Brezilya Kadınlar Birliği: Tüketime sunulan kadın vücudu imajını kaldırmalıyız
- Erol Anar
Brezilya Kadınlar Birliği’nin Ulusal Koordinatörü Elza Campos, ''Tüketime sunulan bir kadın vücudu yerine, politikada, işyerinde yetenekli, çalışkan ve entelektüel bir kadın imajı yerleştirmek istiyoruz. '' dedi.
Brezilya Kadınlar Birliği, kadınlar için ne gibi çalışmalar yapıyor?
Brezilya Kadınlar Birliği (União Brasileira das Mulheres) olarak, kadınlar açısından iş koşullarındaki ve güce erişmedeki eşitsizliğe, aile içi şiddete karşı mücadele yürütüyoruz. Cinsel ve üreme haklarını savunurken, medya tarafından kadının bir meta ve obje olarak kullanılmasına da karşı çıkıyoruz. Medya üzerinde, bu konuda sosyal bir kontrol oluşması için çalışıyoruz.
Tüketime sunulan bir kadın vücudu yerine, politikada, işyerinde yetenekli, çalışkan ve entelektüel bir kadın imajı yerleştirmek istiyoruz. Uluslararası açıdan ise, Amerika Birleşik Devletleri ve müttefiklerinin emperyalist politikalarına karşı yapılan gösterileri destekliyoruz.
Latin Amerika’da kadınlar açısından en kötü durumdaki ülkeler hangileri ve neden?
Brezilya’nın ilk kadın devlet başkanının seçilmesi tarihsel bir olay oldu. Fakat, diğer Latin Amerika ve Karayip ülkeleri ile kıyaslama yaparsak, önerilerin tartışılarak oylandığı yer olan Brezilya Parlamentosu’nda daha az kadın parlamenter bulunduğunu saptayabiliriz. Bu konuda yalnızca, Belize, Haiti ve Kolombiya’dan daha iyi durumdayız. Arjantin, Kosta Rika, Peru, Ekvator ve Bolivya, parlamentoda yüzde otuz kadın temsiline erişmiş durumdalar. Kadınların başlıca ulusal yasama organlarına katılımı ise bölgesel olarak en yüksek yüzde 22.1, Brezilya genelinde ise bu oran yüzde 12,3.
Brezilya’da öncü bir Maria da Penha yasası var. Fakat bu yasanın daha ileri bir şekilde uygulanması gerekiyor. İşte bu nedenle, şimdi kadın bir başkanın zamanı.
Afro-Brezilyalı ve yerli kadınlara karşı bir ayrımcılık var mı?
Cinsiyet ve etnisite açısından Afro-Brezilyalı ve yerli kadınların iki kat fazla ayrımcılığa uğradıklarını dikkate almak gerekir. Üniversitelerde Afro-Brezilyalılara ve yerlilere, onların lehine kota sistemi (pozitif ayrımcılık) uygulanması, Afro-Brezilyalılar ve yerli hareketlerinin günümüze kadar elde ettiği en büyük zaferlerden birisi oldu. Hükümet dışı bir örgüt olan Géledes’den Nilza Iraci’ye göre, Afro-Brezilyalı ve yerli kadınlar sosyal piramidin en aşağısında bulunuyorlar. Bu sadece Brezilya’da değil, bütün Latin Amerika ve Karayip ülkelerinde böyle. Bu bölgelerdeki hükümetler, ırkçılık ve cinsel sömürünün birlikte geliştiğini de görmeliler.
Afro-Brezilyalı kadınlar arasında ev işlerinde çalışanlar çoğunlukta ve bunlar en az gelire sahipler, üstelik kaliteli bir sağlık hizmetinden de yoksunlar. Ayrıca yoksul ve sömürülen bu kadınlar, şiddetin de başlıca kurbanlarıdır. Brezilyalı kadınlar için Eşit Ücreti Destekleme Politikaları Sekreterliği ile Kadın Politikaları Sekreterliği, varlıklarını, öncekilerden daha demokrat olan Lula ve Dilma hükümetlerine borçlular. Fakat halen bu sekreterlikler, bu yönde kamu politikalarını geliştirmeleri için gereken bütçeden yoksun olmanın sıkıntısını yaşıyorlar.
Latin Amerika’da emekçi kadınların durumu nasıldır?
Interamerikan Kalkınma Bankası tarafından son yayınlanan bir çalışmanın gösterdiği gibi, Latin Amerika ülkelerinde bu konuda, cinsiyet ve etnik kökenle ilişkili olarak hâlâ farklılıklar içermektedir. Daha yüksek bir eğitim seviyesine sahip olsalar bile Latin Amerikalı kadınlar, erkeklere oranla daha az kazanıyorlar. Bu araştırma, erkeklerin kadınlara göre en az yüzde 10 daha fazla kazandıklarını gösteriyor. Yerli ve Afro-Latin Amerikalı nüfus ise, beyaz nüfusa oranla ortalama% 28 daha az kazanıyor. Brezilya’da ise ücretler arasındaki fark, yine aynı ölçüyle değerlendirirsek yüzde 30’a kadar ulaşıyor.
Kadın mahkumların durumu nedir?
Kadın mahkumların durumu ile ilgili çok az sayıda çalışma var. Orada da kadın iki kez ayrımcılığa uğruyor, hem mahkum hem de kadın olarak. Brezilya'da cezaevlerindeki mahkum nüfusunun yüzde 7.4’ünü kadınlar oluşturuyor. Adalet Bakanı Eliane Calmon’a göre, cezaevlerinde mahkum yakınlarıyla kalan yaklaşık 200 çocuk var ve bunları koruyup geliştirecek, dikkat edecek bir politikanın olmaması, ayrıca mahkumlara acı çektiriyor.
