Bedelli askerlik isteyenler 24 Haziran'da kime oy verecek?
#5MilyonBedelli bugün Twitter'da en çok paylaşılan etiketlerden. Bedelli askerlik bekleyenler, sosyal medyada "Bedelli yoksa oy da yok" diyerek cumhurbaşkanlığı ve milletvekili genel seçimleri öncesi kampanya yürütüyor. Peki sandıkta tercihleri ne olacak?
Üniversite mezunu 29 yaşında Zait Coşkun, özel bir şirkette iş analisti olarak çalışıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın bedelli askerlik sözü vermesi üzerine referandumda "Evet" oyu verdiğini söylüyor.
"Fakat seçimden sonra şu an bir yılı aşkın bir süre oldu. Biz hala beklemekteyiz. Bu söz aslında bizi biraz üzdü, çünkü güvendiğimiz bir devlet adamı Sayın Recep Tayyip Erdoğan" diyor Zait Coşkun.
Başbakan Binali Yıldırım, hafta sonu yaptığı bir açıklamada, askerlik yoklamasına tâbi olan kişi sayısını 585 bin 210, yoklama kaçağı sayısını 570 bin 422, bakaya sayısını 56 bin 947, firari sayısını 5 bin 772 olarak açıkladı. Askerliğini çeşitli nedenlerle erteleyenlerin sayısının da 4,5 milyonun üzerinde olduğunu kaydetti.
Bakaya ya da yoklama kaçağı durumunda olanlar, genel bilgi taramasından geçirildiklerinde askerlik şubesine götürülme ya da para cezasına çarptırılmayla karşı karşıya kalmaktan yakınıyorlar. Hatta bir kısmı genel bilgi taramasına yakalanmamak için evden mümkün olduğunca dışarı çıkmıyor. Askere gitmediği için sigortasız işlerde çalışmak zorunda kaldığını söyleyen üniversite mezunu gençler var.
Bedelli askerlik bekleyen kişiler, üniversite, iş, aile derken askerliğe sıra gelmediğini söylüyorlar. Kiminin ise geride tek başına bırakamayacağını belirttiği ailesi ya da hasta akrabası var.
"Bizim bir korkumuz yok, gerçek hayattan ötürü sorumluluklarımız var"
Kamu kurumunda çalıştığı için isminin kullanılmasını istemeyen ve bedelli askerlik bekleyen bir MHP seçmeni, ailesine maddi destek olunması halinde askere gitmeye hazır olduğunu söylüyor. "Bizim bir korkumuz yok, gerçek hayattan ötürü sorumluluklarımız var" diyor.
"Bedelliyi zenginler yapıyor algısı yanlış bir algı"
29 yaşındaki Fatih Aytekin, özel bir şirketin yazılım departmanında çalışıyor. Eşine ve ailesine bakmakla yükümlü olduğu, ev kredisi ödediği ve uzun yıllar çok çalışarak iş yerinde iyi bir pozisyona geldiği için askere gitmek istemiyor. "Benin şu anda param yok. Zaten bir kredi ödüyorum. Bedelli askerlik çıkarsa, gidip kredi çekip bedelli askerliği ödemeyi düşünüyorum" diyor.
Zait Coşkun ise mevcut algının tersine orta hallilerin bedelli askerlik yaptıklarını, zenginin yurt dışına gittiğini söylüyor:
"Parası olanlar yurt dışında yaşıyorlar. Orada 3 yıl bir işte çalışıp ya da çalışıyor gözüküp, ülkemize geldiklerinde Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın da açıkladığı gibi 1000 euroya dövizli askerlik yapıyorlar."
'Ücret, gelir seviyesine göre belirlensin'
Bedelli askerlik isteyenlere, "Bedelli parasını bile ödeyemeyecek olanlar ne yapsın?" diye soruyoruz. Profesyonel askerliğe geçilmesi hemen hemen hepsinin ortak talebi. Başka önerileri olanlar da var.
Zait Coşkun'un önerisi, gelir seviyesine göre bedelli askerlik parasının belirlenmesi. "Futbolcular da 20 bin TL verirken, orta seviye, ayda 2 bin TL'te çalışan kişiler de 20 bin TL veriyor" diyor ve bunun adil olmadığını söylüyor.
"Vatan borcu sadece öldürerek ya da ölerek ödenmez"
Bir kamu kuruluşunda çalışan 30 yaşındaki Hakan Yamaç ise başka türde kamu hizmetlerinin bir seçenek olarak sunulabileceğini söylüyor:
"Ne olurdu? Ben okuma-yazma bilmeyen insanlara okuma-yazma öğretebilirdim. Sosyal sorumluluk içeren bir projede çalışabilirdim. Engellilerle ilgilenebilirdim" diyor ve vefat eden engelli bir kardeşinin olduğunu vurgulayıp ekliyor.
"Vatan borcu sadece adam öldürerek ya da ölerek ödenmez bence."
