'Bitlis'teki sonuçların bilimsel izahı yok'

T24- KPSS ve YGS’deki kopya skandalları giderek büyüyor. Başkalarının yerine sınavlara ‘joker’ aday sokan çeteden 4 kişi tutuklandı, çeşitli illerdeki soruşturmalar ise sürüyor. Çukurova Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Adnan Gümüş ise sınav sonuçlarıyla ilgili bir başka çarpıklığı ortaya çıkardı. İller bazında başarı sıralamalarını araştıran Gümüş, açıklaması zor bir çelişkiyi ortaya koydu: Üniversite seçme sınavının ilk basamağı YGS’de başarısız olan Türkiye sonuncusu birçok il, ikinci basamak LYS’de inanılmaz bir yükselişle birinci sıralara oturdu!

Vatan gazetesinin haberine göre, Türkiye’de eğitim sisteminin temelini sınavlar oluşturuyor. Daha ilköğretim aşamasındayken çocuklar sınav kabusuyla tanışıyor. Önce iyi bir liseye gitmek daha sonra da üniversiteye girmek için milyonlar yarışıyor. Üniversiteye de girmekle de iş bitmiyor. Eğer devlet kurumlarında görev yapmak istiyorsanız bu sefer de Kamu Personeli Seçme Sınavı’nda (KPSS) yüksek puan almak zorundasınız.

350 birinci nasıl çıktı?

Türkiye’deki gençlerin kaderi ‘sınav sistemi’ üzerine kurulurken yaklaşık bir ay önce patlak veren sınav skandalları, eğitim sisteminin en önemli mihenk taşı ‘sınav sistemi’yle ilgili ciddi kuşkular ve güvensizlik doğurdu. Önce KPSS skandalı yaşandı. Sınava giren yaklaşık 800 bin kişi içinde ilk defa 350 kişinin bütün soruları cevaplaması yani 350 birincinin çıkması ‘sorular çalındı mı’ iddiasını gündeme getirdi.

YGS’de sorular çalındı mı?

KPSS skandalındaki durum tam netleşmezken bu sefer ortaya üniversite sınavlarının ilk basamağı olan Yüksek Öğretime Geçiş Sınavı olan YGS’de de soruların çalındığı iddiası ortaya atıldı. Konuyla ilgili olarak Eskişehir Emniyet Müdürlüğü’nün 4 aydır çalıştığı ortaya çıktı. Adana’da da düzenlenen operasyonlarla bazı şüpheliler göz altına alındı, 4’ü tutuklandı. Yapılan incelemelerde sınav sırasında bazı adayların cevap anahtarına ulaştığı tespit edildi. Hatta kol saati şeklindeki cep telefonlarının kopya çekmede kullanıldığı iddiaları gündeme geldi

İllerin başarı sıralaması

Hem üniversite sınavlarında hem de KPSS’de soruların sınavdan önce elde edildiği iddiaları, sınavları organize eden ve soruları hazırlayan ÖSYM üzerinde yoğun bir baskı oluşturdu. Sistemdeki hata bulunmaya çalışılırken Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Adnan Gümüş tarafından yapılan bir çalışma, sınav sistemindeki çarpıklığın boyutlarını gözler önüne serdi. Prof. Dr. Adnan Gümüş, üniversiteye giriş sınavlarının ilk basamağı olan YGS’deki illerin başarı ortalamasını inceledi.

YGS’de sonuncu, LYS’de birinci

Prof. Dr. Gümüş yaptığı çalışmada önce Nisan 2010 tarihinde yapılan sınav sonuçlarını değerlendirdi. İllerin başarı ortalamalarını saptadı. Daha sonra ise Haziran 2010 tarihinde yapılan LYS sonuçları için aynı işlemi yaptı. Sonunda da nisan ayında alınan sonuçlarla haziran ayında sonuçlarını karşılaştırdı. Sonuçta ortaya yaman bir çelişki çıktı. Bu çelişkinin en iyi örneklerinden birini de Bitlis oluşturdu. Bitlis, Türkçe’nin ağırlıkta olduğu YGS’de Türkiye sıralamasında kendine 74. olarak yer bulabildi. 2 ay sonra yapılan LYS’nin Türkçe-Sosyal bölümünde ise Türkiye birincisi oldu. Peki aradan geçen süre içinde ne oldu da Bitlis’te başarı patlaması yaşandı? Sınav sistemindeki çarpıklığı ortaya çıkartan tek örnek Bitlis değil. Bu örneklerin sayısını artırmak mümkün. Bunlardan biri de Sinop. YGS’de Türkiye 34.’sü olabilen Sinop, LYS’de Türkçe-Matematik alanında Türkiye birincisi oldu. YGS’de 44. olan Batman ise ikinci sınavda Türkçe-Matematik’te 4. oldu. YGS’de 65. olabilen Çankırı da ikinci sınavda Türkçe-Matematik’te 12. oldu.

Birinciler de son sıralara geriledi

İlk sınavda kötü puan alıp daha sonra puanlarını yükselten olduğu gibi tam tersini yaşayan iller de oldu YGS’de. Örneğin Türkiye birincisi olan Yalova ikinci sınavda kelimenin tam anlamıyla döküldü ve LYS’de Türkçe-Matematik’te 59. olabildi. YGS’de ikinci olan Kayseri, LYS’de 3 puan türünde de 17. ve daha geri sıralarda yer aldı.

‘Bilimsel izahı yok’

Profesör Adnan Gümüş, araştırmanın sonuçlarının hiçbir bilimsel izahı olmadığını öne sürüyor: “Eğitimleri bilimleri açısından baktığımızda, kısa sürede öğrenme ve bilgi düzeylerinin değişmesi mümkün değil. Eğitim öğretim uzun süreli bir iştir. İllerin başarı oranları ancak uzun sürede değişir. Bir kaç yılda değişim ortaya çıkmaz. kısa süreli iniş çıkış görünmez. Geçen yıl da aynı incelemeyi yaptım ve çarpıklıklar gözlemledim. Ancak bu yıl ki kadar bir değişim olmadı. Bu yıl değişim tavan yaptı. Birinci sınav dediğimiz YGS’nin içeriği Türkçe ve Matematik’ten oluşuyor. İkinci sınavda da Türkçe ve Matematik soruları soruluyor. Kısaca iki sınav arasında süreklilik var. Bu durumda bir öğrencinin birinci sınavda çok başarılı ikinci sınavda ise çok başarısız olması ya da başarısız öğrencinin ikinci sınavda üstün başarı göstermesi eğitim bilimleri açısından makul bir durum değil. Bu işin bir sırrı, bir tılsımı olması lazım. Bu tılsım ise eğitim bilimleri ile açıklanamaz. Bu tablonun bilimsel bir açıklaması yok. Bu noktada öğrenci bazında araştırma yapılmalı. Sınav sonuçları uzman kişilerce incelenmeli. Öğrencilerin ilk sınavda aldığı sonuçlar ile ikinci sınav sonuçları karşılaştırılmalı. Ancak böyle bir inceleme ile şaibe ortadan kalkar.”