Bakan Yılmaz: Arkadaşlar 'vicdani ret'le ilgili dünyadaki örnekleri inceliyor
T24 - Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, vicdani ret ile ilgili yurtdışındaki örneklerinin incelendiğini belirterek, ''Arkadaşlar bakıyorlar, ortak bir çalışmayı getirecekler'' dedi.
Yılmaz, Parlamento'da gazetecilerin vicdani ret konusundaki sorularını yanıtladı. Adalet Bakanlığının vicdani ret konusundaki çalışmalarının devam ettiğini belirten Yılmaz, ''Daha önümüze gelmedi, geldiği zaman bakacağız'' dedi.Bakan Yılmaz, ''Çalışmaların ne zaman biteceğinin'' sorulması üzerine, ''Takvim veremiyorum'' dedi. Yılmaz, vicdani reddin, bedelli askerlik konusu ile farklı olduğunu ifade etti.''Yurtdışındaki örneklerine bakıldı mı?'' sorusuna Yılmaz, ''Arkadaşlar hepsini aldılar, yurtdışındaki uygulamalarına bakıyorlar ortak bir çalışmayı getirecekler'' dedi.İsmet Yılmaz, yurtdışındaki hangi uygulamanın Türkiye'ye daha yakın olduğunun sorulması üzerine, ''Teknik bir husus, incelesinler, getirsinler, ondan sonra...'' karşılığını verdi.Bakan Yılmaz, yurtdışındaki örneklerinin yanı sıra AİHM'in vicdani ret ile ilgili kararlarının da incelendiğini söyledi.Peki "vicdani ret" diğer ülkelerde nasıl uygulanıyor?
Habertürk blog yazarı Özgür Uğur'un derlediği bilgiler şöyle:Hangi ülkelerde nasıl uygulanıyor?Vicdani reddin geçmişi ilk devletlerin kuruluşuna kadar uzansa da resmileşmesi yirminci yüzyılın başlarına denk gelmektedir. Örneğin, İngiltere 18. yüzyılda Quaker inancına sahip olanları zorunlu askere alınmadan muaf tutmuş ve 1916'da da vicdani reddi anayasasına dahil etmiştir. İngiltere'yi 1917'de Danimarka, 1920'de de İsveç izlemiştir. Ayrıca pek çok ülke 17 ve 18. yüzyıllardan itibaren askerliği zorunluluk değil, gönüllülük esasına dayalı uyguladığı için etkin olarak vicdani ret diye bir tanımlamaya gerek duymamıştır. Etkin olmasa da yasal olan bu durumun değişmesine I. Dünya Savaşı ile zorunlu askerlik uygulamasının yeniden getirilmeye çalışılması sebep olmuştur. Vicdani ret hakkı, günümüzde Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu tarafından temel insani hak olarak kabul edilmiştir. AB üyesi Belçika, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İtalya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Portekiz, Slovakya ve Slovenya’da zorunlu askerlik hizmeti yok. Diğer ülkelerde ise alternatif kamu hizmeti uygulanıyor.Alman vicdani retçiler, askerlik süresi olan 9 ay boyunca gençlik, aile, kadın ve sağlık bakanlığına bağlı federal sivil servis ofisleri tarafından alternatif hizmet yerlerinde çalışıyorlar.Avusturya 1991 yılından bu yana vicdani ret hakkını tanıyor. Vicdani retçiler bu ülkede 12 ay alternatif hizmet yapıyorlar.Danimarka’da 1917’den beri tanınan vicdani ret hakkı kapsamında, 9 ay alternatif hizmet yapılıyor.1931 yılından bu yana vicdani ret hakkını tanıyan Finlandiya’da vicdani retçiler 13 ay, 1920 yılında bu hakkı tanıyan İsveç’te ise 7,5 ay alternatif hizmet yapıyorlar.Yunanistan, AB üyesi olabilmek için 1998’de vicdani reddi kabul ederek, kanunlarında değişikliğe gitti. Buna göre 23 ay alternatif hizmet görevi vicdani retçiler için düzenlendi.Yeni AB üyesi olan Bulgaristan da vicdani reddi kabul etti. AB üyesi Bulgaristan 2008 yılında da zorunlu askerliği tamamıyla kaldırmayı taahhüt etti.Çiçeği burnunda AB üyelerinden Kıbrıs Rum Kesimi da vicdani retçiler için alternatif hizmet yükümlülüğü getiren ülkeler arasında. Ancak alternatif hizmet burada 42 aya çıkıyor.1991 yılında anayasa ile vicdani ret hakkını tanıyan Estonya’da ise alternatif hizmet süresi 16 ay.1998 yılında anayasasına vicdani ret hakkını alan Polonya’da, vicdani retçiler 18 ay alternatif hizmette bulunuyor.Letonya, 2002 yılında çıkardığı alternatif hizmet kanunu ile vicdani ret hakkını yasal olarak tanıdı. Alternatif hizmet süresi ise 24 ay olarak belirlendi.1992 anayasasında bu hakkı tanıyan Litvanya’da alternatif hizmet süresi 18 ay.1996 yılında bu hakkı tanıyan Romanya’da ise hizmet süresi 12 ay.
