Bireysel emeklilik sisteminde yeni dönem, ne zaman başlayacak?
Bireysel emeklilik sisteminde 1 Ocak 2013 itibarıyla devlet katkılı yeni bir dönem başlayacak.
Devlet Katılımcı, bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden itibaren en az 10 yıl sistemde bulunmak şartıyla 56 yaşını tamamlamasının ardından emekliliğe hak kazanacak.
haberler.com sitesinde yer alan habere göre, bireysel emeklilik hesabındaki birikimini almak isteyen ve emekliliğe hak kazanan katılımcı, toplu para, programlı geri ödeme ya da yıllık gelir sigortasından birini seçebilecek veya hesabındaki tutarı belirtilen seçenekler arasında paylaştırabilecek.
Hazine Müsteşarlığı'nın Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı.
Kişilerin bireysel emeklilik sistemine girmesine, emeklilik sözleşmesinin düzenlenmesinden sona ermesine kadar geçen süreçte emeklilik sözleşmesine taraf olanların hak ve yükümlülüklerine ve bireysel emeklilik sisteminin işleyişine ilişkin esas ve usulleri düzenlendi.
1 Ocak 2013 itibarıyla yürürlüğe girecek yönetmelik kapsamında, bireysel emeklilik sözleşmeleri ile şirket nezdinde bireysel emeklilik hesabı açılması, hesaba katkı payı ödenmesi, ödenen katkı paylarının tercih edilen fonlarda yatırıma yönlendirilmesi ve hesapta biriken paraların hak sahiplerine ödenmesine ilişkin esas ve usuller ile tarafların bu çerçevedeki diğer hak ve yükümlülükler düzenlenecek.
Emeklilik sözleşmesi bireysel veya grup emeklilik sözleşmesi olarak da yapılabilecek.
Grup emeklilik sözleşmesi, bireysel veya işveren grup emeklilik sözleşmesi olarak düzenlenecek.
Bireysel emeklilik sözleşmesi, şirket ile katılımcının taraf olarak yer aldığı emeklilik sözleşmesini; gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi, bir grup emeklilik planı kapsamında düzenlenen ve şirket ile katılımcının taraf olarak yer aldığı emeklilik sözleşmesini, işveren grup emeklilik sözleşmesi ise bir istihdam ilişkisine dayalı olarak veya katılımcı lehine bir sponsor kuruluş ile şirket arasında imzalanan ve katılımcı adına sponsor kuruluş tarafından katkı payı ödenen emeklilik sözleşmesini ifade edecek.
Bilgilendirme, teklif ve sözleşmenin düzenlenmesi
Emeklilik şirketi, bireysel emeklilik sistemine girmek isteyenlere, sisteme girme kararını etkileyebilecek hususlar hakkında bilgi verecek: Dürüstlük ilkeleri çerçevesinde, emeklilik sözleşmesinin müzakeresi ve düzenlenmesi sırasında katılımcıya veya varsa sponsor kuruluşa sistemin işleyişine ilişkin teknik konularda yardımcı olacak, tarafların hak ve yükümlülüklerine ilişkin gerekli her türlü bilgiyi sağlayacak. Yanıltıcı her türlü hal ve davranıştan kaçınacak.
Emeklilik şirketi, kişinin emekliliğe yönelik beklentilerine, gelir düzeyine ve yaşına uygun bir emeklilik planı teklifi sunacak. Fon dağılımı kişinin tercihine göre belirlenecek. Herhangi bir tercihte bulunmayan kişilerin birikimleri, portföy sınırlamaları Sermaye Piyasası Kurulu'nun görüşü alınarak Hazine Müsteşarlığı'nca belirlenen standart fonlarda yatırıma yönlendirilecek. Emeklilik sözleşmesinin akdedilmesine aracılık edecek kişilerin, geçerli bir bireysel emeklilik aracılığı lisansının bulunması zorunlu olacak.
Mesafeli satış yoluyla sözleşme düzenlenmesi
İşveren grup emeklilik sözleşmesi hariç, emeklilik sözleşmesi, karşı karşıya gelinmeksizin emeklilik şirketinin internet sitesi veya çağrı merkezi yahut şirketçe yetkilendirilen çağrı merkezi aracılığıyla düzenlenebilecek. Mesafeli satışta şirket, kişiyi uygun şekilde bilgilendirecek ve uygun bir emeklilik planı teklifi sunacak.
