Başbakan Soma'da: Literatürde iş kazası var, bunlar olağan şeyler

Başbakan Tayyip Erdoğan, maden faciasının yaşandığı Soma’ya gitti. Erdoğan, Som'da yaptığı basın açıklamasında ölü işçi sayısının 238'e ulaştığını belirttikten sonra, bu ölümleri "Literatürde iş kazası var, bunlar olağan şeyler" şeklinde niteledi. 

Başbakan Erdoğan, bir gazetecinin kendisine yönelttiği katliamın sorumlularına ilişkin soruya cevaben, önce 18. yüzyıl İngilteresi'ndeki madenci ölümlerini sıraladı. 

Erdoğan Soma katliamı üzerine hükümete yönelen eleştiriler ve protesto eylemleri için "Bu tür havaları fırsat bilip istismar etmek isteyen aşırı gruplar var. Bunlara değer verilmemesi ülkemizin birliği için çok önemli" dedi.   

Erdoğan, madende mahsur kalan işçi sayısıyla ilgili olarak ise, "Şu anda iş yerinin verdiğinin rakamlara göre tahmini olarak 120 civarında işçinin içeride olduğu belirtiliyor" diye konuştu.

"İlk işimiz cenazelerimizin defnidir" ifadesini kullanan Başbakan'ın konuşmasından satır başları şöyle: 

Soma’da yakın tarihimizin en büyük iş kazalarından birine şahit olduk. Özel sektöre ait bir maden işletmesinde çıkan yangın nedeniyle ilk belirlemelere göre 238 işçimizi Hakk’a uğurladık.

İlk belirlemelere göre 80 işçimizi de yaralı olarak kurtardık. Bunların şu an itibariyle 19’u taburcu edildi fakat taburcu edilme süreci hızla devam ediyor. Ağır yaralı olarak herhangi bir yaralımız kalmadı. 

Milletimizi başı sağ olsun. Milletçe 77 milyon çok büyük bir acı yaşıyoruz. Tahammülü son derece meşakkatli bir süreçten geçiyoruz.

Ekmek parası için alın teri döken emekçi kardeşlerimizi kaybetmenin yürek parçalayıcı hüznünü taşıyoruz. Rabbim hayatını kaybeden kardeşlerimizi rahmetiyle kuşatsın. Kuran-ı Kerim’de hakikaten "İnsanoğlu için emeğinden başkası yoktur” buyuruyor Rabbimiz. Rabbim ekmeğinin peşinde, çoluk çocuğunun rızkının peşinde koşan kardeşlerime rahmet eylesin. Geride kalan acı sadece vefat eden kardeşlerimizin değil, 77 milyonun ortak acısıdır. Hem vefat eden kardeşlerimizin ailelerinin, hem milletimizin başı sağ olsun.

 

'İçeride 120 kişi olduğu belirtiliyor'

 

Şu anda iş yerinin verdiğinin rakamlara göre tahmini olarak 120 civarında işçinin içeride olduğu belirtiliyor.

İlk tedavileri tamamlanan ya da tedavisi devam eden yaralı kardeşlerimize de Allah’tan acil şifalar temenni ediyorum. Kaza anından bu yana son derece yayın gerçekleştiren, kamuoyunun hızlı ama doğru bilgilendirilmesini sağlayan, bunu zor şartlar altında gerçekleştiren medya mensuplarına şahsım ve milletim adına teşekkür ediyorum.

Serinkanlı yaklaşım gösteren siyasetçilere şükranlarımı  sunuyorum.

Arama kurtarma çalışmalarına katılan, sağlık ve güvenlik hizmeti veren tüm arkadaşlarımızı da tebrik ediyor, kendim ve milletim adına teşekkür ediyorum.

Metanetini muhafaza eden ülkenin her köşesinde madencilerimizin selameti için dualar eden milletime de özellikle teşekkür ediyorum.

