Böbrek naklinde 'robotik cerrahi' dönemi
Çalışmalarını böbrek ve pankreas nakli konusunda yoğunlaştıran Genel Cerrah Prof. Dr. Barış Akin, böbrek naklinde robotik cerrahinin daha güvenli olduğunu söyledi ve robotik cerrahinin önemli avantajlar sağladığına vurgu yaptı.
Da vinci robotik cerrahi sisteminin, kamera altında yapılan diğer tekniğe göre hem görüntü hem de karın içinde işlem yapılan aletlerin hareket becerisini belirgin olarak avantajlı hale getirdiğini belirten Prof. Dr. Barış Akin, dokular zarara uğratılmadan ameliyat ile nakledilecek böbreğin çıkartılmasının sağlandığını söyledi. Böbrek nakli vericisinin ameliyatında serbest hale getirilen böbreğin karın dışına alınması için 6-8 cm uzunluğunda bir kesi yapılması gerektiğini söyleyen Prof. Akin, bu ameliyat hakkında şu bilgileri verdi: “Retroperitonoskopik ameliyat tekniğimizde güvenliği arttırmak için böbreği çıkaracağımız bu kesiği ameliyatın başında yaparak, elimizi karın içerisine yerleştirerek daha kontrollü bir ameliyat yapmamız mümkün olmaktadır. Bir elimizin içerde olması sayesinde hem hissedebilme avantajına hem de acil bir durum olursa anında müdahale etme şansına sahip oluyoruz. Bu sayede kontrollü ve güvenli bir şekilde nakledilecek böbreği vericiden küçük ameliyat kesikleri ile almamız mümkün oluyor.”
"Canlıdan böbrek nakli %200 risk olan bir ameliyattır. Çünkü sadece nakil gereken hastayı değil, ona hayat hediyesi verecek yakınını da ameliyat etmeyi gerektirir" diyen Akin, "Benim için böbrek nakli ile uğraşıyor olmanın en önemli kazanımı, yakınlarına hayat hediyesi vermek için ameliyat olmayı göze alacak cesur ve güzel insanlarla sürekli beraber olabilmektir. Anne, baba, kardeş, yeğen, arkadaş Bu verilmesi zor kararı kendilerinden emin bir şekilde vererek benden bilgi almaya gelirler. Toplumumuzun bu nadir ve değeli insanları ile birlikte olmak ne kadar güzel ise onların sorumluluğunu üstlenmek de bir o kadar zordur. Bu sebeple yakınlarına böbrek vermek isteyen sağlıklı insanların sorumluğunu alırken en güvenli ve ideal ameliyat tekniğini arama sürecimiz hiç bitmez" diye konuştu.
Barış Akin'in robotik cerrahiye ilişkin söyledikleri şöyle:
Robotik ameliyat sayesinde böbreğini yakınlarına veren kişilerde daha güvenli, daha az ağrılı ve ameliyat sonrası fıtık ve enfeksiyon problemlerinin daha az oranda oluşacağı avantajlı bir sonuç sağlamak mümkün. Da Vinci Robotik cerrahi sistemi sayesinde kamera altında yaptığımız diğer tekniğe göre hem görüntü hem de karın içinde işlem yapılan aletlerin hareket becerisini belirgin olarak avantajlı hale gelmektedir.
Da Vinci Robotik Cerrahi Sistemi N.A.S.A. tarafından uzaydaki astronotları uzaktan ameliyat edebilmek için yapılmıştır. Cerrahın ameliyatı oturarak gerçekleştirdiği bir cerrah konsolu kısmı, ameliyat masasındaki hastanın yanında bulunan ve steril şartlarda sahaya hazırlanarak getirilen robotik kolları içeren bir hasta konsolu kısmı ve ileri görüntüleme sistemini sağlayan kamera sistemi kulesinden oluşur. Da Vinci Sisteminde Cerrah üç boyutlu görüntü eşliğinde eli gibi hareket edebilen robotun diğer kollarını harekete geçirerek zor ve hassas ameliyatları gerçekleştirir
Robotik cerrahi nasıl gerçekleşiyor
Da Vinci Robotik Sistemde hasta konsolu üzerinde bir kamera ve üç adet cerrahiyi gerçekleştirecek işlem kolu bulunur. Kamera ve beraberinde üç robotik kol hastanın ameliyatına göre belirli noktalardan karın duvarına yerleştirilen 0.8 ya da 1 cm. çapındaki tüneller vasıtasıyla karın içine yerleştirilir. İnce uçlu ve nazik karakterdeki cerrahi robotik kollar ile dokuların zarara uğratılmadan ameliyat ile nakledilecek böbreğin çıkartılması sağlanabilmektedir.
Acil bir durum olursa anında müdahale etme şansı
Böbrek nakli vericisinin ameliyatında serbest hale getirilen böbreğin karın dışına alınması için 6-8 cm uzunluğunda bir kesi yapılması gerekmektedir. Retroperitonoskopik ameliyat tekniğimizde güvenliği arttırmak için böbreği çıkaracağımız bu kesiği ameliyatın başında yaparak, elimizi karın içerisine yerleştirerek daha kontrollü bir ameliyat yapmamız mümkün olmaktadır. Bir elimizin içeride olması sayesinde hem hissedebilme avantajına hem de acil bir durum olursa anında müdahale etme şansına sahip oluyoruz. Bu sayede kontrollü ve güvenli bir şekilde nakledilecek böbreği vericiden küçük ameliyat kesikleri ile almamız mümkün oluyor.
