Bütçe açığı 4 ayda yüzde 268,4 arttı

Nisan'da bütçe açığı önceki yıla göre yüzde 12 azaldı, 4 aylık açık ise yüzde 268,4 oranında artış gösterdi. Bütçe açığı Nisan ayında yüzde 12 azalarak 947 milyon dolara indi. Özellikle 3G lisanslarından sağlanan gelirin açığın gerilemesinde etkili olduğu düşünülüyor. Dört aylık açık ise 20.1 milyar dolar oldu Maliye Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Merkezi yönetim bütçesi 2008 yılının Nisan ayında 1 milyar 76 milyon TL açık vermiş iken 2009 yılının aynı ayında yüzde 12 oranında bir iyileşmeyle, 947 milyon TL açık verdi. Söz konusu dönemde faiz dışı fazla ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 32,3 oranında azalarak 2 milyar 91 milyon TL oldu. 2009 yılı Nisan ayında bütçe giderleri 21 milyar 10 milyon TL olarak gerçekleşti. Bunun 3 milyar 38 milyon lirasını faiz giderleri oluşturdu. Giderler 2008 yılının aynı ayında 18 milyar 638 milyon TL oldu. 2009 yılı Nisan ayı faiz hariç bütçe giderleri 17 milyar 972 milyon TL olarak gerçekleşti. Geçen ay bütçe gelirleri ise 20 milyar 63 milyon lira olarak belirlendi. Bütçeye giren paranın 12 milyar 814 milyon lirası da vergilerden geldi. 4 aylık açık geçen yıla kıyasla yüzde 268 arttı Öte yandan Merkezi Yönetim Bütçesi, bu yılın ilk 4 ayında 20 milyar 73 milyon lira açık verdi. Ocak-Nisan döneminde bütçeden 87 milyar 435 milyon lira harcama yapıldı, bütçe gelirleri de 67 milyar 361 milyon lira olarak gerçekleşti. Faiz dışı fazla ise 1 milyar 55 milyon lira oldu. Bu şekilde geçen yılın ilk 4 ayında 5 milyar 449 milyon lira olan bütçe açığı, bu yılın aynı döneminde yüzde 268,4 oranında artarak, 20 milyar 73 milyon liraya çıktı. 4 aylık dönemdeki faiz dışı fazla rakamı da, 12 milyar 467 milyon liradan 1 milyar 55 milyon liraya indi. Verilere göre, bu yılın Ocak-Nisan aylarında faiz giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,93 oranında arttı. Geçen yıl 17 milyar 916 milyon lira olan 4 aylık faiz ödemesi, bu yıl 21 milyar 128 milyon lira oldu. Ocak-Nisan döneminde, bütçe giderleri gerçekleşme oranı da 2,6 puan artarak, yüzde 33,7 olarak hesaplandı. Bu dönemde personel giderleri, geçen yıla göre yüzde 16,2 artışla 19 milyar 199 milyon liraya çıktı. Bütçe harcamalarının 2 milyar 326 milyon lirasını sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, 7 milyar 128 milyon lirasını mal ve hizmet alımları, 32 milyar 8 milyon lirasını cari transferler, 2 milyar 930 milyon lirasını sermaye giderleri, 767 milyon lirasını sermaye transferleri, 1 milyar 948 milyon lirasını da borç verme kalemi meydana getirdi. 4 aylık dönemde bütçeden 2 milyar 443 milyon lira sağlık gideri yapıldı, yeşil kartlıların tedavi ve ilaç harcamaları için de 1 milyar 594 milyon lira çıktı. Yeşil kartlıların tedavi ve ilaç giderlerindeki artış yüzde 22,7, sağlık giderlerindeki toplam artış da yüzde 15,7 olarak belirlendi. Ocak-Nisan döneminde KİT görev zararları 1 milyar 602 milyon lira olurken, TMO'ya 1 milyar 269 milyon lira transfer yapıldı. Sosyal Güvenliğe de sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için geçen yıla göre yüzde 42,5 artışla 17 milyar 775 milyon lira aktarıldı. Bu artışta, ekonomik gelişmelere bağlı olarak Sosyal Güvenlik Kurumunun prim gelirleri tahsilatındaki yavaşlama ile sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık bölümünün Hazine tarafından ödenmesi etkili oldu. 4 ayda, 2 milyar 731 milyon lira da tarımsal destekleme ödemesi yapıldı. Tarımsal destekleme ödemeleri de, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,8 oranında azalma gösterdi. Bütçe gelirleri arttı, vergi gelirleri azaldı Yılın 4 ayında bütçe gelirlerinde ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4'lük bir artış sağlandı. 