Brexit sürecinde neler oluyor, bundan sonrasına dair olası senaryolar neler?

İngiltere'de parlamentonun Başbakan Theresa May'ın Avrupa Birliği'ne üye ülkelerle uzun müzakereler sonucu yaptığı Brexit anlaşmasını oylamasına bir haftadan kısa süre kalırken, May Brexit planlarını hayatta tutmaya çalışıyor.

11 Aralık'ta yapılacak oylama öncesi parlamentoda beş gün sürecek maraton görüşmeler yapıyor ve bu görüşmeler sırasında May hükümeti, darbe üzerine darbe alıyor. 18 ay süren zorlu müzakereler sonucu varılan anlaşmayla, May ve Avrupa Birliği bir Brexit anlaşması üzerinde uzlaştı. Ancak anlaşmanın, İngiliz milletvekilleri tarafından kabul edilmesi ihtimali giderek uzaklaşıyor.

İşte Brexit sürecinde şimdiye kadar yaşananlar ve bunların İngiltere'nin AB'den çıkışında ne anlama gelebileceğine dair senaryolar.

Hükümetin aldığı darbeler nelerdi?

Salı günü, tüm partilerden milletvekilleri May hükümetine üç farklı yenilgi yaşattı. BBC Siyaset Editörü Laura Kuenssberg'e göre 1970'li yıllardan bu yana hiç bir İngiliz hükümeti parlamentoda bir günde üç yenilgi almadı.

Parlamentodaki oylama sonucu, hükümet Brexit anlaşması ile ilgili yasal tavsiyeyi kamuoyuna açıklamaya zorlandı.

Daha önce nadiren görülen bir şekilde, yasal tavsiyenin özetinin yayımlanmasının parlamentonun küçümsenmesi anlamına geleceği kararı alındı.

Ayrıca May'in konunun daha küçük bir parlamenterler heyeti tarafından ele alınması isteği de reddedildi.

Hükümet yasal tavsiyenin yayımlanması taleplerine direnmiş ve bu tavır neye oy vereceklerini tam anlamıyla bilmek istediklerini söyleyen milletvekillerini öfkelendirmişti.

Ayrıca Avam Kamarası'ndan geçen bir tasarıyla, May'in anlaşmasının 11 Aralık'ta yapılacak oylamada reddedilmesi halinde ne olacağı konusunda parlamentoya doğrudan söz hakkı verildi.

Brexit anlaşmasında neler var?

Anlaşmada yer verilen konular şöyle;

(The UK-EU withdrawal agreement covers key points such as)

-AB-İngiltere ortaklığının bozulması durumunda İngiltere'nin ödeyeceği paranın miktarı - 39 milyar sterlin dolayında

-AB'de yaşayan İngiliz vatandaşları ve İngiltere'de yaşayan AB vatandaşlarının akibeti

-Kuzey İrlanda ve İrlanda Cumhuriyeti arasında sınır olmasının nasıl önleneceği

AB ve İngiltere arasında bir ticaret anlaşması ve işletmelerin yeni duruma uyum sağlayabilmesi için 31 Aralık 2020'ye dek bir geçiş süresi üzerinde anlaşıldı.

Bir başka belgede de gelecekteki AB-İngiltere ilişkilerinin geleceğinden söz edildi.

Anlaşma İngiltere Parlamentosu'ndan geçecek mi?

Şu anda bu ihtimal giderek azalıyor.

May'in Muhafazakâr Partisi'nin 650 üyeli parlamentoda 315 sandalyesi var ve hükümet İngiltere'yle birlik yanlısı Kuzey İrlandalı DUP Partisi'nden 10 milletvekilinin oylarına bağımlı.

Ancak muhalefet partilerinin tamamen anlaşmaya karşı oy kullanması bekleniyor ve May'in kendi partisinden bazı milletvekilleri de anlaşmaya karşı çıkıyor.

Anlaşmaya karşı birçok itiraz var ve bunların büyük çoğunluğu İngiltere'nin kontrolü AB'den alamadığı yönünde.

Önde gelen Brexit yanlılarından milletvekili Jacob Rees-Mogg "Bu Brexit değil. Bu hükümet politikasının iflası. Reddedilmesi gerekiyor" dedi.

Rees-Mogg 100 kadar Muhafazakâr milletvekilinin anlaşmaya karşı oy vereceğini söyledi.

Eski Eğitim Bakanı Justine Greening de, "Parlamento kilitlendi. Açık, basit, dürüst gerçek bu" dedi.

Anlaşma reddedilirse ne olacak?

Hükümet, parlamento onayı olmadan Brexit anlaşmasını yürürlüğe sokamıyor.

Yani her şey başa dönecek ve 29 Mart 2019'da Türkiye saatiyle 14:00'te İngiltere AB'den anlaşma olmadan çıkmış olacak.

Ama bu tarihe kadar birçok şey yaşanabilir.

Anlaşma reddedilirse, hükümet birkaç gün sonra piyasaların negatif tepkisini gerekçe göstererek tekrar oylamaya sunabilir.

Bu arada, ana muhalefetteki İşçi Partisi May hükümetini devirmeye ve erken seçime gitmeye çalışabilir.

Muhafazakâr milletvekilleri Theresa May'i artık partinin başında görmek istemediklerine karar verebilirler.

Avrupalı liderler böyle bir seçenek olmadığını söylese de, May ek görüşmeler için Brüksel'e gidebilir.

İngiltere Başbakanı 29 Mart 2019'daki son AB'den çıkış süresinin uzatılmasını isteyebilir, ancak 27 AB üyesinin tamamının buna onay vermesi gerekiyor.

Ve son olarak bir kez daha Brexit referandumuna gidilmesi çağrıları gelebilir.

Parlamento, hükümet 11 Aralık'deki oylamayı kaybederse neler olacağı konusunda daha çok söz hakkı talep ediyor. May, kaybederse Brexit'in geleceği üzerindeki kontrolü kayıp, gidebilir.