BDDK'dan dövize yeni hamle
Bankaların swap işlemlerine getirilen kısıtlamalarda oran değişti. Bankaların swap işlemler toplamı bankaların yasal özkaynak toplamının yüzde 25'ini geçemeyecek.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'ndan konu hakkında yapılan açıklama şöyle:
"Bankaların yurtdışı yerleşiklerle yaptıkları bir bacağı döviz diğer bacağı TL olan para swaplarından, işlemin başlangıç tarihinde spotta yurtiçi bankaların TL verip döviz aldıkları swap işlemleri ile yine bu mahiyetteki swap benzeri (spot + vadeli döviz işlemi) işlemler toplamı bankaların en son hesapladıkları yasal özkaynaklarının %25’ini geçemeyecek olup, bu minvalde mevcut aşımlar giderilinceye kadar yeni bir işlem yapılamayacak ve bu mahiyetteki vadesi gelen işlemler yenilenemeyecektir. Söz konusu oran günlük olarak solo ve konsolide bazda hesaplanacaktır."
Swap nedir?
Swap, kelime anlamı olarak “değiş, tokuş, takas” anlamına gelir. Finans piyasalarında ise; iki tarafın belirli bir zaman dilimi içinde bir varlık ya da yükümlülüğe bağlı olarak farklı faiz ödemelerini veya döviz cinsini karşılıklı olarak değiştirdikleri bir takas sözleşmesidir.
Swap prosedürü, uzun ve kısa pozisyonlardaki swap değeri için işlem yaptığınız paritedeki karşıt birim cinsinden hesaplanır. Yani EUR/USD paritesine USD; USD/TRY paritesinde TRY cinsinden hesabınıza yansır.
Swap işleminin mantığında, alınan para borç verilirken, satılan para borçlanır. Swap bedelleri ise işlem yaptığınız pozisyonlardaki düşük faizli para birimi ve yüksek faizli para birimi ilişkisine göre artı veya eksi olarak hesabınıza yansımaktadır. Swap maliyetinin bu mantığı ise; iki para biriminden yüksek faizli olanı piyasaya verip, düşük faizli olanı elinizde tutmaya karar vermişseniz, düşük faizli paranın gecelik taşıma maliyetini ödemeyi kabul ettiniz demektir.
Örnek vermek gerekirse, USD/TRY paritesinde alım yani uzun pozisyon oluşturduğunuz zaman, piyasaya Türk lirası verip, karşılığında düşük faizli olan doları aldınız demektir. Bu işlemin yatırımcıya eksi yönlü bir swap bedeli olacaktır. Tersi durumda yani USD/TRY sattığınızda piyasaya dolar verip, karşılığında Türk lirası almayı tercih ettiniz demektir. Düşük faizli para birimini piyasaya verdiğiniz için de artı yönlü bir swap geliri elde edilecektir.
Swap bedeli gecelik işlemektedir ve gün içerisinde açıp kapattığınız işlemlere swap maliyeti, uygulanmamaktadır. Swap maliyeti, aynı gün içerisinde kapatılmayan işlemler için geçerlidir ve merkez bankaları tarafından açıklanan resmi faizler baz alınarak uygulanmaktadır.
Bir örnek daha vermek gerekirse; EUR/USD paritesinde alım pozisyonu açacaksınız. Bu işlemi yaparken dolar varlıkları üzerinden işlem gören parite üzerinden Euro satın almış olursunuz. Yani belli bir miktarda doları ödünç verir ve karşılığında Euro’yu ödünç alırsınız. Bu işlemi aynı gün içinde kapattığınız zaman bir swap bedeli veya maliyeti söz konusu olmaz. Ama aynı gün kapatmadığınız zaman swap adında bir kesinti veya gelir rakamı hesabınıza yansır. Bunun nedeni; forex piyasasında sattığınız para birimi için faiz alır, aldığınız para birimi için pozisyonu kapatıncaya kadar faiz ödersiniz. Bu durum sonucunda da hesabınıza aldığınız faiz ile verdiğiniz faiz arasındaki fark yansıtılır.
EUR/USD işleminde, USD için faiz alırsınız ve EUR için faiz verirsiniz. Amerikan dolarının faizi, Euro’nun faizinden düşük olduğu için swap bedeli, eksi olarak yansır. Eğer tam tersi olsaydı, hesabınıza artı bir şekilde swap bedeli yansıyacaktı. İki faiz arasındaki rakamsal net fark, her iş günü 00:00’dan sonra pozisyonunuza yansır. Gecelik faiz hesaplaşması, bakiyenize yansımış olur.