Yılmaz, Parlamento'da gazetecilerin vicdani ret konusundaki sorularını yanıtladı. Adalet Bakanlığının vicdani ret konusundaki çalışmalarının devam ettiğini belirten Yılmaz, ''Daha önümüze gelmedi, geldiği zaman bakacağız'' dedi.Bakan Yılmaz, ''Çalışmaların ne zaman biteceğinin'' sorulması üzerine, ''Takvim veremiyorum'' dedi. Yılmaz, vicdani reddin, bedelli askerlik konusu ile farklı olduğunu ifade etti.''Yurtdışındaki örneklerine bakıldı mı?'' sorusuna Yılmaz, ''Arkadaşlar hepsini aldılar, yurtdışındaki uygulamalarına bakıyorlar ortak bir çalışmayı getirecekler'' dedi.İsmet Yılmaz, yurtdışındaki hangi uygulamanın Türkiye'ye daha yakın olduğunun sorulması üzerine, ''Teknik bir husus, incelesinler, getirsinler, ondan sonra...'' karşılığını verdi.Bakan Yılmaz, yurtdışındaki örneklerinin yanı sıra AİHM'in vicdani ret ile ilgili kararlarının da incelendiğini söyledi.Peki "vicdani ret" diğer ülkelerde nasıl uygulanıyor?Habertürk blog yazarı Özgür Uğur'un derlediği bilgiler şöyle:Hangi ülkelerde nasıl uygulanıyor?Vicdani reddin geçmişi ilk devletlerin kuruluşuna kadar uzansa da resmileşmesi yirminci yüzyılın başlarına denk gelmektedir. Örneğin, İngiltere 18. yüzyılda Quaker inancına sahip olanları zorunlu askere alınmadan muaf tutmuş ve 1916'da da vicdani reddi anayasasına dahil etmiştir. İngiltere'yi 1917'de Danimarka, 1920'de de İsveç izlemiştir. Ayrıca pek çok ülke 17 ve 18. yüzyıllardan itibaren askerliği zorunluluk değil, gönüllülük esasına dayalı uyguladığı için etkin olarak vicdani ret diye bir tanımlamaya gerek duymamıştır. Etkin olmasa da yasal olan bu durumun değişmesine I. Dünya Savaşı ile zorunlu askerlik uygulamasının yeniden getirilmeye çalışılması sebep olmuştur. Vicdani ret hakkı, günümüzde Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu tarafından temel insani hak olarak kabul edilmiştir. AB üyesi Belçika, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İtalya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Portekiz, Slovakya ve Slovenya’da zorunlu askerlik hizmeti yok. Diğer ülkelerde ise alternatif kamu hizmeti uygulanıyor.Alman vicdani retçiler, askerlik süresi olan 9 ay boyunca gençlik, aile, kadın ve sağlık bakanlığına bağlı federal sivil servis ofisleri tarafından alternatif hizmet yerlerinde çalışıyorlar.Avusturya 1991 yılından bu yana vicdani ret hakkını tanıyor. Vicdani retçiler bu ülkede 12 ay alternatif hizmet yapıyorlar.Danimarka’da 1917’den beri tanınan vicdani ret hakkı kapsamında, 9 ay alternatif hizmet yapılıyor.1931 yılından bu yana vicdani ret hakkını tanıyan Finlandiya’da vicdani retçiler 13 ay, 1920 yılında bu hakkı tanıyan İsveç’te ise 7,5 ay alternatif hizmet yapıyorlar.Yunanistan, AB üyesi olabilmek için 1998’de vicdani reddi kabul ederek, kanunlarında değişikliğe gitti. Buna göre 23 ay alternatif hizmet görevi vicdani retçiler için düzenlendi.Yeni AB üyesi olan Bulgaristan da vicdani reddi kabul etti. AB üyesi Bulgaristan 2008 yılında da zorunlu askerliği tamamıyla kaldırmayı taahhüt etti.Çiçeği burnunda AB üyelerinden Kıbrıs Rum Kesimi da vicdani retçiler için alternatif hizmet yükümlülüğü getiren ülkeler arasında. Ancak alternatif hizmet burada 42 aya çıkıyor.1991 yılında anayasa ile vicdani ret hakkını tanıyan Estonya’da ise alternatif hizmet süresi 16 ay.1998 yılında anayasasına vicdani ret hakkını alan Polonya’da, vicdani retçiler 18 ay alternatif hizmette bulunuyor.Letonya, 2002 yılında çıkardığı alternatif hizmet kanunu ile vicdani ret hakkını yasal olarak tanıdı. Alternatif hizmet süresi ise 24 ay olarak belirlendi.1992 anayasasında bu hakkı tanıyan Litvanya’da alternatif hizmet süresi 18 ay.1996 yılında bu hakkı tanıyan Romanya’da ise hizmet süresi 12 ay.