Bebek mamalarına sıkı denetim

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, özel beslenme amacıyla yaşamlarının ilk ayları boyunca bebeklerin beslenmesinde kullanımı uygun olan bebek formülleri ve bebek sütleri ile altı aydan itibaren bebeklerin giderek çeşitlenen diyetlerindeki başlıca sıvı alımını oluşturan devam formüllerinin, tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretim, hazırlama, işleme, muhafaza, depolama, taşıma ve pazarlamasını sağlamak üzere iki tebliğ hazırladı.

Bakanlığın söz konusu tebliğleri, Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Bebek formülleri tebliğine göre, bu ürünler anne sütüyle beslenemeyen normal sağlıklı bebeklerin özel beslenme gereksinimlerini karşılamak amacıyla üretilmiş olacak.

Bebek formülü, temel olarak protein kaynaklarını ve doğumdan itibaren bebek beslenmesi için uygunluğu bilimsel olarak genel kabul görmüş diğer bileşenleri içerecek. Bu bileşenlerin uygunluğu bilimsel çerçevede Bakanlıkça belirlenecek.

Bebek formüllerindeki her bir faydalanılabilen esansiyel ve yarı esansiyel amino asit miktarları, anne sütü proteinine eşit veya daha fazla olacak.

Söz konusu ürünler, bebek sağlığına zarar verebilecek herhangi bir madde içermeyecek.

Her bir pestisit kalıntı seviyesi, 0,01 mg/kg'ı aşmayacak.

Bu ürünlerin üretiminde kullanılacak tarımsal ürünlerde disulfoton, fensulfothion, fentin, haloxyfob, heptachlor, hexachlorobenzene, nitrofen, omethoate, terbufos, aldrin ve dieldrin ile endrin adlı pestisitler kullanılamayacak. Ancak, tarımsal üretimde kullanılmadığı halde analiz sonucunda belirlendiği takdirde, kalıntı limitinin 0,003 mg/kg'ı aşmaması durumunda bu pestisitler kullanılmamış olarak değerlendirilecek.

Söz konusu ürünlerin etiketlerinde, bebek formülleri eğer tamamen inek sütü proteinlerinden üretilirse ''bebek sütü'' ifadesi, ürünün, doğum sonrasında anne sütüyle beslenemeyen bebeklerin özel beslenmesi için uygun olduğuna dair ifade, tüketime hazır ürünün 100 ml'sinin içerdiği protein, yağ ve karbonhidrat ile yararlanılabilen enerjinin kcal ve kJ olarak sayısal değerleri, her bir mineral ve vitamin ile ilave edilmesi halinde kolin, inositol ve karnitinin ortalama sayısal değerleri ile ürünün uygun hazırlama ve saklama talimatı yer alacak.

Yanıltıcı ifadeler kullanılmayacak

Bebek formüllerinin etiketleri, anne sütüyle beslenmeyi engellemeyecek ve ürünün uygun kullanımı hakkında gerekli bilgiyi sağlayacak şekilde düzenlenecek. Ürün etiketinde ''insana özdeş'', ''anne gibi'', ''adapte'' veya benzeri ifadeler kullanılmayacak.

Ürün etiketlerinde ayrıca, anne sütüyle beslemenin üstün olduğu, bebek formülünün sadece anne sütüyle beslemenin mümkün olmadığı durumlarda ve yetkili sağlık çalışanının önerisi üzerine kullanılması gereken bir ürün olduğu belirtilecek.

Ambalaj ve etiket üzerinde bebek resimleri, her türlü fotoğraf, çizgi ve resim dahil bebek formüllerinin kullanımını özendiren bir yazı ya da resim bulunamayacak.

Bebek formüllerinin tanıtımı, bilimsel yayınlar ile bebek bakımına özgün yayınlarla sınırlı olacak.

