolonyası haricinde piyasaya çıkan yeni çeşitlertoplamda ölçülen pazarın göz ardı edilebilecek kadar küçük bir bölümünüoluşturuyor."Kolonya tüketimi her geçen gün azalıyorAltanEplek - Pereja Genel Müdür Yardımcısı: "Kolonya, tüketimi her geçen günazalmakta olsa da hâlâ sürekli kullanan bir tüketici kitlesine sahip.Bu kitle ağırlıklı 35 yaş üzerinde olan kullanıcılardır. Geleneklerinunutulup yeni alışkanlıkların kazanılması ve teknolojinin de gelişmesiile birlikte Türk kültür ve geleneğinin bir simgesi haline gelen limonkolonyası da ister istemez bu değişimden üzerine düşen payı aldı.Geçmişte geleneksel bir ürün olarak kullanılan limon kolonyası,günümüzde gerek alışkanlık, gerek limonun verdiği ferahlık, gerekseduygusal bir sebepten ötürü kullanılıyor. Geleneklerin değiştiği budönemlerde, ağırlıklı olarak limon kolonyası tüketimi, ya kokulu gençkolonya dediğimiz ürünlere ya da parfümlere kaymış durumda."'Her eve lazım hacı mülazım!'Bolu'nunYeniçağa ilçesinde 41 yıldır Yeniçağ kolonyaları üretiliyor. Burada daçeşit çok, hem de yöresel. Abant çamı, nar çiçeği, çimen, beyaz zambak,tütün, limon... Ama bir kolonya var ki gerçekten ilginç. Adı; 'her evelazım hacı mülazım.' Özel bir karışımdan oluşan kolonyanın içeriğiniÇağlar ailesi sır gibi saklıyor. Recai Çağlar, 41 yıl önce babası AzmiÇağlar'ın kurduğu imalathanede yıllık 13 bin litre kolonyaürettiklerini söylüyor. İmalathanede de üç nesil birden görevli.Çağlar, "Yöresel kokuları özel formülle kolonyaya katıyoruz. Bunuyaparken tecrübemizi konuşturuyoruz." diyor ve kısa bir süre sonraçıkacak yeni kokularının adını kimse kopyalamasın diye şimdiliksöylemiyor.