Buğday hasadı sürerken gümrük vergisinin indirilmesine Trakyalı çiftçiden tepki: Üvey evlat mıyız biz?

Trakyalı çiftçiler, buğday hasadı yaptığı sırada Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) tarafından gümrük vergisinin yüzde 130'dan yüzde 45'e düşürmesine tepki gösterdi. Adana, Çukurova, Ege, Çanakkale'de 1.2 liradan satılan buğday, Trakya'da 80 kuruşa kadar düştüğünü söyleyen Tekirdağ’ın Yağcı köyünde çiftçilik yapan Hamdi Hünkâr tepki gösterdi. Hünkâr "Üvey evlat mıyız ki biz. Anadolu Türkiye’nin vatandaşı da biz değil miyiz? Oy vermedik diye mi oluyor bu indirim?" diye sordu.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, enflasyonla mücadele gerekçesiyle, canlı hayvanlarda yüzde 135’den yüzde 26’ya, karkas ette yüzde 100’den yüzde 40’a, buğdayda yüzde 130’dan yüzde 45’e, arpada yüzde 130’dan yüzde 35’e, mısırda yüzde 130’dan yüzde 25’e gümrük vergilerini indirildiğini açıklamıştı.

Birgün gazetesinden Elçin Yıldıral Trakya’da çiftçiler buğday hasadı yaptığı sırada deyim yerindeyse sırtından vuruldu. Buğday ithalatında gümrük vergisinin yüzde 130’dan yüzde 45’e düşürülmesi çiftçileri zor durumda bıraktı. Çünkü gümrük indirimi, yurt dışından ucuz buğdayın ithal edilmesi; alıcıların da bu buğdayları satın alması anlamına geliyor. Bu da yerli tarımın bitmesi demek. Bu durumdan özellikle de Trakyalı çiftçiler öfkeli. Gümrük indiriminin açıklandığı zamana işaret eden Trakyalı çiftçiler, “Adana, Çukurova, Ege, Çanakkale’de buğday hasat edildi, en yüksek 1,2 liradan satış yaptılar. Burada sezon bitti. Ancak hasat sırası Trakya’ya geldiğinde buğdayda gümrük indirimi yapıldı. Buğday 80 kuruşa kadar düştü. AKP’ye oy vermedik diye cezalandırıldık herhalde” diyerek tepkilerini dile getirdiler

‘Dünya piyasasında bile 1 liranın altında değil’

Tekirdağ’ın Yağcı köyünde çiftçilik yapan Hamdi Hünkâr, Türkiye’de üretilen buğdayın 1/20’sini Tekirdağ’ın ürettiğini belirterek, Tekirdağ çiftçisi Avrupa’daki buğday veriminden daha fazla bir verim almak için çalışırken, hükümetin açıkladığı gümrük vergisi indirimi ile mağdur duruma düştüklerini söyledi. Gümrük vergisinin indirildiği zamana dikkat çeken Hünkâr “Buğdayda ilk hasat Adana-Çukurova’da olur. 15 Mayıs’ta çiftçiler buğdaylarını biçmeye başlar. Daha sonra Ege, Çanakkale diye devam eder ve en son Trakya’da hasat zamanı başlar. Ne zaman ki Trakya dışındaki bölgelerde hasat sona erdi, buğdaylar en yüksek 1.200 TL’den satıldı, hükümet Trakya’daki çiftçiler buğdayı hasat etmeye başladığı sırada gümrük vergisinde indirim yapılacağını açıkladı. Buğdayı 1.200 TL’den satacakken, şimdi 80 kuruşa kadar düştü. Dünya piyasasında bile 1 TL’nin altında değil. Hükümetin Trakya’yı oy vermediği için cezalandırdığını düşünüyoruz” diye konuştu.

‘Çiftçi buğdayı tüccara sattı’

“TMO çiftçinin kara gün dostudur” denir ancak TMO’nun taban fiyatlarını çok geç açıklamasının da çiftçiyi dara düşürdüğünü ifade eden Hünkâr, borcu, senedi olan çiftçilerin ürününü mecburen tüccara veya fabrikaya sattığını söyledi. 

‘Fiyatı değişmedi ama maliyetler artı’

Mağduriyet yaşadıkları başka bir noktaya da dikkat çeken Hünkâr şunları kaydetti: “Uzun süreden beri buğday fiyatları aynı. Ekmek 50 kuruştu, 75 oldu, buğday fiyatı yine aynı, ekmek 1 TL oldu ama buğday fiyatı yine değişmedi. Ama çiftçinin girdisi, maliyeti hep yükseldi. Bırakın kâr elde etmeyi, ancak borçlu bile kalıyoruz. Ürettiğimiz hiçbir ürünün fiyatını biz belirleyemiyoruz. Aldığımız sattığımız ürünün fiyatını başkaları belirliyor. Boynumuzu büküyoruz.”

