BOTAŞ ve Gazprom doğalgaz indiriminde anlaşabilecek mi?
Türkiye’nin doğalgaz fiyatında indirim konusunda anlaşma sağlanamaması üzerine uluslararası tahkime başvurması sonrasında uzmanlar, BOTAŞ ve Gazprom arasındaki doğalgaz fiyat anlaşmazlığıyla ilgili tahkim süreci sonuçlanmadan, indirim konusunda anlaşılacağı görüşünde birleşiyor. Uzmanlar ayrıca sürecin uzayabileceğini de vurguluyor.
BOTAŞ, perşembe günü yaptığı açıklamada, Gazprom'dan ithal edilen doğalgazın fiyatında indirimine ilişkin varılan mutabakata istinaden imzalanması gereken zeyilnamelerin Gazprom tarafından imzalanmadığı gerekçesiyle uluslararası tahkim mahkemesine başvurduğunu açıklamıştı.
Hürriyet’te yer alan habere göre; Moskova Devlet Üniversitesi Dünya Ekonomisi Departmanı Uzmanı Nigyar Masumova, yaptığı açıklamada, tahkim kararı öncesinde doğalgazda indirim anlaşmasına varılmasının, hem Türkiye'nin hem de Rusya'nın yararına olacağına işaret etti.
Masumova, Güney Akım Doğalgaz Boru Hattı Projesi'nin iptal edilmesinden sonra, Rusya'nın Türk Akımı olarak adlandırılan projeye büyük önem verdiğine dikkati çekerek, "İki ülke indirim konusunda anlaşırsa, herkesin ekonomik menfaatine yarayacak Türk Akımı projesinde de ilerleme sağlanabilir" dedi.
"BOTAŞ, indirim hakkını hatırlatıyor"
Uluslararası hukuk firması Dentons'tan Hukuk Danışmanı Orestis Omran da jeopolitik dengelerin yanı sıra, Türkiye ve Rusya arasındaki iyi ilişkilerden ötürü, tahkim sonucu beklenmeden doğalgaz fiyatında anlaşmaya gidileceğini savundu.
BOTAŞ'ın kontratındaki maddelerden doğan hakkını tahkim yoluyla Gazprom'a "hatırlattığını" belirten Omran, "Daha önce BOTAŞ ve Gazprom, sözel olarak doğalgazda yüzde 10.25'lik fiyat indirimi konusunda anlaşmışlardı. BOTAŞ şimdi bu indirimin resmileşmesi için Gazprom üzerinde baskı yaratıyor" dedi.
Omran, eğer davanın tarafları tahkimde ısrar ederse, sürecin çok uzun sürebileceğinin altını çizerek, şu ifadeleri kullandı: "Örneğin BOTAŞ, 2005 yılında doğalgaz fiyatlarıyla ilgili olarak İran'ı tahkime götürmüştü. Yıllar süren davanın sonucunda BOTAŞ, İran Ulusal Doğalgaz Şirketi'nden 760 milyon dolar almaya hak kazanmıştı."
İstanbul Şehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi ve Uluslararası Ticari Tahkimde Geçici Önlemler kitabının yazarlarından Doç. Dr. Ali Yeşilırmak ise, sözleşmede petrol fiyatları düştüğünde veya yükseldiğinde fiyat uyarlamasının yapılacağına dair bir madde varsa, bu uyarlamanın yapılması gerektiğinin altını çizdi.
Bu tip davaların sonuçlanma süresinin, seçilen tahkim yoluna göre değiştiğine değinen Yeşilırmak, "Ancak her iki tarafın devlet olduğunu düşünürsek ortalama 2-3 yıl sürebileceğini tahmin etmek doğru olacaktır" dedi.