Bakan Dönmez: Avrupa'da vatandaşlarına en ucuz doğal gaz sunan ülke Türkiye

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2022 yılı bütçesi, sanayi sektöründe doğal gaza yüzde 48 zam yapıldığı gün TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşüldü. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Eylül ayı itibarıyla Avrupa’da vatandaşlarına en ucuz doğal gaz sunan ülke Türkiye olup, elektrikte ise Ukrayna ve Sırbistan’dan sonra en ucuz üçüncü ülke konumundayız” dedi.

Dönmez, Koronavirüs pandemisinin enerji sektörüne etkilerinden bahsederek, "Covid-19 salgınının ardından gelen ekonomik toparlanmanın oluşturduğu güçlü talep artışı, üretimde yaşanan aksaklıklar, navlun maliyeti başta olmak üzere tedarik ayağındaki sıkıntılar, yeşil enerji dönüşümü kapsamında hidrokarbona yönelik yatırımların azalması, mevcut yenilenebilir enerji kapasitesinin talebi karşılayamaması gibi nedenlerle; dünya genelinde petrol, doğal gaz, kömür, elektrik, vb. enerji emtia fiyatlarında önemli artışlar yaşanmıştır." ifadelerini kullandı.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, AKP Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmaz başkanlığında toplandı. Komisyon, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı’nın 2020 kesin hesabı ve 2022 bütçesini ele aldı. Bakan Dönmez’in sunumundan önce, HDP milletvekilleri, üzerinde “Nükleere Hayır” yazılı dövizler açtı. Tepki gösteren AKP milletvekilleri, “Siz öncelikle PKK’ya hayır deyin” tepkisini gösterdi.

“Elektrik, doğal gaz faturalarını ödeyemeyen yurttaşlarımız var"

Usul üzerinde söz alan HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Garo Paylan, “Elektrik faturalarını, doğal gaz fiyatlarını ödeyemeyen yurttaşlarımız var. DEDAŞ borçlarını ödeyemeyen binlerce vatandaşımız var. Bu yurttaşlarımızın taleplerini bu salona taşımak istiyoruz. Halkın talebini buraya yansıtmak istiyoruz” dedi. 

İyi Parti Genel Başkan Yardımcısı Erhan Usta ise “Bugün çok önemli bir sektör enerji sektörünü konuşacağız. Enerjide Rusya’ya olan bağımlılığımız bizim İdlip’te elimizi kolumuzu bağlıyor. Bağımsızlığını yitirmiş bir EPDK var” dedi.

Usta daha sonra, bakanların sunumlarının ardından görsel basının salondan çıkarılmasına tepki gösterdi. Usta, “Sayın Bakan konuştuktan sonra görsel medyanın çıkartılması, en azından diğerlerinde yapıyorsunuz bunda yapmayın” dedi. Komisyon Başkanı Yılmaz ise Usta’ya "Usulle ilgili söz veriyorum siz usul dışında konuşuyorsunuz” karşılığını verdi.

"Kameraların muhalefeti çekmesinden rahatsızlık duyuyorsunuz"

CHP Konya Milletvekili Abdüllatif Şener, “Bir öneride bulunacağım Sayın Başkan. Burada sadece hükümetin konuşmasını kameraların çekip gitmesi milletvekillerinin söylediklerinin kamuoyuyla paylaşılmasını engellemektedir. Her seferinde usul tartışması açması milletvekillerinin aslında sizin uyguladığınız yönetim tarzıyla da bağlantısı vardır" diyerek tepki gösterdi.  

