Brexit: AB'nin K. İrlanda'yı gümrük birliğinde tutma planı kriz yarattı
AB'nin Brexit müzakereleriyle ilgili taslak raporda Kuzey İrlanda ile İrlanda arasında gümrüksüz bir ara bölge planı İngiltere'nin tepkisini çekti.
Öneri Kuzey İrlanda'yı AB'nin içinde tutarak İngiltere'yle arasına sınır çizme planı olarak görülüyor.
Başbakan May, gümrük geçişleri ve sınır oluşturulmasına yol açacak öneriyi İngiltere'nin 'anayasal bütünlüğüne tehdit' olarak yorumladı.
Avrupa Birliği'nin İngiltere'nin AB'den çıkışı (Brexit) konusundaki müzakerelerden sorumlu yetkilisi Michel Barnier, AB'nin Brexit sözleşmesi taslağının kamuoyuna açıklandığı basın toplantısında, Londra'ya görüşmelerin hızlandırılması çağrısı yaptı.
Barnier Brüksel'de yaptığı açıklamada "Bu müzakerelerin başarılı olmasını istiyorsak, hızlandırmalıyız" dedi.
Taslak sözleşme geçen Aralık ayında taraflar arasında uzlaşılan konular temel alınarak hazırlandı ve belge henüz İngiltere'nin onayından geçmiş değil.
Taraflar arasındaki en tartışmalı konulardan biri Birleşik Krallık toprağı olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki sınır düzenlemesinin nasıl yapılacağı.
Taslak sözleşmede Brexit sonrasında konuya çözüm bulunamaması halinde bir "son çare" olarak "bir ortak kurallar bölgesi" önerisi yapılıyor ve İngiltere'ye alternatif düzenleme bulunması çağrısı yapılıyor.
Barnier, bu önerinin İngiltere Başbakanı Theresa May ile Kuzey İrlanda ve İrlanda Cumhuriyeti arasına tam bir sınır konulmasından kaçınmak için varılan uzlaşmayla uyumlu olduğunu söyledi ve İngiltere'nin ayrıntılı bir başka seçenek sunması halinde bundan vazgeçilebileceğini vurguladı.
AB yetkilisi İrlanda konusundaki anlaşmanın sonbahar aylarına dek yapılması gerektiğini de söyledi.
Taslak metinde "ortak kurallar bölgesi, içinde sınır olmayan, gümrük, katma değer vergisi, enerji, tarım, mamül ürünler ve diğer sektörleri kapsayan, malların serbest dolaşımının garanti altına alındığı yer" diye tanımlanıyor.
İrlanda ve Kuzey İrlanda arasındaki sınır düzenlemesi, İngiltere'nin iç siyasetini de yakından ilgilendiriyor.
Therasa May'in Muhafazakâr azınlık hükümeti, İngiltere'yle birlikten yana Demokratik Birlik Partisi'nin (DUP) oylarına bağımlı halde.
Başbakan May de, parlamentoda yaptığı açıklamada "Hiçbir İngiltere Başbakanı bunu kabul edemez" dedi.
Muhafazakâr partideki Brexit yanlıları da önerinin "kabul edilemez" olduğunu söylüyor ve bunun pratikte Kuzey İrlanda'nın AB tarafından ilhak edilmesi anlamına geleceğini düşünüyor.
DUP'nin parlamentodaki lideri Digel Dodds, AB'nin önerilerini "şaşkınlıkla" karşıladıklarını söyledi ve "Avrupa Birliği'nden Birleşik Krallık'ın parçalanması için çıkmadık" dedi.
Dodds ayrıca Kuzey İrlanda'nın İngiltere pazarına erişiminin kesilmesinin "felaket" olacağını belirtti.
İngiltere ve AB arasındaki tartışmalı meselelerden biri de Brexit sürecinde Avrupa Adalet Divanı'nın oynayacağı rol.
Taslak sözleşmede düzenlemeleri AB ve İngiltere arasındaki bir ortak komitenin denetlemesi, ancak uzlaşmazlıklarda son sözü Avrupa Adalet Divanı'nın söylemesi öngörülüyor. İngiltere ise buna karşı.