Satış noktalarında örnek dağıtarak veya özel gösteriler, indirim kuponları, hediyeler, özel indirimli satışlar, maliyetin altında satılan mallar gibi tüketiciyi doğrudan bebek formüllerini almaya teşvik eden diğer promosyonlarla reklam yapılamayacak.

Bu ürünleri üreten ve satan işyerleri; tescil ve izin, ithalat işlemleri, kontrol ve denetim sırasında bu tebliğ hükümlerine uymak zorunda olacak. Bu hükümlere uymayan işyerleri hakkında gerekli işlemler, ilgili kanun hükümleri uyarınca Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yapılacak.

Halen faaliyet gösteren ve bu tebliğ kapsamında yer alan ürünleri üreten ve satan işyerleri, bugünden itibaren 1 yıl içinde tebliğ hükümlerine uyacak.

Söz konusu tebliğin yayımlanmasıyla birlikte, ''Türk Gıda Kodeksi Bebek Mamaları-Bebek Formülleri Tebliği'' yürürlükten kaldırıldı.

Devam Formülleri Tebliği'ne göre de bu ürünler, temel olarak protein kaynaklarını ve altı aydan daha büyük bebek beslenmesi için uygunluğu kabul görmüş diğer bileşenleri içerecek. Bu bileşenlerin uygunluğu bilimsel çerçevede bakanlıkça belirlenecek.

Devam formüllerindeki her bir faydalanılabilen esansiyel ve yarı esansiyel amino asit miktarları, anne sütü proteinine uygun olacak.

Tebliğ kapsamında yer alan ürünler, bebek ve küçük çocukların sağlığına zarar verecek miktarda herhangi bir madde içermeyecek. Her bir pestisit kalıntı seviyesi cadusafos, demeton, ethoprophos, fipronil ve propineb adlı pestisitlere ait kalıntılar hariç 0,01 mg/kg'ı aşmayacak.

Bu tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin üretiminde kullanılacak tarımsal ürünlerde disulfoton, fensulfothion, fentin, haloxyfob, heptachlor, hexachlorobenzene, nitrofen, omethoate, terbufos, aldrin ve dieldrin ile endrin adlı pestisitler kullanılamayacak.

Bu ürünlerde, ham maddeden veya diğer bileşenlerden taşınan ancak devam formüllerinde kullanımına izin verilmeyen katkı maddeleri bulunamayacak.

Ürün etiketlerinde; devam formülleri eğer tamamen inek sütü proteinlerinden üretilirse ''devam sütü'' ifadesi, ürünün, sadece 6 ayın üzerindeki bebek ve küçük çocukların özel beslenmesi amacıyla ve diyetinin bir parçası olarak kullanıma uygun olduğuna, yaşamının ilk altı ayı boyunca anne sütü yerine kullanılmaması gerektiğine ve 6 aydan farklı bir ayda tamamlayıcı beslenmeye başlama kararının, sadece anne ve çocuk beslenmesi üzerinde uzmanlaşmış tarafsız bir sağlık çalışanı tarafından verilebileceğine dair ifade yer alacak.

Tüketime hazır ürünün 100 ml'sinin içerdiği protein, yağ ve karbonhidrat ile yararlanılabilen enerjinin kcal ve kJ olarak sayısal değerleri,  mineral ve vitamin ile ilave edilmesi halinde kolin, inositol ve karnitinin ortalama sayısal değerleri ile ürünün uygun hazırlama ve saklama talimatına da etiketlerde yer verilecek.

Etiketlerde ''insana özdeş'', ''anne gibi'', ''adapte'' veya benzeri kelimeler kullanılamayacak.

Devam formülleri, tüketicilerin bu tip ürünleri açıkça birbirinden ayırt edilebilmesini mümkün kılacak ve böylece bebek formülleri ve devam formülleri arasında herhangi bir karışıklık riskini önleyecek şekilde etiketlenecek.

Devam formülleri tebliğinin Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla, ''Türk Gıda Kodeksi Devam Mamaları-Devam Formülleri Tebliği'' de yürürlükten kaldırıldı.