Besin alerjisi mi, besin intoleransı mı?

Besin alerjisiyle besin intoleransı çoğu zaman karıştırılıyor. İşte alerji ve intolerans arasındaki farklar. Besin alerjisinin tedavisi nasıl yapılır?Besin alerjisi nedir ve alerjik olan besinler nelerdir?Milliyet gazetesi yazarlarından Dr. Hasan İnsel, köşesinde besin alerjisi ve besin intoleransı arasındaki farkları anlatıyor. Besin alerjisi nedir? Besine karşı bir bağışıklık sistemi yanıtıdır. Vücudumuz bir besinin içindeki bir maddeye genellikle bir proteine karşı savunma sistemini harekete geçirerek antikorlar oluşturabilir. Bu antikorlar “istilacı” besine karşı savaşa giriştiklerinde alerji belirtileri ortaya çıkar. En sık rastlanan besin alerjileri ceviz, badem, çilek, kabuklu deniz ürünleri, süt, yumurta, soya ürünleri ve buğday alerjileridir. Besin alerjisinin belirtileri nelerdir? Besin alerjisinin belirtileri hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Bir reaksiyonu tetiklemek için gereken besin miktarı da kişiden kişiye değişkendir. Aşağıdakiler besin alerjisinin belirtileri olabilir: Döküntü veya kurdeşen Bulantı Mide ağrısı İshal Kaşıntı Nefes darlığı Göğüs ağrısı Ani fenalık hissi Besin alerjilerinin sebebi nedir? Besin alerjilerinin nedeni, besinlerdeki kimyasal bileşiklere (proteinlere) karşı duyarlılıktır. Vücudun zararlı olduğunu düşündüğü bir besin proteinine maruz kaldıktan sonra gelişirler. O proteinin bulunduğu besini ilk kez yedikten sonra bağışıklık sisteminiz buna özel bir tür antikor oluşturarak yanıt verir. Tekrar yediğinizde o besin IgE antikorlarının ve histamin dahil başka kimyasalların salınmasını tetikler. Bunun amacı, vücutça “istilacı” kabul edilen proteinin vücuttan acilen atılmaya çalışılmasıdır. Histamin solunum sistemini, sindirim kanalını, deriyi veya kalp damar sistemini etkileyebilen güçlü bir kimyasal maddedir. Bu yanıtın bir sonucu olarak, alerji belirtileri ortaya çıkar. Bu belirtilerin türü, histaminin vücutta nereden salgılandığına bağlıdır. Kulak, burun ve boğazdan salgılandığında solunum veya yutma güçlüğü oluşabilir. Histamin deriden salgılandığında ise deride döküntüler ve kaşıntı oluşabilir. Sindirim sisteminden histamin salınması sonucunda mide ağrısı, kramplar veya ishal gelişebilir. Birçok kişide alerjiye neden olan besinler bu belirtilerin bir kombinasyonuna yol açabilir. Besin alerjilerinin genellikle aynı ailenin birçok üyesinde görülmesi bu durumun kalıtsal olabileceğini düşündürmektedir. Besin intoleransı (duyarlılığı) nedir? Besin intoleransı bir bağışıklık sistemi yanıtından ziyade bir sindirim sistemi yanıtıdır. Besindeki bir maddenin kişinin sindirim sistemini tahriş etmesi veya kişinin besini doğru şekilde sindirememesi ya da parçalayamaması sonucunda ortaya çıkar. Besin intoleransının belirtileri nelerdir? Aşağıdakiler besin intoleransının belirtileri olabilir: Bulantı Mide ağrısı Gaz, mide krampları veya karın şişkinliği Kusma Mide yanması İshal Yorgunluk Baş ağrısı Sinirlilik Besin intoleransına katkıda bulunan birçok faktör vardır. Bazı olgularda laktoz intoleransında olduğu gibi, kişide besindeki belirli proteinleri sindirmesi için gerekli olan enzimler eksiktir. Bazı besinlerin kendilerine karşı bir intolerans gelişmiş olabilir. Besinlere renk, tat vermek ve bakteri çoğalmasına karşı korumak için eklenen katkı maddelerine karşı intoleranslar da sıktır. Besin alerjisi ile intolerans arasındaki fark nedir? Besin alerjileri küçük miktarda besinle bile tetiklenebilir ve o besin her alındığında kısa sürede ortaya çıkar ve bazen çok küçük bir miktar, kısa bir sürede ciddi durumlara yol açabilir. Besin alerjisi olan kişilerin, o besinlerden uzak durmaları gereklidir. Buna karşılık besin intoleransları daha çok dozla ilişkilidir ve besin alındıktan belirsiz bir süre sonra ortaya çıkabilir. Örneğin domatese karşı besin intoleransı olan bir kişi domates yedikten birkaç gün sonra yorgunluktan şikâyet edebilir. Besin intoleransı döküntü gibi belirli bir şekilde değil, müphem ve kesin olmayan şikâyetler şeklinde ortaya çıkar. İntoleransa sebep olan besinden büyük bir porsiyon veya sık sık yenilmediğinde belirtiler ortaya çıkmayabilir. Örneğin laktoz intoleransı olan bir kişi sütlü kahve ya da bir kaşık süt içince belki bir şey olmayabilir ama birkaç bardak süt içerse hastalanabilir. Besin intoleranslarına nasıl tanı konulur? Problemli besinleri saptamanın klasik yolu doktor kontrolünde uygulanan eliminasyon diyetidir. Belirtiler tümüyle yok olana kadar kuşkulanılan besinler tümüyle diyetten çıkarılır. Sonra bunlar tek tek yeniden diyete sokulur. Böylece hangi besin(ler)in belirtilere neden olduğu bulunabilir. Son zamanlarda besin intoleransı testleri de yapılmaktadır. Bu testlerle çok sayıda besin, ilaç, boyalar ve mantar gibi maddelere karşı duyarlılık tespit edilip, bunlara karşı özel diyetler uygulanmaktadır. Bu tip testlerin yararları henüz tartışmalı olduğundan, doktorunuzla görüşüp, size yarar sağlayıp sağlamayacağı konusunda önerilerini alarak yaptırmak en doğru yoldur.