Kaza haberini duyar duymaz en yakından en uzağa kadar, kademe kademe tüm imkanlarımızı seferber ettik. Gerek ulusal, gerek uluslararası programlarımızı iptal ettik. Enerji Bakanımızı hemen, süratle buraya gelmek üzere yola çıkardık. Yanındaki milletvekili arkadaşlarım, gerek Manisa gerekse Balıkesir milletvekili arkadaşlarımla beraber.

Mümkün olan en hızlı şekilde tüm teknolojik donanımlarla madendeki kardeşlerimize müdahale ettik. Devletin tüm imkanlarını devreye aldık. Sadece arama kurtarma faaliyetleri değil, vefat eden kardeşlerimizin kimliklerinin tespit edilmesi noktasında burada fotoğraflarla ailelere gösterilmek suretiyle teşhis yapılıyor.  Bu aşamadan sonra gereken her şeyi yapacağız. Madden ve manen Türkiye Cumhuriyeti olarak buradayız. Adli ve idari olarak yapılması gereken çalışmalar da şu anda başlamıştır.

Türkiye genelinde 3 günlük bir Milli yas ilan ettik. Bu kaza en küçük ayrıntılarına kadar araştırılacak. Olay aydınlatılacak ve kamuoyunun tatmin olacağı adımlar atılacak. Vefat eden kardeşlerimizin çocuklarının yanında olacağız. Bakanlıkların yaptığı etkinlikler iptal edilecek. Bu olayı istismar etmek isteyen aşırı uçlar var bunlara prim verilmemesini istiyorum. Rabbim inşallah milletimize bir daha böyle yaşatmasın.

 

Soru cevap

 

Bu kadar tehlikeli iş yapıp da böyle bir kazaya hazırlıklı olmayan bir işletme nasıl olup da faaliyetlerine devam edebildi? Burada sorumluluk kime ait?

Bir gazeteci olarak zannediyorum dünyada kömür madenlerinin nasıl çalıştığını yakından takip etmiyorsunuz. Bu şundan kaynaklanıyor olabilir, Katar’da pek kömür madeni yok doğalgaz yok. Ben size birkaç rakam vereceğim, neyin ne olduğunu görmeniz bakımından önemli. Bu ocakla ilgili mart ayı sonunda yapılmış olan gerek sağlık gerek güvenlik kontrolünde bu ocağın, bu noktada işçi sağlığı iş güvenliği noktasında başarılı olduğu tespit edilmiştir. Bizim 1942’den 2010 sonuna kadar arkadaşlar, toplam şöyle bu kazalardaki ölü sayımıza baktığımızda yaklaşık 900 civarında. 42,47,55,83,87,90,95,2010. Bunların içerisinde 92 yılında Kozlu’da yaşanan 263 işçinin öldüğü grizu faciası en büyük kaza olarak kayıtlara geçti. Bunlar kömürde olanlar.

 

‘İngiltere’de 1862’de 204 kişi öldü’

 

İngiltere’de geçmişe gidiyorum, 1862 bu madende göçük 204 kişi ölmüş. 1866 361 kişi ölmüş İngiltere. İngiltere’de 1894 patlama 290. Fransa’ya geliyorum 1906 dünya tarihinin en ölümlü ikinci kazası 1099. Daha yakın dönemlere geleyim diyorum, Japonya 1914’de 687. Çin 1942, gaz ve kömür karışmanın neden olduğu sayılıyor ölüm sayısı 1549.

Değerli arkadaşlar yine Çin’de 1960 metan gazı patlaması 684. Ve Japonya’da 1963’te yine kömür tozu patlaması 458. Hindistan 375. 1975’te metan gazı alev aldı, maden çatısı çöktü ve 372.

Bu ocakların bu noktada bu tür kazaları sürekli olan şeyler.