Katılımcı, emeklilik sözleşmesine, emeklilik planına ve sisteme ilişkin gerekli bilgilerin kendisine verildiğini teyit ederek teklifi çağrı merkezi veya elektronik imza aracılığıyla onaylar ve bu şekilde emeklilik sözleşmesi akdedilmiş olacak.
Onay işlemi gerçekleşmemiş tekliflere dayanılarak düzenlenen sözleşmeler yürürlüğe girmeyecek ve şirketçe bunlar için hiçbir tahsilat yapılamayacak. Şirket, onay işlemini müteakip 5 iş günü içinde giriş bilgi formunu ve teklif formunu katılımcının tercihi doğrultusunda tanımlı elektronik posta adresine veya faksına yahut posta adresine gönderecek. Müsteşarlıkça uygun görülmeyen emeklilik planları ve fonlar mesafeli satışa konu edilemeyecek.
Sözleşmenin yürürlüğe girmesi ve cayma hakkı
Emeklilik sözleşmesi, şirket tarafından reddedilmediği takdirde, varsa blokaj süresinin tamamlanmasını müteakip, katkı payı olarak yapılan ilk ödemenin şirket hesaplarına nakden intikal ettiği tarihte yürürlüğe girecek.
Teklifin şirket tarafından reddedilmesi halinde, verilen ödeme talimatları iptal ettirilecek ve varsa yapılan tüm ödemeler hiçbir kesinti yapılmadan beş iş günü içinde ödeyene iade edilecek. Katılımcı, teklif formunun imzalanmasını veya teklifin onaylanmasını müteakip altmış gün içinde cayma hakkına sahip olacak.
Cayma halinde durum, katılımcı tarafından şirketin çağrı merkezine veya faksla yahut postayla şirkete bildirilecek. Cayma bildiriminin şirkete ulaşmasını müteakip verilen ödeme talimatları iptal ettirilecek ve yapılan tüm ödemeler, fon toplam gider kesintisi haricinde hiçbir kesinti yapılmadan, varsa yatırım gelirleriyle birlikte 10 iş günü içinde ödeyene iade edilecek. Katılımcının sisteme giriş tarihi, yürürlükte bulunan sözleşmeleri arasında, sisteme giriş tarihi açısından en eski tarihli sözleşme dikkate alınarak belirlenecek.
Emeklilik planı
Emeklilik planı, plan kapsamında katılımcıya sunulan fonlara, giriş aidatına, yönetim gider kesintilerine ve fon toplam gider kesintilerine dair bilgileri, bunlara ilişkin hesaplamaları ve emeklilik sözleşmesinin uygulanmasına dair diğer teknik esasları içerecek. Emeklilik planı, bireysel emeklilik planı veya grup emeklilik planı olarak düzenlenebilecek.
Hazine Müsteşarlığı, emeklilik planında mevzuata aykırı bulunan veya katılımcının ve varsa sponsor kuruluşun hak ve menfaatlerinin korunması açısından uygulanmasında sakınca görülen hususların değiştirilmesini isteyebilecek.
Emeklilik planına ek olarak, harcama ve karlılık analizleri ile benzeri diğer bilgilerin Müsteşarlığa gönderilmesini talep edebilecek. Emeklilik planları emeklilik gözetim merkezi nezdinde işletilen elektronik plan tanımlama (e-plan) sisteminde kayıt altına alınacak.
Katkı payının yatırıma yönlendirilmesi
Katkı payı, şirket hesaplarına nakden intikalini takip eden en geç 2. iş gününde katılımcı veya varsa sponsor kuruluş tarafından belirlenen fonlar için gerekli talimatlar verilerek yatırıma yönlendirilecek. Şirket hesaplarına intikal etmekle birlikte, kime ait olduğu tespit edilemeyen ödemeler, intikal tarihini müteakip iki iş günü içinde kaynağına iade edilecek.
Fon dağılımı değişikliği 1 yılda 6 kez yapılacak
Bireysel emeklilik hesabındaki birikimin ve ödenen katkı paylarının fonlar arasındaki dağılım oranları veya tutarları, bir yılda azami 6 kez değiştirilebilecek. Bu yöndeki değişiklik talebi, şirkete yazılı olarak veya şirketin çağrı merkezinden yahut şirketin internet sitesinde katılımcı adına oluşturulan güvenli sayfadan yapılacak.
