Bu yazının yazarı 14 yaşında: Çin'in iki toplantısı

Gazeteci Sezin Öney’in 14 yaşındaki oğlu Hazar Gökçen Öney, Çin’de her yıl mart ayında gerçekleştirilen ‘İki Toplantı’nın işleyişine dair bir yazı kaleme aldı. İlk gazetecilik deneyiminde annesinin soyismini kullanmayı seçen Hazar Gökçen Öney, haberde 5 Mart’ta başlayan ve bu yıl 13.’sü gerçekleştirilen ‘İki Toplantı’nın Çin için önemini, dünyada nasıl algılandığını ve Pekin’in bu algıyla nasıl ‘mücadele ettiğini’ anlattı.

P24’te yayımlanan yazı şöyle:

Mart ayı, Çin için çok önemli bir ay; sadece bu Mart değil, her Mart... Çünkü, her yıl Mart'ta 10 gün boyunca, Çin'in en yüksek yasama ve danışma organlarının yıllık toplantıları gerçekleşiyor. Bu iki yapı, Çin Ulusal Halk Kongresi (ÇUHK) ve Çin Ulusal Halk Kongresi (ÇHSDK). Bu “ikiz toplantılara”, Çin'de “Lianghui” adı veriliyor: Bunun anlamı da, “İki Toplantı.” Pekin'de 5 Mart'ta başlayan İki Toplantı'nın bu sene 13.'sü gerçekleşiyor. Çin Ulusal Halk Kongresi, nihai yasal otoriteye sahip en yüksek yasama organı. Bu da şu anlama geliyor: bu organ, anayasa değişikliği ve kanunların düzenlenmesi görevlerini yürütüyor, ayrıca kritik görevlerdeki devlet yetkililerinin ve idari birim yöneticilerinin atamalarını yapıyor. ÇUHK, çoğunluğu Çin Komünist Partisi üyesi, 2 bin 980 delegeden oluşuyor. Bu delegelerin 742'si kadın, 468'i işçi veya çiftçi. Çin'deki 55 etnik grubu temsilen 438 delege de konferansa katılıyor. Kongre'de ayrıca Komünist Parti dışında sekiz partiden delegeler de yer alıyor. Hong Kong'dan Pekin yanlısı siyasi oluşumlardan delegeler de Kongre'nin üyeleri arasında...Çin'in en yüksek siyasi danışma organı olan ise, Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı (ÇHSDK), halk genelinden 2 bin 158 üyeden oluşuyor. Bu üyelerin 536'sı, siyasi partilerden; doğal olarak, Komünist Parti üyeleri ağırlıkta. Geçtiğimiz yıllarda, Danışma Konferansı'nda emlak sektöründen isimler ağırlıktaydı; ancak 2018'den itibaren, bilişim sektöründen üyelerin sayısı ve ağırlığı arttı.Örneğin, Çin'in Google'ı sayılabilecek Baidu'nun kurucusu-yöneticisi Li Yanhong (diğer adıyla Robin Li), teknoloji devleri Tencent ile Xiaomi'nin kurucuları-yöneticileri Pony Ma ve Lei Jun, Danışma Konferansı üyeleri. Bununla beraber, üyeler arasında film yıldızı Jackie Chan, eski NBA oyuncusu Yao Ming gibi isimler de var.Dünyanın en büyük “yasama organı” olan Danışma Konferansı'nın üyelerinin görevi, Çin'in “memleket meseleleriyle” ilgili öneriler oluşturmak ve bu önerileri değerlendirmek. ÇHSDK Komitesi’nin altında kurulan özel komisyonlar ve birimler, 2018 boyunca Çin hükümetinin Ulusal Komite'ye 5 bin 360 önerge sundu ve bunlardan 4 bin 567'si hükümet birimlerine iletildi. Önergelerin yüzde 99,2'sinin de çözüme bağlandığı öne sürülüyor.Kongre, Komünist Parti tarafından “Çin Demokrasisi'nin göstergesi” olarak anılıyor. İddia, yabancıların Çin ile ilgili “yanlış kanaatlere sahip olduğu” ve asıl demokrasinin Çin'de yaşandığı.