Bunun üzerine Komisyon Başkanı Cevdet Yılmaz, "Gün boyu konuşacağız" dedi. Şener ise, "Gün boyu konuşacağız da kameraları çıkarıyorsunuz. Bu yönteminiz usul tartışmalarını da ortadan kaldırmaya yönelik bir gelişmeye doğru gidiyor. Usul tartışmaları yapılırken kameralar çekiyor, siz bu kameraların muhalefeti çekmesinden son derece rahatsızlık duyuyorsunuz" diye tepki gösterdi. Yılmaz da "Arzu ederseniz oylayabiliriz. Yeni bir uygulama yapıyor değilim. Bunun bu kadar tartışılmasına gerçekten anlam veremiyorum" dedi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, sunumunda şunları söyledi:

"Linyit rezervimiz 19 yılda yüzde 135 oranında arttı"

"Yerlilik anlayışıyla gerçekleştirdiğimiz arama çalışmalarıyla linyit rezervimiz on dokuz yılda yüzde 135 oranında artarak 19,5 milyar tona ulaşmıştır. Taş kömürü dahil toplam kömür rezervimiz ise 21 milyar tonun üzerine çıkmıştır. Buna bağlı olarak, 2000’li yıllarda 6.838 MW olan yerli kömür kaynaklı elektrik kurulu gücümüz 2021 yılı eylül ayı sonu itibarıyla 11.336 MW’a ulaşmıştır. 2020 yılında 89 milyon ton yerli kömür üretimiyle ekonomimize 7 milyar TL’lik katkı, ayrıca yan sektörlerle birlikte 120 bin kişiye de istihdam sağlanmıştır."

"Hidrokarbon varlığımızın artırılması şart"

"Enerjide dışa bağımlılığı sıfırlamamız ya da en aza indirmemiz için hidrokarbon varlığımızın artırılması gerek şarttır. Bu kapsamda, iki sismik araştırma ve üç derin deniz sondaj gemilerimizden oluşan filomuz arama çalışmalarına aralıksız devam etmektedir. Deniz alanlarının yanı sıra kara alanlarımızda da hidrokarbon arama ve mevcut üretimi artırma çalışmalarına hız verdik. Bu amaçla, deniz alanlarımızda millî gemilerimizle 15 adet sondaj tamamlanmıştır. Kara alanlarımızda ise 2021 yılı ilk dokuz ayında 99 adet arama, üretim ve tespit kuyusu açılmış olup, yaklaşık 224 bin metre sondaj yapılmıştır. Bu yoğun arama çalışmalarımızın neticesi olarak Fatih sondaj gemimiz ile Karadeniz’in Sakarya Havzasında hem kendi tarihimizdeki hem de 2020 yılında dünya denizlerindeki en büyük doğal gaz keşfini gerçekleştirdik. Keşfi yapılan 540 milyar metreküplük doğal gaz rezervini Cumhuriyetimizin 100. yılı olan 2023 yılında vatandaşlarımızın kullanımına sunmak için çalışmalarımız planlanan şekilde ilerlemektedir. Mühendislik-Tedarik-İnşaat Kurulum sözleşmeleri imzalanmış olup, yıl sonuna kadar sahada kuyu sondajları, kuyu testleri, deniz altı iletim sistemleri için tedarik süreci ve ön mühendislik çalışmalarına devam edilecektir. Karadeniz’deki doğal gaz keşfimizin yanı sıra 2021 yılında kara alanlarında gerçekleştirilen 26 yeni keşifle yaklaşık 60 milyon varil petrol eşdeğeri rezerv ülkemize kazandırılmıştır."

"Dünya genelinde fiyatlarda önemli artışlar yaşanmıştır"

"Covid-19 salgınının ardından gelen ekonomik toparlanmanın oluşturduğu güçlü talep artışı, üretimde yaşanan aksaklıklar, navlun maliyeti başta olmak üzere tedarik ayağındaki sıkıntılar, yeşil enerji dönüşümü kapsamında hidrokarbona yönelik yatırımların azalması, mevcut yenilenebilir enerji kapasitesinin talebi karşılayamaması gibi nedenlerle; dünya genelinde petrol, doğal gaz, kömür, elektrik, vb. enerji emtia fiyatlarında önemli artışlar yaşanmıştır. Dünyada; 2020 yılı ortalaması varil başına 42 dolar olan ham petrolün fiyatı 85 doları geçerek 2018 yılından beri görülen en yüksek değere ulaşmıştır. Bununla birlikte 2020 yılında ortalama 50 dolar olan kömürün tonu ekim ayında 270 dolar seviyelerine çıkmıştır. Avrupa genelinde ise enerji emtia fiyatları eşi görülmemiş şekilde yüksek seviyelere ulaşmış durumdadır."