‘Çiftçi sürekli borç içinde’

Bugün mazotun 4,5 TL civarında olduğunu hatırlatan Hünkâr,” Toprak altı, toprak üstü gübre var. Toprak altı gübreyi dekara en az 20 kilo kullanıyorsun. 100 dekara 2-2.500 ton. Bu da bin TL eder. Bunun ilacı, tohumu var. Mazot desteği daha hiç almadık. 2017 Şubat ayında alacağımız söyleniyor. Çiftçi sürekli borç içinde. Trakyalı çiftçiler arayış içinde. ” Çiftçiler arasında ayrımcılık yapılmaması gerektiğinin altını çizen Hünkâr, “Her yer bizim ülkemiz, her çiftçi bizim çiftçimiz. Ama bugün hibe destekleri, Güney Anadolu Projesi, hayvancılığı geliştirme projeleri… Güneydoğu, Doğu Anadolu, Konya ve Doğu Karadeniz yararlanıyor bu desteklerden. Bazı tarım makinelerini yüzde 50 hibe destekli alıyorlar. Ama bu destekler Trakya’da yok. Trakya için basınçlı sulamaya destek vereceklerini açıkladılar o bile henüz yapılmadı. Biz bu ülkenin insanı değil miyiz, ülkemizi sevmiyor muyuz? Bu ayrım neden?

‘Ziraat fakültesi var ama bize yararı yok’

“Biz bu ülkede milli bir tarım politikasının olmasını istiyoruz. Yabancıların çiftçisi değil bizim çiftçimiz kazansın istiyoruz” diyen Hünkâr son olarak devlet kurumlarını eleştirdi: “Tekirdağ’da Ziraat Fakültesi var. Bu aslında bizim için bir şans ancak fakültenin bugüne kadar bizlere bir yararını görmedik. Tarım İl Müdürlüğü, Tarımsal Hizmetler Daire Başkanlığı ve kooperatiflerin çiftçiden yana tutum almalarını istiyoruz.” Yağcı köyünden Muammer Sever de Trakya’nın cezalandırıldığı görüşünde. Trakya’da hasat başladığı sırada buğdayda gümrük vergisinin indirilmesinin tesadüf olmadığını düşünen Sever, “Buğday 80 kuruşa kadar düştü. Böyle olunca tüccar ithal ve daha ucuz olan buğdaya yöneldi. Bu da bizi çok zor durumda bıraktı” diye konuştu.

‘Oy vermedik diye mi?’

Bu zararı karşılamanın zor olduğunu belirten Sever, buğday fiyatının 4-5 senedir değişmediğini söyledi. Buğday fiyatlarının ya hasattan önce 1 Haziran’da ya da hasat sonrası eylül ayında açıklanması gerektiğinin altını çizen Sever, “Üvey evlat mıyız ki biz. Anadolu Türkiye’nin vatandaşı da biz değil miyiz? Oy vermedik diye mi oluyor bu indirim” diyerek sitem etti. Maliyetlerin her yıl arttığını kaydeden Sever bir başka noktaya daha dikkat çekerek, “Tam buğday atacağımız zaman gübre fiyatları artıyor. Gübre mevsimi sona erdiğinde bu kez ucuzluyor. Sabit bir fiyatın olması gerekiyor” dedi. 

‘Çiftçilik bitiyor’

Tüm bu sorunlar nedeniyle Yağcı köyünde çiftçi sayısının her geçen gün azaldığına vurgu yapan Sever, “Eskiden 300 çiftçimiz vardı. Şimdi 160 kişi kaldık. Yavaş yavaş bitiyor çiftçilik” diyerek tehlikeye dikkat çekti. Sever'in anlattığı konularda ortaya çıkan tablo şöyle:

»Gümrük indirimi ile 1 TL’den satılan buğday 80 kuruşa kadar düştü. » Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Anadolu kırmızı sert ekmeklik buğdayın alım fiyatının ton başına 940 lira olarak açıkladı. » Çiftçinin beklentisi ise ton başına en az 1.100 liraydı. » Çiftçinin borcu son 12 yılda 68 milyar yani 14 kat arttı. » Mazot 4.5 lira civarında iken yüzde 54’ünü vergi oluşturuyor.

TMO: İhtiyaç halinde kullanılacak

Öte yandan Toprak Mahsulleri Ofisince (TMO), Bakanlar Kurulu kararıyla hububat ithalatı için kuruma verilen yetkinin genel olduğu belirtilerek, “Bu yetki ihtiyaç halinde kullanılabilecektir, hasat sezonunda kullanılması söz konusu değildir, asla üretici mağduriyetine sebep olmayacaktır” dendi. TMO’nun internet sitesinde yer alan duyuruda, Bakanlar Kurulu kararıyla 750 bin ton buğday, 700 bin ton arpa, 700 bin ton mısır ve 100 bin ton pirinç için Ofise ithalat yetkisi verildiği hatırlatıldı.