Blair'den Bush'a: Ne olursa olsun seninleyim, Saddam'ın hakkından gelmeliyiz

Eski İngiltere Başbakanı Tony Blair'in Irak savaşı ve sonrasında ABD Başkanı George W. Bush'a gönderdiği bilgi notları, İngiltere'de Irak savaşıyla ilgili hazırlanan Chilcot raporu kapsamında yayımlandı.

Raporda Blair'in 2001-2007 yılları arasında yolladığı bilgi notları yer alıyor. Bilgi notlarından bazıları şunlar…

'Saddam'ın hakkından gelmeliyiz'

"Saddam'ın hakkından gelmemiz gerektiğine dair hiçbir şüphem yok. Ancak Irak'ı şimdi vurursak Arap dünyasını, Rusya'yı, muhtemelen AB'nin yarısını kaybederiz ve korkum bunların hepsinin Pakistan üzerinde etkide bulunması. Bununla birlikte, daha ileri bir tarihte, Saddam için bir strateji geliştirebileceğimizden eminim."

Tony Blair'den George W. Bush'a, 11 Ekim 2001

Bu bilgi notu, Blair ve Bush'un daha 2001'de, New York'taki ikiz kulelere saldırıdan bir ay sonra, Saddam Hüseyin'i devirmeyi açıktan tartıştıklarını ortaya koyuyor.

'Rejimin değişikliğine iyi bir isim vermeliyiz'

"Afganistan'da nasıl bitirdiğimiz, 2. Safha için önemli olacak. Burayı, insani yardım ulaştırılmış ve halka yeni bir umut verilmiş, daha iyi bir ülke olarak bırakırsak, sadece askeri olarak değil manevi olarak da kazanmış olacağız. Özellikle rejim değişikliğine iyi bir isim vermiş olmalıyız. Bu, bizim Irak'la ilgili söylemimize yardımcı olacak."

'Ne olursa olsun seninleyim'

"Ne olursa olsun seninle olacağım. Saddam'dan kurtulmak, yapılacak doğru bir şey. O, potansiyel bir tehdit. Sınırlandırılabilirdi. Ancak çevreleme, El Kaide'de gördüğümüz gibi her zaman riskli. (…) Ve de onun rejimi, muhtemelen, olası Kuzey Kore istisnası dışında, dünyadaki en vahşi ve insanlık dışı rejim.

"Birinci soru şu: Onu yerinden etmek için bir koalisyon istiyor musunuz, bir koalisyona ihtiyaç duyuyor musunuz? ABD bunu yalnız, sadece İngiltere'nin desteğiyle yapabilir. Tehlike, her zaman bu tür şeylerde olduğu üzere, istenmeyen sonuçlardır.

"Askeri olarak zor gittiğini varsayalım. Irak'ın beklenmedik sivil kayıplardan acı çektiğini varsayalım. Sonunda Arap caddesinin inflak ettiğini varsayalım. Saddam'ın siyasi olarak yeteri kadar güçlü olduğunu varsayalım. Konvansiyonel anlamda askeri olarak güçsüzse kitle imha silahlarını kullanacaktır. Koalisyon olmadan, Iraklıların istila edilmeleriyle ilgili karışık duygular içinde olduklarını varsayalım. Ve gerçek Iraklıların, Saddam'ın özel muhafızları değil, direniş sergilemeye karar verdiklerini varsayalım.

"Eğer hızlı bir şekilde kazanırsak herkes bizim dostumuz olacaktır. Eğer bunu yapamazsak, (…) karşılıklı suçlamalar çok çabuk başlayacaktır."

Tony Blair'den Goerge W. Bush'a, 28 Temmuz 2002

Bu bölüm, Kişisel Gizli Bilgi damgasıyla Blair'in Bush'a gönderdiği altı sayfalık bilgi notunun bir parçası. Ne o dönemdeki Dışişleri Bakanı Jack Straw ne de Savunma Bakanı Geoff Hoon bu notu öncesinde okudu.

Sonrasında ise sadece Straw gördü.

Sir John, her ne kadar üzerinde kişisel damgası bulunsa da bu notun İngiltere'nin işgalden sekiz ay önceki pozisyonunu gösterdiğini ve iki bakana da bunu önceden okumuş olmaları şansının verilmiş olması gerektiğini söyledi.

'En iyi müttefikimiz Rusya olabilir'

"Kanımca, ne Almanlar veya Fransızlar ve çok büyük ihtimalle ne de İtalyanlar ve İspanyollar özel bir BM hükmü olmadan bizi destekleyeceklerdir. Ve kamuoyu görüşü kamuoyu görüşüdür. Ve açıkçası ABD'deki kamuoyu görüşü, buradaki, Avrupa'daki ya da Arap dünyasındaki görüşten farklı bir gezegendedir.

"Britanya'da, şu anda, parlamentodan, partiden, kamuoyundan ve hatta kabinenin bir bölümünün destek vereceğinden emin olamıyorum. Ve burası Britanya. Genel olarak Avrupa'da insanlar, 11 Eylül'den sonraki ABD'dekiyle aynı aciliyet hissine sahip değiller. Tuhaf bir şekilde şu anda en iyi müttefikimiz Rusya olabilir."

Tony Blair'den Goerge W. Bush'a, 28 Temmuz 2002

Blair Bush'a, daha büyük bir askeri koalisyona gitmek için, BM desteğini alması, Orta Doğu barışışında ilerleme sağlaması ve kamuoyu görüşünde bir değişiklik için mühendislik yapması gerektiğini söylüyor.

ABD'nin konuyu BM'ye götürmesinde bir isteksizlik olacağını fark etmişti. Ancak askeri operasyonu meşrulaştırmak için bunun en iyi yol olduğunda ısrar ettiği görülüyor.

'Müdahaleyi gerekçelendirmeliyiz'

Blair, 'Kanıt' başlıklı bir paragrafta şunları yazdı:

"Bir kere daha, bana ABD'nin bunun gereksiz olduğunu düşündüğü söylendi. Ancak hala bir iddiamızı gerekçelendirmeye ihtiyacımız var. Eğer tüm kitle imha silahları kanıtlarını yeniden özetlersek, buna El Kaide bağlantısını eklersek bu çok ikna edici olacaktır. Artı, tabi ki, rejimin tiksindirici doğasını da..."

Blair, Saddam Hüseyin'in kitle imha silahlarına sahip olması ve El Kaide ile ilişkisinin bulunmasına dair kanıtlar sunmamın öneminden bahsediyor.

Bunlarla ilgili hiçbir kanıt bulunmadı.

'Mesele ne zaman değil nasıl olacağı'

"Bunları toplamaya çalışmaktan mutlu olurum. Ancak bu, büyük bir zaman ve enerji yükümlülüğünü gerektiriyor. (…) Yaz arasından sonra harekete geçebiliriz. Saldırı tarihi gelecek yıl (2003) Ocak veya Şubat olabilir. Ancak can alıcı mesele ne zaman olacağı değil nasıl olacağı."

Tony Blair'den George W. Bush'a, 28 Temmuz 2012