 

'Bunlar olağan şeylerdir’

 

Bakın Amerika. Teknolojisiyle her şeyiyle. 1907’de 361. Arkadaşlar yani biz bir defa bu tür ocaklarında, kömür ocaklarında bu olanları, lütfen buralarda bu olaylar hiç olmaz diye yorumlamayalım. Bunlar olağan şeylerdir. Literatürde iş kazası denilen bir olay vardır. Bunun yapısında, fıtratında bunlar var. Hiç kaza olmayacak diye bir şey yok. Tabii işin boyutunun bu kadar fazla olması bizi derinden yaralamıştır. Bizi derinden üzmüştür. Kontrollerle de burası gerçekten gerek işçi sağlığı, gerek işçi güvenliği açısından da iyi noktada kömür ocaklarından birisi olarak değerlendirmesi yapılmış ve Nisan, Mayıs’ta da çalışmalarına devam etmiştir.

Ocakta bulunan işçi sayısına ilişkin elinizde net rakam var mıdır?

Şu anda yani bunu yüzde yüz olarak söylemeyelim. Ama arkadaşlarımızın ve iş yerinin işletmenin verdiği rakamlardan hareketle, tahmini olarak 120 civarında içeride halen işçinin olduğu söyleniyor. Bu üç aşağı beş yukarı olabilir. Ama iş yerinin işverenin daha doğrusu, verdiği rakam bu. Şu anda biraz daha düşmüş vaziyettedir. Bir taraftan da umudumuz odur ki inşallah yaralı olarak çıkarılanlar olsun.

Az önce soruşturma başlatıldı dediniz…

Bu konuyla ilgili olarak işin çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığı noktasında bu işin bir prosedürü var o zaten çalışacak. Bunun dışında aynı şekilde bu prosedürün yanında tabi ki işverenin kendisinin bu olay sebebiyle yapabileceği olabilir. Kendisine düşen vardır, onu yapar. Aynı şekilde biz, Türkiye cumhuriyeti olarak yapabileceklerimizi yaparız. Vatandaşımızın bir defa mağduriyetini istismar etmek isteyenlere fırsat vermeyiz. Biz şu an kalkıp da şu kadar rakam buradan, bu kadar rakam buradan diye, kalkıp bugün bunları konuşmanın doğru olacağını düşünmüyorum. Şu definlerimizi her şeyimizi bir halledelim. İlgili bakanlığımız bakanlarımız, bizler gerekli çalışmaları yapıyoruz yapacağız. İşin adli idari boyutuyla ilgili olarak çalışmalarımız devam ediyor.

 

CHP suistimal ediyor

 

Tartışılan bir konu da şu oldu. Muhalefete mensup milletvekilleri, Soma ile ilgili araştırma önergesi vermişler. AK Partili vekillerin oyuyla reddedilmişti. Bununla ilgili ne söylersiniz?

Öncelikle ben o günkü meclis tutanağını incelemenizi isterim. O günkü gündemde bu Soma ile ilgili CHP’li vekilin getirdiği öneri veya önerge, sadece o günkü gündemi engellemeye yöneliktir. Kendi konuşmasında Soma’yla ilgili tek kelime bulamazsınız. Başlıkta Soma geçiyor ama içerde yok. Gerekli olan zaten cevabı arkadaşlarımız da verdiler. Bunu bir başka zamanda gündeme getirip konuşalım, konuşabiliriz dediler. Olay şu anda tam böyle bir anda, suiistimal olarak kullanılma gayreti içindedir. Bunun istismarına biz izin vermeyiz. Mart sonunda olmuştur. Tutanak gerçekten şaşırtıcıdır. Konuyla ilgili hiçbir şey yok.

Şu anda 120 civarında işçinin madende bulunduğunu söylediniz. Ne kadar süre öngörülüyor işçilere ulaşmak için?

Şu anda arama kurtarma ekiplerimiz çalışıyor. Arkadaşlarımla beraber ocağa gittik. Tabi kolay değil, oradan diyelim ki 150 metrelik bir kademe, ama yatayda bu 3-4 kilometreye kadar uzuyor. Bazıları bunu 4 km dikey olarak anlatıyorlar. Bu yatay bir yerdir. Ben de Zonguldak kömür ocaklarına girdim biliyorum. Onlara ulaşıp alıp götürmek kolay değil. kendileri çalışmaları sürdürüyorlar. Gece şartlar ne olacak şuanda onu kestiremem. Ama çalışmalarını gayretle sürdürecekler.