Bilinçsiz sulama, ‘dünyanın nazar boncuğu'nu kuruttu

Konya’nın Karapınar ilçesinde bulunan ve ‘Dünyanın nazar boncuğu’ olarak adlandırılan Meke Gölü, yeraltı sularının bilinçsiz kullanımı ve kuraklık nedeniyle tamamen kurudu. Gölün kuruma nedeninin, yeraltı sularının bilinçsiz kullanımı ve kuraklık olduğunu belirten Jeoloji Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Prof. Dr. Fetullah Arık, ‘Dünyanın nazar boncuğu’nun eski görkemine dönebilmesinin zor olduğunu söyledi.

Meke Gölü, 5 milyon yıl önce volkanik patlamayla meydana gelen kraterin, zamanla su ile  dolması, 9 bin yıl önce ise gölün ortasında ikinci patlamanın olması ve buranın da suyla dolması sonucu oluştu. Yeraltı su kaynaklarından beslenen ve suyu tuzlu olan Meke’nin ortasında, 50 metre yükseklikte volkan konisi bulunuyor. Daha önce 12 metre derinliğinde su bulunan Meke Gölü, yıllardır süren kuraklık ve bilinçsiz tarımsal sulama sonucu yeraltı su seviyesinin sürekli düşmesi nedeniyle kurudu. Şu an gölün sadece bir kısmında, neredeyse bir avuç su bulunuyor.

Konya kapalı havzasında sadece Meke Gölü'nün değil birçok sulak alanın kuraklıkla karşı karşıya olduğunu ifade eden Prof. Dr. Arık, Meke'nin su yüksekliği geçmişte de az olduğu için en çok etkilenen bölge olduğunu kaydetti. Arık, şöyle devam etti:

"Nedeni, Türkiye genelindeki yağışların yarısından daha azı Karapınar bölgesine yağmasıdır. Genel ortalama 642 milimetre yağış olurken, Meke civarında 250 milimetre yağış alıyor. Türkiye ortalamasının yarısından daha az. Öte yandan en fazla yeraltı su tüketiminin olduğu bölgedir. Bu da yüzeyde çok fazla su olmadığı için 60’lı yıllardan sonraki yeraltı su üretimi ve yeraltı suyunun tarımsal sulamada kullanımıyla başlayan süreç sürekli Meke’nin aleyhine işlemiştir. 90’lı yıllardan sonra yavaş yavaş çekilmeye başlayan göl, 2000’lerden sonra sinyaller vermeye başlamıştır. Meke ile ilgili bolca yağış olması ve yeraltı suyunun yükselmesi temennisinde bulunmak lazım.”

“Meke'nin tek başına eski, görkemli günlerine dönme şansı yok. 60’lı yıllardan sonra devam eden yeraltı su kullanımı ve artan kuraklık nedeniyle hemen her yıl havzada yeraltı su seviyesinde 1,52 metre civarında düşme oluyor. Siz 1970’li yıllarda yüzeyde bulduğunuz suyu şimdi 5060 metre derinde buluyorsunuz. Zaten Meke’de su kalınlığı en derin yerinde 2 metre civarındaydı. Hemen yakınındaki Akgöl’de, Acıgöl’de, Akşehir Gölü’nde, Eber Gölü’nde, bütün havzada sulak alanların çoğu kurumuş vaziyette ya da kurumaya yüz tutmuş haldedir. Tek başına Meke’nin kurtarılması değil; Konya kapalı havzasının tamamında alınacak tedbirler önemli.”