"Elektrikte en ucuz üçüncü ülke konumundayız"

Ekim ayındaki doğal gaz fiyatları nisan ayına göre yüzde 400 artarken, elektrik fiyatları ise yüzde 200 artmıştır. Avrupa’nın önemli enerji borsalarından biri olan TTF’te yıl başında 200 dolar seviyelerinde olan bin metreküp doğal gaz fiyatı ekim ayında 7 kat artarak 1400 dolar seviyesini geçmiştir. Bu dramatik artışların neticesinde Avrupa enerji piyasalarında sorunlar yaşanmaya başlanmıştır. Sadece İngiltere’de iki buçuk milyon haneden fazla tüketiciye elektrik veren tedarikçiler iflas etmiş olup, hali hazırda elektrik faturalarının ne geleceğini bilmeyen milyonlarca kişi bulunmaktadır. Avrupa’daki enerji fiyatı artışları sonrasında düşük gelir grubunda bulunan kişilerin önemli bir bölümünün evlerini ısıtamadığı ilgili kuruluşlarca dile getirilmektedir. Eylül ayı itibarıyla Avrupa’da vatandaşlarına en ucuz doğal gaz sunan ülke Türkiye olup, elektrikte ise Ukrayna ve Sırbistan’dan sonra en ucuz üçüncü ülke konumundayız. Enerji sektöründeki bir diğer önemli husus da akaryakıt fiyatlarıdır. Küresel piyasalardaki fiyat artışlarının doğrudan vatandaşlarımıza yansımasını önlemek adına, Devletimizin 2021 yılında 50-60 milyar TL aralığında bir vergi alacağından vazgeçmesi öngörülüyor. Bu sayede, 2021 yıl başından itibaren ham petrol fiyatları Türk lirası bazında yaklaşık yüzde 117 artış gösterirken, vatandaşlarımıza sunulan akaryakıt fiyatlarında ortalama yüzde 17 artış olmuştur. Enerji fiyatlarında ve talebinde yaşanan artışa karşın gerçekleştirdiğimiz altyapının güçlendirilmesi çalışmaları ile değişen şartlara karşı Ülke olarak güçlü bir konumdayız. Bu kapsamda uluslararası boru hatları, yer altı doğal gaz depolama, LNG ve FSRU tesislerimiz gibi sistemi ciddi oranda besleyen kaynaklara sahibiz. Ayrıca, yeraltı doğal gaz depolarımızın dörtte üçü dolu olup, kış aylarına bu depolar tam dolu olarak gireceğiz.”

2022 yılı için bütçe teklifi 7.707.842.000 TL 

Bakan Dönmez, 2020 yılı bütçesine ilişkin; "3.319.102.000 TL olan Bakanlığımız 2020 yılı bütçesi başlangıç ödeneğine; genel aydınlatma giderleri ile cari ve yatırım giderleri için 471.326.654 TL eklenmesi ve diğer kurumlara 152.676.724 TL aktarılması sonucunda 2020 yılı bütçe ödeneğimiz toplamı 3.637.751.930 TL olmuştur. Bu tutarın 3.539.139.017 TL’si harcanmış olup, kalan 98.612.913 TL ödenek yıl sonunda iptal edilmiştir. Ortaya çıkan bu kesin hesap rakamlarına bağlı olarak Bakanlığımız 2020 yılı bütçe gerçekleşme oranı yüzde 97’dir" dedi.

Dönmez,  bakanlığın 2022 yılı için bütçe teklifine ilişkin, "Bakanlığımız merkez teşkilatı için 2022 yılı bütçe teklifi 5.325.227.000 TL olup; MTA, MAPEG, TENMAK, EPDK ve NDK ile birlikte teklif edilen toplam bütçe tutarı 7.707.842.000 TL’dir" diye konuştu. (ANKA)