Şirket değişiklik talebini, talebin ulaştığı tarihi müteakip iki iş günü içinde gerekli talimatları vermek suretiyle gerçekleştirecek. Şirket, fon dağılımı değişikliği işleminde, alışı yapılacak fonların alım talimatı tarihlerini, satışı yapılacak fonların nakde dönüştürülme sürelerini dikkate alarak belirleyecek. Şirket, katkı paylarının fonlar arasında paylaştırılması sırasında ortaya çıkan artık değeri en aza indirmek üzere gerekli tedbirleri alacak.
Emeklilik planı değişikliği yılda azama 4 kez değiştirilebilecek
Emeklilik planı bir yılda azami 4 kez değiştirilebilecek. Bir şirketle, başka şirketten aktarımla düzenlenenler hariç, akdedilmiş bir emeklilik sözleşmesi kapsamındaki birikimin başka bir şirkete aktarılabilmesi için sözleşmenin, yürürlük tarihinden itibaren en az iki yıl süreyle şirkette kalması gerekir. Başka şirketten aktarımla düzenlenmiş sözleşmenin tekrar aktarıma konu olabilmesi için ise ilgili şirkette en az bir yıl kalması gerekecek.
Bireysel emeklilik sözleşmesinde ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesinde, sözleşmeden doğan haklar kural olarak katılımcı tarafından kullanılacak. Bu sözleşmelerde, sistemden ayrılma ve emeklilik hakkı hariç diğer hakların katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişiler tarafından kullanılması kararlaştırılabilecek.
Emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı tutarı ve ödeme dönemi değiştirilebilecek. Emeklilik sözleşmesine göre ödenmesi öngörülen katkı paylarının vadesinde ödenmesi esas olacak. Ancak, emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı ödenmesine ara verilebilecek. Vadesinde ödenmeyen katkı payının ödeme tarihini müteakip üç ay içinde, ilgili hesaba herhangi bir ödeme yapılmaması durumunda, ilgili sözleşmede ödemeye ara verildiği kabul edilecek. Bu hüküm, bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden sonraki dönemlere ait katkı payları için uygulanacak.
Sistemden ayrılma
Emeklilik sözleşmesini emekliliğe hak kazanmadan sona erdirmesi halinde katılımcı, sona erdirilen sözleşme bakımından bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden kaynaklanan süreye ilişkin haklarını kaybedecek. Şirket, ayrılma amacı ile yapılan başvurunun kendisine ulaştığı tarihten itibaren 5 iş günü içinde, ayrılma bilgi ve talep formu ile hesap özetini katılımcının tanımlı elektronik posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine gönderecek.
Şirket, isteyen katılımcının ayrılma bilgi ve talep formu ile hesap özetini şirketin internet sitesinde kendi adına oluşturulan güvenli sayfadan alabilmesi için gerekli düzenlemeyi yapacak. Katılımcının, ayrılma talep formunu imzalayarak faks veya posta ile şirkete göndermesi halinde, bireysel emeklilik hesabındaki birikim ve devlet katkısı hesabındaki varsa hak kazanılan tutarlar, formun şirkete ulaştığı tarihten itibaren yirmi iş günü içinde katılımcının belirttiği hesaba ödenecek.
Katılımcının maluliyet hali nedeniyle sistemden ayrılma talebinde bulunabilmesi için sosyal güvenlik mevzuatına göre maluliyet gelirine hak kazandığına dair belgeyi veya sosyal güvenlik mevzuatında belirlenen koşullara göre maluliyet halinin oluştuğunu gösteren, resmi sağlık kuruluşlarından alınmış bir belgeyi şirkete vermesi gerekecek. Maluliyet halinin her durumda emeklilik sözleşmesi yürürlüğe girdikten sonra oluşmuş olması zorunlu olacak.
Emekliliğe hak kazanma ve birikimin ödenmesi
Emeklilik sözleşmesine göre ödenmesi öngörülen katkı paylarının vadesinde ödenmesi esas olacak. Ancak, emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı ödenmesine ara verilebilecek. Vadesinde ödenmeyen katkı payının ödeme tarihini müteakip 3 ay içinde, ilgili hesaba herhangi bir ödeme yapılmaması durumunda, ilgili sözleşmede ödemeye ara verildiği kabul edilecek. Bu hüküm, bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden sonraki dönemlere ait katkı payları için uygulanacak.