Brezilya’da eşit haklar bağlamında kadınların en büyük problemi nedir?
Brezilya'da kadınların eşitliği mücadelesinde hâlâ yapılması gereken çok şey var, örneğin daha önce de dile getirdiğim gibi, kadınların parlamentoda temsili sorunu var. Bunun ötesinde Brezilya kadınların parlamentoda temsili sıralamasında dünyada 111. sırada yer alıyor, Arjantin ise 11. sırada bulunuyor. Daha katetmemiz gereken çok yol var.
Devlet Başkanı şu an bir kadın. Hükumetin kadınların eşitliği yönünde projeler yaptığına inanıyor musunuz? Eğer yapıyor ise örnek verebilir misiniz?
Devlet, her zaman toplumsal mücadelelerin baskısı sonucunda, topluma yönelik politikalar oluşturur. Kadınların haklarını koruyan Maria da Penha yasası, 2006 yılında zamanın devlet başkanı Lula tarafından onaylanarak yürürlüğe konulmuştu. Bu, feminist ve diğer kadınların 40 yıllık mücadelesi sonucunda gerçekleşmişti. Kadın politikaları konferanslarının gerçekleştirilmesi, kadınlar açısından toplumsal politikalar önerme ve tartışmanın önemli bir aracıdır.
Latin Amerika’da kadınların eşitlik mücadelesini öngören kıta ölçeğinde örgütler var mı? Bunların hedef ve projeleri nelerdir?
8-12 Nisan tarihleri arasında yani bu haftasonu bir hükümet dışı örgüt olan XV. Uluslararası Demokratik Kadınlar Federasyonu (World International Democratic Federation) kongresi var. 1 Aralık 1945 tarihinde kurulan WIDF beş kıtadaki birçok ülkeden farklı sektör, sosyal sistem ve noktalardaki birçok kadını bünyesinde topluyor. WIDF'in amacı, dünyada ve Latin Amerika'da kadınlara dayatılan eşitsizlikle mücadele etmektir.
Cinsiyetler arasındaki bu eşitsizliği çağlar boyunca sürmesinin sizce en önemli nedeni nedir?
İlk olarak feminist hareketin ve diğer sosyal hareketlerin özellikle XX. yüzyılda nasıl çetin savaş ve mücadeleler ortaya koyduğunu görmek gerekir. Bu hareket, hâlâ ataerkillik ve cinsiyet ayrımcılığına karşı mücadele etmektedir. Erkek egemen ideoloji, kendisini yüzyıllar boyunca topluma kadınların hak yoksunluğunun gerekçelerini empoze ederek ayakta kalmıştır. Çünkü erkekler, toplumsal alanda, kadınlara göre hem iktidar, hem de ekonomik olarak çok daha güçlü durumdalar.
Bu tarihsel önyargıların zor kırıldığı alanda kadınların mücadelesi, bazı erkekler tarafından da destekleniyor. Biliyoruz ki ne kadar çok ifade özgürlüğü, örgütlenme ve gösteri olursa, bu mücadele toplumsal olarak ilerleyecek ve kadınlara daha fazla özgürlük getirecektir.
Brezilya Kadınlar Birliği
Brezilya Kadınlar Birliği, 1988 yılında kuruldu. Çeşitli alanlarda kadınların haklarını koruma mücadelesini veren birlik, yaptığı projelerle de kadının durumunun iyileşmesi ve ayrımcılığa uğramaması yönünde mücadele yürütüyor. Birlik tarafından, kadınları hak arama mücadelesinde bilinçlendirmeyi amaçlayan çalışmaların yanında, onları geliştiren bazı kurslar da düzenleniyor. Örneğin AİDS’e karşı kadınları bilinçlendirmek için Sağlık Bakanlığı ile birlikte, São Paulo’da bin beş yüz kadına eğitim verilmiş. Ayrıca yine birlik, kadınlara yönelik meslek kursları da düzenliyor. Kadın sağlığı, tiyatro ve elişleri gibi kurslar da organize ediliyor. Ayrımcılığa ugrayan Afro-Brezilyalı ve yerli kadınların hakları da savunuluyor ve bu uygulamalar protesto ediliyor.
Birliğin yedinci kongresinde, Brezilya’nın 27 eyaletinden üyeleri, bu eyaletlerden seçilmiş 500 delege kadın temsil etti.
Birlik, yürüttüğü tüm bu kurs ve bilinçlendirme çalışmalarının yanısıra son zamanlarda iki büyük proje üzerinde yoğunlaşmış. İlki, Kadınlar İçin Özel Politikalar Sekreterliği ile ortaklaşa yürütülen, “Kadın: daha politik, daha güçlü!” İkinci proje ise, “Ulusal Kadın Politikalarında Sosyal Kontrolün Güçlendirilmesi Eylemi” .
Brezilya Kadınlar Birliği manifestosundan:
“Baskıya karşı eşitlikçi bir dünya. Biz Brezilya’nın çesitli yerlerinde yaşayan kadınlar olarak birlikte mücadele etmek için bir araya geldik. Biz ve bizden sonra gelecekler için yeni bir Brezilya istiyoruz.
Kadınların yurttaş ve emekçi olarak ayrımcılığa uğramadığı, eşitlik üzerine kurulu farklı bir Brezilya istiyoruz.”
6 Ağustos 1988, Salvador- Brezilya