Bedelli askerlik tartışmaları tekrar gündemde
T24 - Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile eski Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral İlker Başbuğ'un 23 Nisan'da gerçekleştirdiği "bedelli askerlik" görüşmesinin ardından yapılan, "Uygun şartların oluşmadığı değerlendirilmiştir" açıklamasının üzerinden 5 ay geçmesinin üzerinden bedelli askerlik yeniden gündeme geldi.
Erdoğan'ın hafta sonu Dolmabahçe'deki ofisinde gazetelerin ve televizyonların genel yayın yönetmenleriyle gerçekleştirdiği görüşme sırasında bedelli askerlik uygulamasına ilişkin olarak, "Genelkurmay’dan rapor bekliyoruz, bakacağız" ifadelerini kullanması, bedelli askerlik tartışmasının yeniden Türkiye'nin gündemine oturmasına neden oldu.
Erdoğan, 23 Nisan'da Başbuğ ile yaklaşık 2 saat bedelli askerlik uygulamasını görüşmüş, görüşmenin ardından yapılan açıklamada "Sayın Genelkurmay Başkanı’nın verdiği bilgiler doğrultusunda, yıl içinde askere gelen yükümlü sayısının Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ihtiyacını karşılamaması ve terörle mücadele üzerinde olumsuz etkilere neden olacağı gerekçesiyle, bedelli askerlik sistemi için uygun şartların oluşmadığı değerlendirilmiştir" denilmişti.
Erdoğan'ın yeni rapor istemesi sonrası başlatılan çalışmalarda, özellikle 12 ay "tek tip" erbaş statüsü getirilmesi gündemde tutuluyor. Başbakanlık'ın bunun üzerine "tek tip" askerlik uygulamasının ardından TSK'nın asker ihtiyacının karşılanıp karşılanmayacağına yönelik ayrı rapor istediği ifade ediliyor.
Yaklaşık 100 bin vatandaşın beklediği "bedelli askerlik" uygulamasına yönelik yeni raporda, mevcut durumda gelecek yıl TSK'nın asker ihtiyacını karşılama oranının yüzde 60'a düşeceği belirtilecek. Raporda, sınır tugaylarında yaşanan profesyonelleşmenin ardından bu birliklere alınacak er ve erbaş sayısında azalma yaşanması ile 12 aylık "tek tip" askerlik uygulamasının hayata geçmesi durumunda, TSK'nın asker ihtiyacını karşılama oranının yükseleceğinin belirtileceği ileri sürüldü. Üniversite mezunları için uygulanan "yedek subay"lık sisteminin kaldırılmasının yanı sıra 6 ay askerlik yapan üniversite mezunlarından 6 ay daha fazla yararlanılmasının uygulamaya başlanması durumunda TSK'nın asker ihtiyacını karşılama oranının artacağı, ancak bu durumun "bedelli askerlik" uygulamasının başlatılmasına vize vermeye yetmeyeceğinin rapora yansıyacağı öne sürüldü.
Daha önce kamuoyunun gündemine gelen "bedelli askerlik" uygulamasından, belli bir yaşın üstündeki yükümlülerin yararlanması formülüne de gidilebileceği kaydediliyor. Bu durumda, 30 yaş ve üstündeki yükümlüler için yürürlüğe girecek bedelli askerlik uygulamasından, daha az sayıda kişi yararlanacağı için askeri yetkililerin de bu formüle sıcak bakabileceği ifade ediliyor.
Ak Parti hükümetinin, TSK'dan gelecek olumsuz yanıta karşın, bedelli askerlik uygulamasını başlatması önünde bir engel bulunmuyor. Yasada Genelkurmay Başkanlığı’nın, "ihtiyaçtan fazla sayıda yükümlü" bulunması halinde bedelli askerlik talebinde bulunabileceği de belirtiliyor. 1999'da yaşanan deprem faciasının ardından ekonomik gerekçelerle bedelli askerlik uygulaması yapılmıştı.
125 bin kişi yararlandı
100 bine yakın kişinin beklediği ifade edilen bedelli askerliğin ekonomiye 750 milyon euroluk bir kaynak sağlayacağı belirtiliyor. Bedelli askerliğin son 3 uygulamasından toplam 125 bin 834 kişi yararlandı. Son olarak İzmit ve Gölcük depremlerinden sonra uygulanan bedelli askerlik, Hazine'ye 315 trilyon TL tutarında gelir sağlamıştı. 1987'de 18 bin 433, 1992'de 35 bin 111 ve 1999'da 72 bin 290 vatandaş bedelli askerlik uygulamasından yararlandı.