Burkino Faso'da işçiler ve köylüler Türk maden şirketine karşı ayaklandı

Burkina Faso’nın doğusunda, Gana sınırlarına yakın Youga altın madeninde işten atılan bir maden işçisi 7 Ağustos'ta gece yarısı madene girmeye çalışırken bir güvenlik görevlisi tarafından ateş açılarak öldürüldü. Youga köyü halkı madencinin öldürülmesinin ardından isyan etti.

Fransa’nın devlet kanalı France 24’ün haberine göre, Mehmet Nazif Günal’a ait Kanada merkezli şirket Avesoro Resources INC ve madeni işleten taşeron Orkun Group Sarl ile yakın köylerde yaşayan işçiler arasında, işten çıkartmalar ve kötü çalışma koşullarının dayatılmasına bağlı olarak aylardır sorun yaşanıyordu.

İşçiler şirketin ofisini bastı

Evrensel'in aktardığına göre madenin basılmasına tanıklık eden ve olayları yaşayan maden işçisi Issouf G.’nin aktardığı bilgilere göre; ertesi sabah erken saatlerde işçinin cesedinin bulunması üzerine maden şirketinin yöneticilerine karşı öfke patlaması yaşandı. Cenaze töreninden sonra bir grup ellerinde kürek ve kazmalarla madene yöneldi. Şirketin ofisini basan köylü ve işçiler, ofisteki tüm malzemeye zarar verdikten sonra Türkiyeli işçilerinin iş başında oldukları madene yöneldiler. France 24’ün yayınladığı videoya göre, bunu gören 100 civarında Türkiyeli işçi yakındaki ormana sığınarak jandarmanın gelmesini bekledi.

Madeni basan Burkinalı işçi ve köylüler ise birçok araç ve kamyonu da ateşe verdiler.

Şirketten açıklama: Maden faaliyeti durduruldu

9 Ağustos’ta bir basın açıklaması yapan Avesoro Resources Inc. şirketi, Youga madeninde bir güvenlik sorunun çıktığını ve tüm personelin başkente transfer edildiğini ve sorunun çözümüne kadar maden faaliyetlerinin dondurulduğunu belirtti.

Şirketin genel müdürü Serhan Umurhan olay yerine gelerek durum değerlendirmesinde bulundu ve halkın isyanını dindirmeye çalıştı. Fakat Burkina Fasolu BF1 TV’nin yaptığı habere göre, halk hala öfkeli ve tepkiler devam ediyor.

Burkina Faso Güvenlik Bakanlığının yaptığı açıklamada ise bir yaralının bulunduğu ve büyük tahribatın yaşandığı belirtildi. Öte yandan Bakanlık, ateş açarak işçiyi öldüren güvenlik görevlisinin gözaltına alındığını belirtti.

Youga altın madenini işleten Mehmet Nazif Günal’a Avesoro Resources şirketi, madeni Şubat 2016’da 27 milyon avroya Kanadalı şirket Endeavour’dan satın aldı. Forbes dergisine göre Türkiye’nin en zengin patronlarından olan, MNG Holding’in de patronu Mehmet Nazif Günal’ın sahip olduğu Avesoro Resources şirketi, internet sayfasına göre Kanada’da kayıtlı ve Burkina Faso’nun yanı sıra Liberya ve Kamerun’da da madenleri var. İstanbul Havaalanı’nın işletmesini üstlenen şirketlerden biri olan Mapa İnşaat da Günal’a ait. Günal, yıllar önce Cumhurbaşkanı Erdoğan’a itafen sarfettiği: “Başbakanım, siz ikinci Atatürk’sünüz, hatta ondan daha büyüksünüz” sözleriyle gündeme gelmişti.

Şirket İstanbul havalimanının işletmesini üstlenenlerden

Öte yandan L’Economiste du Faso adlı ekonomi gazetesinin yaptığı haberde şirketin Nisan ile Haziran 2019 arasında 500 civarında işçinin işine son verdiği belirtiliyor. Orkun Group Sarl şirketiyle anlaşarak şirketin lojistik ve maden kısmı taşerona verilmiş. İhtiyaçlara bağlı olarak işe alınacak yeni işçilerin ise artık Orkun Group Sarl şirketiyle anlaşması istenmiş. Orkun Group’un da yine İstanbul Havalimanı inşaatının harfiyat taşımacılığını gerçekleştiren şirket olması dikkat çekiyor.

Haberde ise yeni iş sözleşmesinde ise işçilere kölelik koşulları dayatıldığı belirtiliyor. Tepkiler esas olarak iki meselede yoğunlaşıyor: İzin günleri ve maaşlar. Birinci meselede Orkun Group Sarl, işçilere 14 günlük iş gününe karşı bir gün dinlenme önermiş, yani 30 günde sadece 2 gün dinlenme. Diğer yandan şirket aylıkların hesaplanmasını da tamamen değiştirmek istiyor. Aylık çalışma gününe göre yapılan hesaplama sistemi yerine “madende bulunma” saatine göre işleyen hesaplama sistemi istiyor. Bu ise maaşların düşmesi, denetimin ve baskının artması, mola ve dinlenme sürelerinin de maaş dışına çıkarılması anlamına geliyor.

7 Haziran'da iş bıraktılar

Burkinalı işçiler bu önerileri reddedip üretimi 7 Haziran’dan bu yana çalışmayı bırakmışlar. Fakat Orkun Group Sarl üretimin devam etmesini Türkiye’den getirdiği 100 civarında Türk işçiyle sağlamış. Böylelikle Türk işçilerle Burkinalı işçiler arasında tepkiler ve sürtüşmeler de artmış. France 24 televizyon kanalına konuşan Burkinalı işçi ve köylüler, Türk şirketine duydukları öfkeyi Türkiyeli işçilere karşı da ifade ediyorlar. Tam da böyle bir ortamda işten çıkartılan bir maden işçisinin madene gece girmeye çalışması üzerine öldürülmesi öfkenin patlamasına neden olmuş.