2008'in Ocak-Nisan döneminde 64 milyar 751 milyon lira olan bütçe gelirleri, bu yıl 67 milyar 361 milyon liraya yükseldi. Buna karşılık vergi gelirlerinde yüzde 4,1'lik bir azalma meydana geldi. 2008'nin ilk 4 ayında 53 milyar 158 milyon lira olan vergi gelirleri, bu yıl 50 milyar 958 milyon lira oldu. Söz konusu dönemde vergi tahsilatındaki en büyük düşüş yüzde 32 ile ithalde alınan KDV'de yaşandı. Bunu yüzde 15 ile kurumlar vergisi, yüzde 10,5 ile harçlar, yüzde 3,4 ile de ÖTV gelirleri izledi. Buna karşılık gelir vergisi tahsilatında yüzde 8,9, banka ve sigorta muameleleri vergisi tahsilatında yüzde 22,4, dahilde alınan KDV'de yüzde 12,1, damga vergisinde ise yüzde 6,7 oranında artış kaydedildi. Vergilerdeki gerilemeye karşın bütçe gelirlerindeki artış, vergi dışı gelirlerden kaynaklandı. Geçen yılın ilk 4 ayında 9 milyar 288 milyon lira olan vergi dışı gelirler, bu yıl 13 milyar 908 milyon liraya çıktı. Bütçe parametrelerini tedbirler şekillendirecek Maliye Bakanlığının bütçeye ilişkin genel değerlendirmesinde de, Nisan ayı sonuçlarının, bütçe giderlerindeki artış oranının yılın ilk 3 ayına göre azaldığını ortaya koyduğu belirtildi. Bu dönemin bütçe gelirlerinin ise iyileşme gösterdiği bir dönem olduğu kaydedilen değerlendirmede, şöyle denildi: "Nitekim ilk 3 aylık faiz hariç bütçe giderlerinin bir önceki yılın aynı dönemine göre artış oranı yüzde 27,8 iken, Nisan ayında faiz hariç bütçe giderlerinin bir önceki yılın aynı dönemine göre artış oranı yüzde 24,2'ye inmiştir. Yine ilk 3 ayda bütçe gelirleri binde 2 oranında artmışken, Nisan ayında gelirler geçen yılın aynı ayına göre yüzde 14,2 oranında artmıştır. Bunun sonucunda yılın ilk 4 ayında Merkezi Yönetim Bütçe gelirleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4 oranında artış göstermiştir. Bütçe gider ve gelirlerinde Nisan ayında ortaya çıkan bu olumlu gelişme, bütçe dengesine de yansımıştır. 2009'un ilk çeyreğinde bütçe açığı aylık ortalama 6 milyar 376 milyon TL iken, Nisan döneminde açık 947 milyon TL olarak gerçekleşmiştir." Maliye Bakanlığı değerlendirmesinde, Nisan ayında vergi gelirlerinde, özellikle de dahilde alınan KDV ve ÖTV'de ilk 3 aya göre olumlu bir değişim görüldüğü vurgulandı. Bu değişimde yurtiçi talebi canlandırmak amacıyla uygulamaya konulan vergi indirimleri ile ithalattaki azalmanın önemli rol oynadığı kaydedilen değerlendirmede, daha sonra şu görüşlere yer verildi: "Nitekim 2009 yılının ilk çeyreğinde dahilde alınan KDV, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,5 oranında azalmış iken, Nisan 2009'da geçen yılın aynı ayına göre yüzde 49,4 oranında artmıştır. Yine ilk çeyrekte ÖTV tahsilatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,6 oranında azalma göstermiş, Nisan 2009'da ÖTV tahsilatı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 8,9 oranında artmıştır. Küresel krizin etkilerini sınırlandırmak ve bazı sektörlerin mevsimsel ihtiyaçlarını gidermek anmacıyla yılın ilk 4 ayında bütçe ödenekleri hızlı bir şekilde serbest bırakılmıştır. 2009 yılı ilk 4 aylık Merkezi Yönetim Bütçesi, makroekonomik gelişmeler ile küresel krizin etkilerini sınırlandırmak için uygulamaya konulan maliye politikası tedbirleri çerçevesinde gerçekleşme göstermiştir." Değerlendirmede, revize edilen bütçe hedeflerinin gerçekleştirilmesi için bundan sonraki dönemde de her türlü tedbirin kararlılıkla alınarak, uygulamaya konulacağı da ifade edildi.