Bütçede erken yardım artışı seçim yatırımı mı?
Sosyal yardımların 2010'da yüzde 26 artırılacağı yönündeki bütçe tasarısı, 'Hükümet seçim yatırımı mı yapıyor' sorusunu gündeme getirdi. Maliye Bakanlığı'nın 'sosyal yönü güçlü' diyerek tanımladığı bütçede, iş kurma yardımları da artırılacak.
Hükümetin 2010 bütçe tasarısındaki, sosyal yardımları artırma hamlesi, "Erken seçim gündemine dönük bir adım mı" sorusunu gündeme getirdi. Uzmanların "öngörülenin üstünde ödenek artışı" diye yorumladığı tasarıda hükümet, sosyal yardımlaşma bütçesinde yüzde 26'lık artış öngördü. Gelecek yıl hükümet, evde özürlü bakım desteği alanların sayısını ve bütçesini de yüzde 50 artırmayı planlıyor.
'Sosyal yönü güçlü bütçe'
Referans gazetesinde yer alan habere göre, hükümet, 2010 yılı bütçesini sosyal yönü güçlü bir bütçe olarak tanımlıyor. Veriler de bu rakamı doğrular nitelikte. Özellikle sosyal yardım ayağındaki artışlar dikkat çekiyor. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Sosyal Yardımlaşma Fonu'na aktardıkları kaynağı yüzde 26,7 artırdıklarını belirtti. Halen kömür yardımından gıda yardımına, aşevlerinden şartlı nakit transferine kadar birçok ayni ve nakdi yardım çeşidini sosyal yardımlaşma fonları kullandırtıyor. Gelecek yılsa öncelik gelir artıran projelerde olacak. Yetkililer, rutin yardımların gelecek yıl da artarak süreceğini ancak ağırlıklı olarak proje ve gelir getirici çalışmalara yoğunlaşılacağı bilgisini verdi. Kırsal alanda kooperatif bünyesinde birleşip süt sığırcılığı ve koyunculuk yapanlar için ayrılan destekler ile iş kurma yardımları 2010 yılının öne çıkan sosyal yardım modelleri olacak.
Ayrıca geçen yıllarda uygulamaya giren, özürlüye evde bakım desteği bu yıl yüzde 50 gibi dikkat çeken oranda artıyor. Özürlüler İdaresi'nin bağlı bulunduğu Devlet Bakanlığı'ndan edinilen bilgiye göre, iki yıldır uygulanan evde bakım ödemesinden şu anda 200 bin kişi yararlanırken, gelecek sene bu sayı 290 bin kişiye çıkacak. Bütçesi ise 1 milyar 474 milyon TL'ye çıkarılacak. Evde bakım desteği, asgari ücret kadar olabiliyor. Ancak bu yardımdan yararlanabilmek için söz konusu evde kişi başına düşen gelirin, net asgari ücretin üçte ikisi kadar olması gerekiyor.
Özürlü özel eğitim desteğine ayrılan bütçeninse 2010 yılı için yüzde 7,3 artırılarak 950 milyon TL'ye çıkarılması benimsendi. Halen yaklaşık 206 bin kişi bu destekten yararlanırken, hizmet alanların sayısının da 2010 yılında yüzde 7 düzeyinde artması planlanıyor. Bu da 15 bin kişinin daha söz konusu destekten yararlanmaya başlayacağını gösteriyor. Özürlülerle ilgili yapılan destek ödemelerinden yararlananların sayısı bu iki kalemde (evde bakım+eğitim) 105 bin kişi artacak.
9.4 milyon kişi yardımlarla yaşıyor
2008 yılı verilerine göre Türkiye'de 10 milyona yakın kişi sosyal yardım alarak yaşamını sürdürebiliyor. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü, 2008 yılı içinde toplam 7 milyon 872 bin 871 kişiye yardım yaptı. Verilere göre, müdürlüğün yaptığı yakacak yardımları 2008 yılı için 2 milyon 84 bin 681 aileye verilmiş görünürken, aşevi yardımlarından 33 bin 412 kişi yararlanmış bulunuyor. Eğitim materyali yardımlarından ise 2 milyon öğrenci yararlanmış görünüyor. Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün yaptığı gıda ve sıcak yemek yardımlarından da 150 bin kişi faydalandı. Sosyal Güvenlik Kurumu'nun ayda 87 liradan az geliri olanlara verdiği çeşitli maaşlardan ise 1.3 milyon kişi yararlandı. Sosyal yardım alanların toplamı 2008 yılı için 9 milyon 407 bin 423 kişiye ulaştı. Yeşil kart harcamaları ve belediyelerin yaptığı yardımlar ise bu rakamın içinde yer almıyor.