Bir AKP seçmeni: 'Reis bizi Afrin'e götür' diyenler samimi değil
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bedelli askerliğin 24 Haziran seçimlerinden sonra gündeme geleceğini söyledi. Erdoğan 29 Nisan'da yaptığı açıklamada, "İnşallah başkanlık sistemine geçiş dönemi hallolup da, sonra bunlar tekrar masaya yatırılır. Ona göre, atılması gereken adımlar bu konuda varsa, o zaman atılır, ama şu anda kesinlikle böyle bir şey söz konusu değil" dedi.
"Grup toplantısında 'Reis bizi Afrin'e götür' diye bağıranları reis Afrin'e götürse hepsi kaçar"
Cumhur İttifakı'nın cumhurbaşkanı adayı Erdoğan'ın Suriye'ye yönelik harekatlarla ilgili konuşmaları genellikle "Reis bizi Afrin'e götür" sloganlarıyla kesiliyor. Ancak sosyal paylaşım sitelerinde bedelli askerlik beklediğini belirtenler arasında AKP seçmenleri de var.
'Bunun bir çelişki oluşturup oluşturmadığını' sorduğumuzda, AKP seçmeni Hakan Yamaç bu kişileri samimi bulmadığını söylüyor:
"Grup toplantısında 'Reis bizi Afrin'e götür" diye bağıranları yarın reis Afrin'e götürse hepsi kaçar. Açık söyleyeyim. Ben bir AK Parti seçmeniyim. Oyumu AK Parti'ye vereceğim, fakat o bağıranların hiçbirini samimi bulmuyorum."
Bu haber için kamera karşısında ya da kamera arkasında konuştuğumuz bütün bedelli askerlik bekleyenler Zeytin Dalı Harekatı'nı ve Suriye'ye yönelik diğer operasyonları desteklediklerini söylüyorlar.
Bedelli askerlik bekleyenler kısa dönem temel askerlik eğitimine sıcak bakıyor, bir seferberlik durumunda orduya yazılmaya hazır olduklarını kaydediyor. MHP'li seçmen, "Bunu 15 Temmuz darbe girişiminde sokağa dökülerek kanıtladık" diyor.
Akşener: 2014'ten beri bedelli çıkmıyor çünkü bu muhteremlerin çocuklarının sırası bitti
Konuştuğumuz kişiler arasında, Erdoğan'ın yanı sıra İYİ Parti Genel Başkanı ve cumhurbaşkanı adayı Meral Akşener'in ismi geçiyor, çünkü bedelli askerliğe en sıcak onun baktığını düşünüyorlar.
Akşener seçim beyannamesinde bedelli askerlik sözü vermedi ancak meslek yüksekokulu mezunlarına, kısa dönem askerlik imkanı sağlayacaklarını söyledi. Ocak ayında yaptığı bir konuşmada ise bedelli askerlik bekleyenlerin sorunlarına değinmişti Akşener ve "2014'ten beri bedelli çıkmıyor. Çünkü bu muhteremlerin çocuklarının sırası bitti. Ama bir milyona yakın genç bedelli bekliyor" demişti.
Zaman zaman AKP'ye, zaman zaman CHP'ye oy verdiğini söyleyen Zait Coşkun, "Eğer seçime kadar bedelli çıkmazsa, ben oyumu Sayın Meral Akşener'e vereceğim. Eğer bedelli hükümet tarafından gelirse de, Sayın Recep Tayyip Erdoğan'a vereceğim" diyor.
Kendini "CHP seçmeni" olarak tanımlayan Fatih Aytekin'in oyu da Akşener'den yana:
"Bizim arkamızda durduğunu düşünüyorum ve bedelli askerliğe olumlu baktığı için şahsen ben ve ailemin Meral Akşener'e oy vereceğini düşünüyorum."
Hakan Yamaç ise oy kararını sadece bedelli askerliğin belirlemediğini söylüyor. AKP seçmeni olarak oyunu milletvekilliği seçiminde Cumhur İttifakı'na ve cumhurbaşkanlığı seçiminde ise Erdoğan'a verecek.
MHP'li seçmen de aynı kararı taşıyor
Sosyal paylaşım sitelerindeki bedelli askerlikle ilgili tartışmalarda, "Bedelli yoksa oy da yok" diyenler, parlamenter sistemden cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçişi yürürlüğe sokacak bu tarihi seçimde oylarını sadece bedelli askerlik vaadine dayandırdıkları için eleştiriliyorlar.
Zait Coşkun, "Şimdi emekliye mesela 1000 TL yardım yapılacağı söyleniyor. Diyelim bir milyon emekli var ülkemizde. Sayısını bilmiyorum ama… Bu 1000 TL'den ötürü vatandaşlarımız oy verecekler mi? Verecekler. Veyahut da af yasası çıkarılsın isteniyor. Af yasası çıkarsa, mağdur aileler oy verecek mi? Verecekler. Peki bedelli için biz neden vermeyelim?" diyor.
Fatih Aytekin ise önceliğinin ailesinin geçimini sağlamak olduğunu, bu nedenle temel ihtiyacını karşılayana oy vereceğini söylüyor ve ekliyor:
"İnsan ülkenin geleceği için söz hakkı sahibi olmak ister ama…Bu temel yaşamı devam ettirebilmek için olan ihtiyaçları karşılayamadan ben daha ülkemin geleceğine odaklanamıyorum"