Çin Haber Ajansı Xinhua'da 7 Mart 2019'da yayınlanan bir haberde şöyle deniyordu:“Batı parlamentolarında yaşanan rekabet ve çatışmayı İki Toplantı'da arayanlar, hayal kırıklığına uğrayacaklar.”Çin Ulusal Halk Kongresi ve Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı'nın 13. toplantılarında, Çin'in önemli politikalarının tüm boyutlarına dokunuluyor ve daha da önemlisi, sorunlar ve zorluklara çözüm bulunmaya çalışılıyor. Kanun yapıcılar ve siyasi danışmanlar, hükümetin vergi kesintileri, reformlar ve özel sektöre daha fazla desteği öngören ekonomik gelişme çalışma raporunu tartışıyorlar. Bu toplantılar, gökyüzünün maviliği, daha iyi eğitim imkânları, yaşlı ve çocuklar için daha iyi bakım olanakları veya kısaca, insanlar için daha iyi bir hayat talepleri olan halk tarafından da yakından izlenecek”.Çin, dünya genelindeki ve özellikle de Batı dünyasındaki algısına oldukça önem veriyor olmalı; en azından bu seneki “İki Toplantı”nın düşündürdüklerinden biri bu. İki Toplantı'ya yönelik İngilizce hazırlanan haber kayıtlarında Amerikalı ve İngilizlerin, “Çin'in siyasal sistemini” ve “demokratik yapısını” övdükleri görüntüler kullanıldı. Bu kayıtlardan “Bir Amerikalı'nın gözünden Çin'in demokrasisi” adlı klipte Xinhua muhabiri, ABD'li Colin Linneweber, hayran bakışlarla Çin'i, yani  dünyanın en büyük ikinci ekonomisini överken ülkeye özgü “demokrasinin getirdiği istikrara” vurgu yapıyor.Çin'in, İki Toplantı üzerinden kendi sistemine demokrasi övgüsü yaptığı başka bir medya çalışması ise, ülkenin ünlü rap şarkıcısı Su Han'ın İngilizce bir parça bestelemesi. Bu parçada, “Bizim İki Toplantımız var, bizim kutsadığımız koku için İki Toplantımız var, dünyaya şefkatimizi gösteriyoruz” (“We’ve got Two Sessions, we’ve got Two Sessions for the fragrance we’re blessing, to the world we show our affection”) gibi sözler yer alıyor. Bunun yanı sıra, şarkının bir bölümünde de şu ifadeler yer alıyor: “Tüm yırtıcılığı böbrek taşı atar gibi at” ("Eject all the rapaciousness like shaking off nephrolithiasis”).Çin'in devlet televizyon kanalı CGTN ise, “Çin'i kim yönetiyor” başlıklı infografik ile, ülke yönetiminin çok sesli ve çok kimlikli olduğunu öne sürüyordu. Bu infografikte, İki Toplantı'ya “her zamankinden fazla kadın ve etnik grup katıldığını” iddia ediyordu.2019'un İki Toplantısı'nın ana teması ise, her şeyden önce “ekonomide işlerin yolunda gittiği” mesajını vermekti. Ve bununla beraber, Çin'i yabancı yatırımcılar açısından daha çekici hale getireceği düşünülen bir dizi reformun açıklanması da, bu yılki İki Toplantı'nın temel hedeflerindendi. ABD'nin Donald Trump başkanlığında başlıca tehdit olarak Çin'i göstermesi ve ülkeye adeta “ekonomik savaş” açması ile beraber Çin ekonomisinin yavaşlama sürecine girmesi, yabancı yatırımcı konusunun önem kazanmasına neden oldu. İki Toplantı'da açıklanan diğer bir önemli karar da, Çin savunma bütçesinin yüzde 7,5 artırılacak olmasıydı.