Burası Muş'tur kalkınma durmuştur

Yeni teşvik sistemine dayanak teşkil eden SEGE 2011'de, daha önce İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli, Bursa, Eskişehir, Tekirdağ ve Antalya ile birlikte ilk 10'da yer alan Yalova ve Adana'nın yerini Denizli ile Muğla aldı.

2003 yılında yapılan çalışmada oluşturulan sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında 10'uncu sırada yer alan Antalya 5'inci sıraya yükselirken, 5'inci sıradaki Bursa 6'ıncı sıraya geriledi.

Daha önce 8'inci sırada yer alan Adana 16'ıncı, 9'uncu sırada yer alan Yalova da 13'üncü sıraya düştü.

Kalkınma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, SEGE-2011 çalışması ile illerin gelişmişlik düzeyleri farklı alanlardan seçilen değişkenler yardımıyla ölçüldü, bu ölçüm ve analizler sonucunda, il sıralamaları yapıldı ve aynı özelliklere sahip il grupları belirlendi.

Bu çalışma ile illerin iktisadi ve sosyal kalkınma yolundaki performanslarının izlenmesi mümkün hale geldi.

SEGE çalışmasının sonuçları özellikle; bölge, il ve ilçe düzeyinde karşılaştırmalı politika tespitinde ve uygulamasında kullanılıyor.

Belediyelere ve il özel idarelerine kaynak tahsis edilmesi, kamu kurum ve kuruluşlarının personel atamaları ve özlük haklarının düzenlenmesi ile kalkınma ajansları merkezi bütçe paylarının belirlenmesi gibi bölgesel niteliği olan kamu politikalarının uygulanmasında önemli bir kıstas olarak kullanılan SEGE çalışmasına 10'un üzerinde kanun ile ikincil mevzuatta atıf yapılıyor.

Çalışmada kullanılan göstergeler

Açıklamaya göre, SEGE-2003 çalışmasında 10 alt kategoride 58 adet değişken kullanılmıştı. Yeni teşvik sistemine de dayanak teşkil eden SEGE-2011 çalışması ise demografi, eğitim, sağlık, istihdam, rekabetçi ve yenilikçi kapasite, mali kapasite, erişilebilirlik ile yaşam kalitesi olmak üzere 8 alt kategoride, çoğunluğu 2009-2010 yıllarına ait 61 değişken kullanılarak hazırlandı.

Çalışmada kullanılan değişkenlerin seçiminde ilin ülke içindeki ekonomik ağırlığı ve potansiyeli, sosyal gelişmişlik seviyesi, ortalama bireysel refah düzeyi, il ölçeğinde ekonomik ve sosyal gelişmişlik ile bireysel refah arasındaki kümülatif denge ve veri teminine ilişkin süreklilik hususları gözetildi.

İki çalışma karşılaştırılabilir değil

Açıklamaya göre, eski göstergelerden 25'i yeni çalışmada yer aldı, ancak SEGE-2003 ile SEGE-2011 çalışmaları farklı değişken setlerinin kullanılması nedeniyle ''karşılaştırılabilir'' nitelikte değil.

Kırsal nüfus başına tarımsal kredi miktarı, il bazında GSYH gibi 2003 çalışmasında var olan göstergelerden bir kısmı önemini yitirmesi, üretilememesi veya ikame değişken kullanılması gibi nedenlerle yeni çalışmanın değişken listesinden çıkarıldı.

Hane başına ADSL abone sayısı, internet bankacılığı, marka ve patent oranları gibi son dönemde giderek önemi artan alanlara yönelik yeni değişkenler çalışmaya dahil edildi.

Yöntem

Yeni SEGE çalışmasında önceki SEGE çalışmalarında olduğu gibi Temel Bileşenler Analizi kullanılarak, il sıralamaları elde edildi. Bu analiz yöntemi, bir örneğe ait çok sayıda birbiriyle ilişkili değişkeni boyut indirgeme yöntemiyle bağımsız yeni bir değişken haline getirerek illerin göreli performansını ortaya koyuyor.

Uluslararası pek çok sıralama ve endeksleme çalışmasında kullanılan bu yöntem, bilimsel tabanı güçlü, test edilmiş ve objektif bir yapıya sahip. İstatistik yazılımlarıyla hesaplanan sonuçlara dışarıdan herhangi bir müdahale yapılması söz konusu değil.

Araştırma, yayıma hazır hale getirilmesini takiben bütün detaylarıyla kamuoyu ile paylaşılacak. Veri üretimi ve temininin sağlanması durumunda, SEGE çalışmaları yıllık veya 2 yılda bir yenilenebilecek.

İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması (SEGE-2011) şöyle;

İl Kodu     İller      SEGE 2011 Sırası     İl Kodu       İller       SEGE 2011 Sırası --------   ----------  -----------------    ---------    ----------   ----------------  TR100      İstanbul         1                TRB11         Malatya          42 TR510       Ankara         2                TR332           Afyon           43 TR310        İzmir           3                TR905          Artvin            44 TR421      Kocaeli          4                TRA12        Erzincan          45 TR611      Antalya          5                TR631           Hatay           46 TR411        Bursa          6                TR821       Kastamonu        47 TR412    Eskişehir          7                TR813          Bartın            48 TR323        Muğla          8                TR722           Sivas            49 TR211     Tekirdağ         9                TR833           Çorum          50 TR322      Denizli         10                TR823           Sinop            51 TR424         Bolu         11                TR903         Giresun           52 TR212       Edirne         12                TR633        Osmaniye        53 TR425      Yalova          13                TR822         Çankırı           54 TR222   Çanakkale       14                TR712         Aksaray         55 TR213   Kırklareli         15                TR713           Niğde           56 TR621       Adana         16                TR832           Tokat           57 TR721     Kayseri         17                TRB14         Tunceli           58 TR422     Sakarya        18                TRA11         Erzurum        59 TR321       Aydın         19                TR632   Kahramanmaraş    60 TR521       Konya         20                TR902            Ordu           61 TR612     Isparta         21                TR906       Gümüşhane       62 TR221   Balıkesir         22                TRC13           Kilis              63 TR331      Manisa         23                TRA13         Bayburt          64 TR622      Mersin         24                TR723          Yozgat            65 TR334        Uşak         25                TRC12        Adıyaman         66 TR613      Burdur        26                TRC22      Diyarbakır          67 TR413     Bilecik          27                TRA22            Kars            68 TR812     Karabük       28                TRA23           Iğdır             69 TR811   Zonguldak      29                TRC32          Batman          70 TRC11   Gaziantep      30                TRA24         Ardahan          71 TR901     Trabzon        31                TRB13          Bingöl            72 TR522     Karaman      32                TRC21       Şanlıurfa           73 TR831      Samsun      33                TRC31          Mardin            74 TR904        Rize          34                TRB21             Van             75 TR423       Düzce        35                TRB23          Bitlis               76 TR714    Nevşehir       36                TRC34           Siirt               77 TR834      Amasya      37                TRC33          Şırnak            78 TR333     Kütahya       38                TRA21            Ağrı             79 TRB12      Elazığ         39                TRB24         Hakkari           80 TR715    Kırşehir         40                TRB22           Muş              81