Karayolları bütçesinin yüzde 26,6'sı garanti ödemeye gitti; otoyollara garanti ödemede 2022 faturası 36 milyar TL oldu
Eray Görgülü
Kamu-Özel-İşbirliği (KÖİ) ile yaptırılan otoyollar ve köprüler için müteahhitlere ödenen garanti ödeme tutarında 2022 bilançosu ortaya çıktı. Karayolları Genel Müdürlüğü’nün kasasından garanti ödemeler için bir yılda 36 milyar TL çıktı. Sene başında 20 milyar TL olarak öngörülen başlangıç ödeneğinde yüzde 77 oranında sapma yaşanmış oldu.
Kamu bütçesine önemli bir yük getirdiği gerekçesiyle eleştirilen gelir garantili otoyol ve köprü projelerinin kamuya maliyetine ilişkin veriler Karayolları Genel Müdürlüğünün 2022 yılı Faaliyet Raporu’nda yer aldı.Rapora göre, bütçede, “Cari transferler” altında “Hane Halkına Yapılan Transferler” başlığıyla yer alan ve sene başında 20 milyar 378 milyon TL olarak öngörülen başlangıç ödeneğinin yıl sonunda 36 milyar 359 milyon TL’ye ulaştığı ortaya çıktı.
Bütçenin yüzde 26.6’sı garanti ödemeye gitti
Böylece Karayolları Genel Müdürlüğü toplam bütçesinin yüzde 26,6’sı gelir garantili ödemeler için kullanılmış olurken, garanti ödeme bütçesinde sene başına göre yüzde 77,3 oranında bir sapma yaşandı.Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, garanti ödemelerin döviz kuru üzerinden yapıldığını açıklamıştı. CHP Genel Başkanı Yardımcısı Ahmet Akın’ın soru önergesini yanıtlayan Karaismailoğlu, otoyol ve köprülere verilen garanti ödemelerle ilgili, “Geçiş ücretleri ile garanti ödemeleri, uygulama sözleşmesinde yer alan hükümler çerçevesinde, döviz kuru üzerinden yapılan hesaplamalar ile Türk lirası olarak uygulanmaktadır” demişti.Karaismailoğlu, yılda dört kez garanti hesabı yapıldığı yönündeki iddiaya ise yanıt vermemişti.
Yatırım bütçesi beş katı oranında aşıldı
Öte yandan kurum bütçesindeki sapma yalnızca gelir garantili ödemelerle sınırlı kalmadı. Karayolları Genel Müdürlüğü'nün yatırım bütçesini içeren sermaye giderlerine yönelik başlangıç ödeneği, sene başında 16.5 milyar TL olarak öngörülmesine karşın, bütçenin gerçekleşme tutarı, yıl sonunda 84 milyar 79 milyon TL’ye ulaştı.Mal ve hizmet alım giderleri de 2022 başında 3,3 milyar TL olarak öngörülmüştü, ancak yıl sonunda 9,9 milyar TL olarak gerçekleşti.Raporda, kurum bütçesindeki yıl sonu sapmalarına ilişkin şu ifadeler de dikkati çekti:
“2022 yılı sene sonu yatırım bütçesinin, sene başı yatırım bütçesine göre artış oranı yüzde 513; kuruluşun toplam bütçesinde ise sene başına göre bütçe artışı yüzde 305 olarak gerçekleşmiştir. 2022 yılı sonu bütçe harcaması; sene başı bütçesine göre yüzde 303, sene sonu bütçesine göre yüzde 99,5 oranlarında gerçekleşmiştir."