Sistemden ayrılma
Emeklilik sözleşmesini emekliliğe hak kazanmadan sona erdirmesi halinde katılımcı, sona erdirilen sözleşme bakımından bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden kaynaklanan süreye ilişkin haklarını kaybedecek. Şirket, ayrılma amacı ile yapılan başvurunun kendisine ulaştığı tarihten itibaren beş iş günü içinde, ayrılma bilgi ve talep formu ile hesap özetini katılımcının tanımlı elektronik posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine gönderecek.
Katılımcının maluliyet hali nedeniyle sistemden ayrılma talebinde bulunabilmesi için sosyal güvenlik mevzuatına göre maluliyet gelirine hak kazandığına dair belgeyi veya sosyal güvenlik mevzuatında belirlenen koşullara göre maluliyet halinin oluştuğunu gösteren, resmi sağlık kuruluşlarından alınmış bir belgeyi şirkete vermesi gerekecek. Maluliyet halinin her durumda emeklilik sözleşmesi yürürlüğe girdikten sonra oluşmuş olması zorunlu olacak.
Bu madde kapsamında yapılacak işlemlerde, katılımcının devlet katkısı hesabındaki hak kazanılmayan tutarlara ve varsa katılımcının hesabına henüz intikal etmemiş devlet katkısına ilişkin olarak bireysel emeklilik sisteminde devlet katkısı hakkındaki mevzuat hükümleri uygulanacak.
10 yıl sistemde bulunanmak koşuluyla 56 yaşını tamamlayanlar emekliliğe hak kazanacak
Katılımcı, bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden itibaren en az 10 yıl sistemde bulunmak koşuluyla 56 yaşını tamamladıktan sonra emekliliğe hak kazanacak. Emekliliğe hak kazanan ve bireysel emeklilik hesabındaki birikimini almak isteyen katılımcı, toplu para, programlı geri ödeme ya da yıllık gelir sigortası seçeneklerinden birini seçebilecek veya hesabındaki tutarı belirtilen seçenekler arasında paylaştırabilecek.
Şirket, emekliliğe hak kazanan ve birikimini almak için başvuran katılımcıyı emeklilik seçenekleri hakkında bilgilendirir ve emeklilik bilgi formunu ve hesap özetini, katılımcının tanımlı elektronik posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine beş iş günü içinde gönderecek.
Katılımcının aynı veya farklı şirkette birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunması halinde, katılımcının sisteme giriş tarihi, yürürlükte bulunan sözleşmeleri arasından sisteme giriş tarihi açısından en eski tarihli sözleşme dikkate alınarak belirlenecek. Bu durumda katılımcının tüm sözleşmelerinden emekliliğe hak kazanması için en az birinden bu hakkı kazanması ve hesaplarını birleştirmesi gerekecek.
Emeklilik hakkını kullanan katılımcının, başka bir şirketten aktarımla düzenlenenler hariç, yeni bir emeklilik sözleşmesi akdetmesi durumunda, bu sözleşmeden emeklilik hakkını kullanabilmesi için yeni sözleşmenin en az on yıl sistemde bulunması gerekecek.
Giriş aidatı
Katılımcının, bireysel emeklilik sistemine ilk defa katılması sırasında veya farklı bir şirkette ilk defa emeklilik sözleşmesi akdetmesi halinde, katılımcıdan veya sponsor kuruluştan, teklifin imzalandığı veya mesafeli satışta teklifin onaylandığı tarihte geçerli aylık brüt asgari ücret tutarı dikkate alınarak, belirlenen esaslar dahilinde giriş aidatı alınabilecek.
Giriş aidatı peşin ya da aktarım veya sistemden çıkış tarihine ertelenmiş olarak tahsil edilebilecek. Giriş aidatının peşin olarak alınan kısmı, teklifin imzalandığı veya onaylandığı tarihte geçerli aylık brüt asgari ücretin yüzde onunu aşamayacak.
Peşin ve ertelenmiş olarak alınan giriş aidatlarının toplamı teklifin imzalandığı veya onaylandığı tarihte geçerli aylık brüt asgari ücretin; sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren üç yıl içinde şirketten ayrılanlar için yüzde 75'ini, sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren 3 yılını dolduran sözleşmelerden 6 yıldan önce şirketten ayrılanlar için yüzde 50'sini; sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren 6 yılını dolduran sözleşmelerden 10 yıldan önce şirketten ayrılanlar için yüzde 25'ini aşamayacak.
