Bosna'da umutlar tükeniyor mu?

T24 - Bosna’da Pazar günü yapılan seçimlerin ilk sonuçları ülkenin üçlü başkanlık sisteminde Müslüman Boşnaklara ait koltuğa ılımlı bir adayın oturacağına işaret etti. Sırp tarafındaki koltuğa ise ayrılıkçı adayın oturması bekleniyor. Bu durumun ülke içindeki çatlağı derinleştirmesi ve AB ile NATO'ya üyelik sürecini daha da çıkmaza sokması söz konusu.

Pazar günkü Bosna seçimlerinin ilk sonuçları ülkenin üçlü başkanlık seçiminde Boşnak ve Hırvatlara ait koltuklara ılımlı adayların oturacağını, Sırplara ait koltuğun ise bölünmeden yana olan milliyetçi adaya gideceğini gösterdi. 

Sonuçlar Bosnalı Müslüman Bekir İzzetbegoviç’in, farklı etnik grupları temsil eden Sosyal Demokrat Parti’ye mensup şu anki Hırvat Başkan Zelijko Komsiç ve Bağımsız Sosyal Demokratlar İttifakı’ndan Nebojsa Radmanoviç’in sandıkta ileride olduğuna işaret etti.

 Seçimler Bosna’nın Avrupa Birliği ve NATO’ya girişini belirleyecek en önemli faktörlerden biri olarak görülüyor. 

Dayton Antlaşması’nın ülkede uygulanmasını sağlamakla görevli Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Valentin Inzko, “Bu seçim Bosna’da olgunluğun ve demokrasinin iyi bir işareti olmuştur” dedi. 

Katılım son seçimden yüksek

Seçime katılım yüzde 56.3 oldu. 2006 seçimlerinde bu oran yüzde 55.3’te kalmıştı. Yaklaşık 3.1 milyon seçmen merkez ve kanton parlamentolarındaki sandalyelerin yanı sıra çoğunluğu Sırplardan oluşan Sırp Cumhuriyeti’nin yeni başkanı ve başkan yardımcısının belirlenmesi için oy kullandı. 

Oyların yüzde 80’inin sayılmasıyla, savaş döneminin devlet başkanı Aliya İzzetbegoviç’in oğlu Bekir İzzetbegoviç’in Müslüman Boşnaklara ait sandalye için öne gittiği görüldü. İzzetbegoviç, seçim kampanyası sırasında ülkedeki farklı etnik gruplar arasında bir köprü kurma istediğini defalarca dile getirdi. 

Bosna’nın haber ajansı Fena’ya konuşan İzzetbegoviç, “Realist bir siyaset uygulayacağım, diyalog ve işbirliği için çalışacağım” dedi. 

Boşnaklar arasında çekişme var

İzzetbegoviç’le en yakın rakibi, popülist medya devi Fahreddin Radonciç’in aldığı oylar arasında sadece 15 bin fark olması yarışta çekişmenin sürdüğünü gösterdi. Radonciç oyların yüzde 30’unu elde etti. Şu anki Boşnak başkan Haris Silajdziç ise üçüncü sırada.

 Kesin sonuçların Pazartesi öğleden sonra açıklanması bekleniyor.

 Sırpların başkanlık koltuğuna kimin oturacağı konusundaki yarış daha çekişmeli. Şimdiye kadar açılan sandıklardan elde edilen sonuçlara göre Bağımsız Sosyal Demokratlar İttifakı’nın (SNSD) adayı Nebojsa Radmanoviç en yakın rakibi ılımlı aday Mladen Ivaniç’in yüzde 3 önünde. Sırp tarafında oyların henüz yüzde 70’i sayıldı. 

Seçimler sırasında SNSD’nin başkanı ve hali hazırdaki Sırp Cumhuriyeti Başbakanı Milorad Dodik, Bosna’dan ayrılma yönünde tehditler ortaya atmıştı. 

Memleketi Laktasi’de oy kullandıktan sonra bir açıklama yapan Dodik, “Ya bir orta nokta ve denge tutturacağız ya da başka bir yola sapacak, barışçıl bir yolla ayrılacak, yan yana yaşayacak ve medeni ilişkiler geliştireceğiz” dedi.

 Yolsuzluk tartışmaları

Bu arada Sırp başkanlık seçimlerine oyların yüzde 13’ünün geçersiz ilan edilmesinin ardından yetkililerin yaptığı yolsuzluk iddialarının soruşturulacağı açıklamalarının gölgesi düştü. 

Seçim komisyonu üyesi Suad Arnavutoviç, “Sırp başkanlık seçimlerinde kullanılan oylarının yüzde 13.24’ünün geçersiz olması, yolsuzluk ihtimaline işaret ediyor. Bu durumun büyük bir dikkatle soruşturulması gerekiyor” dedi.

 Hırvat tarafında ise Sosyal Demokrat aday Zeljko Komsiç, elde ettiği yüzde 58.27’lik oy oranıyla bir dört yıl daha başkanlığı garantiledi. Ancak Hırvat milliyetçiler, Komsiç’in başkanlığı Hırvatların değil Müslümanların oylarıyla elde ettiğini savunarak sonucu eleştirdi. 

Bosna'da umutlar tükeniyor mu?

Bosna’da seçimlerin yapısı çok karmaşık zira birçok pozisyon etnik gruplar arasında bölünmüş durumda. 

Müslüman-Hırvat Federasyonu’ndaki seçmenler üç üyeli dönüşümlü başkanlık sisteminin Müslüman ve Hırvat adayları için oy verirken, Bosnalı Sırplar sadece Sırp adayı seçebiliyor. Yaklaşık 100 bin kişinin hayatını kaybettiği 1992–1995 Bosna Savaşı’ndan bu yana Bosna’da beş kez seçim yapıldı ancak ülke siyasi ve ekonomik reformlarda geri kaldı. 

Avrupa’nın en fakir ülkelerinden biri olan Bosna, AB ve NATO’ya girme şansı olan Balkan ülkeleri listesinde son sıralarda yer alıyor.