BioNTech'te ikinci doz sonrası yan etki neden daha fazla?

BioNTech veya Moderna aşılarını yaptıranların özellikle ikinci doz aşıdan sonra sıklıkla yorgunluk, baş ağrısı, titreme, mide bulantısı veya kas ağrısı gibi şikayetlerde bulundukları biliniyor. ABD'de yapılan yeni bir araştırmada da BioNTech'le birlikte diğer mRNA aşılarında ikinci dozdan sonra yan etkilerin daha yoğun hissedildiği belirlendi.

ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından yapılan araştırmaya göre ikinci doz aşıdan sonra 18-55 yaş aralığındaki kişilerin yüzde 15'inde yüksek ateş tespit edildi. Birinci aşıdan sonra ateşlenenlerin oranı ise yüzde 4 olarak ölçüldü. Titreme şeklinde görülen yan etki de araştırmaya katılanlarda birinci dozdan sonra yüzde 14, ikinci dozdan sonra ise yüzde 35 oranında görüldü. İkinci doz aşıdan sonra yorgunluk hissini ise araştırmaya katılanların üçte ikisi yaşadı. Yine ikinci dozdan sonra baş ağrısından şikayetçi olanların sayısı da belirgin bir şekilde arttı.

Peki neden ikinci dozdan sonra yan etkiler artıyor?

İmmünolog ve Alman İmmünoloji Derneği Genel Sekreteri Carsten Watzl da Hamburger Morgenpost'a yaptığı değerlendirmede, ilk aşılamada doğuştan kazanılan bağışıklık sisteminin aşıdaki virüs RNA'sına tepki verdiğini, bunun sonucunda da vücudun titreme, yüksek ateş gibi yan etkilere neden olabilecek haberci maddeler gönderip iltihaplanmaya tepki gösterdiğini söyledi. Uzman ikinci aşılamada ise ilk aşıdan sonra vücutta oluşan adaptif (sonradan kazanılmış) bağışıklık sisteminin de ilaveten devreye girmesiyle vücudun daha güçlü tepki verdiğini kaydetti.

AstraZeneca gibi vektör aşılarda ise bunun tersinin geçerli olduğunu belirten Carsten Watzl, bu tür aşılarda ilk dozda vücudun zararsız adenovirüslere daha güçlü tepki verdiğini kaydetti. Bu nedenle de bazı bilim insanları ciddi yan etkilerden kaçınmak için birinci ve ikinci aşılamalarda farklı aşıların kullanılmasının yararlı olacağını savunuyor.

BioNTech ve AstraZeneca aşıları nasıl üretiliyor?

Almanya merkezli biyoteknoloji şirketi BioNTech ve ABD'li Pfizer'in ortaklaşa ürettiği aşı, mRNA adlı yeni bir teknolojisiyle geliştirildi. mRNA aşıları insan vücudundaki hücrelerde, virüste yer alan proteine özgü proteinlerin üretilmesi sağlanıyor. Bağışıklık sistemi böylelikle virüsü tanıyor, antikor üretiyor, virüsle mücadele edebiliyor. Bu aşı, insan vücudundaki hücrelerde, virüse ait proteinlerin benzerlerinin üretilmesini sağlıyor. Böylelikle bağışıklık sistemi tepki olarak antikor üretiyor, virüsle mücadeleye geçiyor.

İngiltere merkezli AstraZeneca aşısı ise viral vektör yöntemiyle üretiliyor. Viral vektör aşılarla grip benzeri hastalık yapan bir virüsün (adenovirüs) genetik müdahale sonrası koronavirüs proteini ile desteklenerek insanda bağışıklık oluşturması amaçlanıyor. Koronavirüsün hücreye tutunduğu proteinler, zararsız hale getirilen grip virüsüyle vücuda enjekte ediliyor ve vücudun bağışıklık kazanması öngörülüyor.