Emeklilik sözleşmesinin yürürlük tarihinden itibaren onuncu yılını dolduranlardan, ölüm veya maluliyet nedeniyle yahut emeklilik hakkını kullanarak ayrılanlardan ertelenmiş şekildeki giriş aidatı tahsil edilemeyecek.
Giriş aidatı, katkı paylarından ayrı olarak takip ve tahsil edilir. Ancak katılımcının sistemden ayrılması veya başka bir şirkete aktarım talebinde bulunması durumunda şirket, varsa ertelenmiş giriş aidatını katılımcının bireysel emeklilik hesabındaki birikiminden indirebilecek. Katılımcının aynı şirkette birden fazla bireysel emeklilik sözleşmesi veya gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmesi bulunması halinde, bu sözleşmelerden sadece ilki için giriş aidatı alınabilecek. Katılımcının, teklifin imzalandığı veya onaylandığı tarihten sonra cayma hakkını kullanarak sözleşmeyi sonlandırması halinde varsa tahsil edilmiş giriş aidatı iade edilecek.
Tüm işlemler 5 yıl süreyle saklanacak
Fona ilişkin giderlerin karşılanması için fondan gider kesintisi yapılabilecek. Katılımcının, fon dağılımı değişikliği, emeklilik planı değişikliği, birikimin aktarımı, yatırım tercihinin yönlendirilmesi ve benzeri işlemler ile ilgili olarak şirketin çağrı merkezini veya internet sitesini kullanarak yaptığı tüm işlemler dahil olmak üzere verdiği talimatlar şirket tarafından en az 5 yıl süreyle saklanacak.
1 Ocak 2013'ten önce yürürlüğe giren sözleşmelerin durumu
1 Ocak 2013'ten önce yürürlüğe giren emeklilik sözleşmeleri ve emeklilik planları için herhangi bir değişikliğe gerek olmaksızın bu Yönetmelik hükümleri uygulanacak.
Şirketler, mevcut emeklilik planlarında uygulayacakları değişiklikleri 1 Ocak 2013 tarihine kadar Müsteşarlığa ve emeklilik gözetim merkezine bildirmek ve planları 31 Aralık 2013 tarihine kadar emeklilik gözetim merkezi nezdinde işletilen elektronik plan tanımlama (e-plan) sisteminde kayıt altına almak zorunda olacak.
1 Ocak 2013'ten önce yürürlüğe girmiş olan emeklilik sözleşmelerinde yer alan giriş aidatına ilişkin hükümler, taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, sözleşme sona erene kadar geçerliliğini koruyacak. Ödemeye ara verilmesi durumunda yapılacak ek yönetim gider kesintisine ilişkin hükümler, 1 Ocak
2013'ten önce yürürlüğe girmiş emeklilik sözleşmelerine de uygulanabilecek. Ancak, uygulama başlatılmadan önce katılımcılar bu konuda şirket tarafından bilgilendirilecek. Yine 1 Ocak öncesinde yürürlüğe giren sözleşmeler için, aktarım öncesi şirkette geçirilmesi gereken asgari süre bir yıl olarak uygulanacak.
1 Ocak'a kadar işveren grup emeklilik sözleşmesine dahil olmuş katılımcılar için, bu tarihten önce geçerli mevzuata göre belirlenmiş olan hak kazanma süreleri ve oranları uygulanmaya devam edecek.
Fon toplam gider kesintisi ve performans kesintisi
1 Ocak 2013 itibarıyla fona ilişkin giderlerin karşılanması için fondan gider kesintisi yapılabilecek. Bu kapsamda yapılacak toplam kesinti, fon işletim giderine ilişkin kesinti dahil, fon grubu bazında belirtilen azami oranları aşmayacak şekilde fon içtüzüğünde belirlenecek. Fon içtüzüğünde belirlenen günlük kesinti oranına karşılık gelen yıllık oranın aşılıp aşılmadığı şirket tarafından her takvim yılı sonunda kontrol edilecek.
Ancak, 1 Ocak 2014'ten itibaren II. ve III. grupta bulunan fon türleri için, karşılaştırma ölçütünün üzerindeki getiri üzerinden performans kesintisi yapılabilecek. Bu kesintiyi uygulamak isteyen şirketlerin, gerekli operasyon alt yapısını kurmuş olmaları gerekecek. Bu kesintinin uygulanmasına ilişkin esas ve usuller Müsteşarlığın uygun görüşü alınarak Kurulca belirlenecek.