Bu tekniğin en önemli dezavantajı; kolumuzu karın içerisine soktuğumuz kısımda karın duvarının kolun basısı ve hareketleri sebebi ile bir miktar yıpranmasıdır. Özellikle çok uzun kişilerde aşağıda yaptığımız kesiden elimizle böbreğe kadar uzanmak elimizi yerleştirdiğimiz karın duvarındaki noktaya daha çok baskı yapmaktadır. Çok zayıf kişilerde ise elin karın içinde hareketi güçleşmekte ve bu durum da giriş noktasına baskıya sebep olmaktadır. El kullanılarak ameliyat yapılmasından sonra elin yerleştirildiği karın duvarı kısmından fıtık gelişmesi riski literatürde daha sık olarak bildirilmiştir.
Robotik ameliyatta böbreği robotun kollarındaki aletler ile güvenli bir şekilde serbestleştirdiğimizden elimizi karın içerisine yerleştirmemiz gerekmemektedir. Bu sayede böreği çıkarmak için yaptığımız kesiyi daha küçük olur. Özellikle zayıf ve uzun kişilerde robotik ameliyat böbreğini verecek kişilere ek önemli avantaj sağlamaktadır. Böbreğin çıkarılması için kullanılan kesinin küçük olması, ameliyat sonrası ağrının daha da azalmasına katkıda bulunur.
Da Vinci Robotik sistemin avantajları nelerdir?
Normal kamera altında yapılan laparoskopik veya retroperitonoskopik olarak gerçekleştirdiğimiz ameliyatlarda görüntü aynen televizyon gibi iki boyutlu olarak görüntü sağlıyor. Da Vinci robotik cerrahi sistemi her bir göze ayrı ayrı görüntü ileten yüksek çözünürlüklü iki adet kameraya sahip olduğundan aynen gözünüzle karın içine bakıyormuş gibi üç boyutlu görüntü sağlıyor. Ayrıca 10-20 kat büyütme yapabildiğinden ideal bir görüş altında ameliyat yapılmasını sağlıyor.
Laparoskopik veya retroperitonoskopik ameliyatlarda kullanılan aletlerin uç kısmı ya sabittir ya da dönme hareketi yapabilir. Robotun kollarının ucundaki cerrahi aletlerin uçları ‘endowrist’ adı verilen sistem sayesinde kendi eksenleri etrafında 540 derece dönerek insan el bileğinin hareket kabiliyetinin de üzerinde vücut içinde en derin bölgelerde bile ameliyat yapabilme özelliğine sahiptir. Da Vinci Robotik cerrahi sistemi “tremor scaling” özelliği ile cerrahın operasyon anındaki olası el titremesinin aletlere iletilmesini önler.
El bileği hareketlerini taklit etmesi sayesinde cerrah eli içerde gibi hisseder ve özellikle dikiş atılması ve dokuların dikilmesi açısından laparoskopik sisteme göre çok daha büyük avantaj sağlar.
Robotik ameliyatta kamera ve ameliyatı gerçekleştirecek üç adet kol robotu kullanan cerrah tarafından yönlendirilir. Bu sayede laparoskopik ameliyatta kamerayı veya başka aletleri yönlendiren başka bir cerrah ile uyumsuzluk durumu ortadan kalkıyor. Özellikle kameranın ameliyatı yapan cerrah tarafından kullanılması görüntünün sürekli doğru odakta kalmasını sağlar. Robotik cerrahide karın duvarından aletin geçmesini sağlayan trokarların robotun özel çalışma sistemi sebebi ile karın duvarındaki geçiş noktalarına baskısı minimal olur. Küçük çaplı (8 mm) aletlerin kullanılmasıyla beraber bu durum da ameliyat sonrası ağrının daha az olmasına katkı sağlar.
Ameliyat esnasında cerrahlar ayakta çalışırlar ve bu durum uzun süren cerrahi müdahalelerde yorgunluk nedeniyle ameliyatı zorlaştırabilir. Robotik cerrahide cerrah oturarak çalıştığı için fiziksel yorgunluğa bağlı stres azalırken cerrahın konsantrasyonu da artar.
Bu avantajların sonucunda literatürdeki bazı yayınlarda robotik cerrahinin daha az kan kaybına sebep olduğunu ve hastane yatış süresini kısalttığı bildirilmiştir.
Çok kilolu nakil hastalarda normalde uygulanan açık böbrek nakli ameliyatında çok büyük kesi gerekebilmektedir. Hem kesinin büyük olması hem de cilt altı yağ tabakasının kalın olması sebebi ile bu hastalarda ameliyat sonrası kesi enfeksiyonu ve fıtık gelişmesi riski olmaktadır. Da Vinci Robotik sistem ile aletlerin becerisinin arttırması ve el hareketlerine benzer hareketlerin sağlaması sayesinde dikiş dikebilmek daha kolay olmaktadır. Bu sayede böbreğin damarlarının alıcının damarlarına güvenli bir şekilde dikilmesi mümkün olur. Uygun vakalarda Da Vinci robot sistemi ile böbrek nakli ameliyatı da küçük kesiklerle robotik kamera altında yapılabilmektedir.