"Büyüme yüzde 11.1 arttı, işsizlik yüzde 1.5 azaldı; bu işte bir tuhaflık var"

Evrensel yazarı Bülent Falakaoğlu Türkiye'deki işsizlik oranını yazdı. "Bu yıl yaşanan yüzde 11.1’lik yüksek büyümeye rağmen işsizliğin sadece 1.5 puan azalmasında bir tuhaflık yok mu?" diye soran Falakaoğlu, "Söz konusu yüksek rakam, hükümetin gerçek işsizliği, stajyer ve bursiyer sayısı ile kamufle ettiğine işaret ediyor" yorumunda bulundu. 

Falakaoğlu'nun "Büyümenin onda biri kadar istihdam! Bu işte bir tuhaflık var; büyüme artışı 11.1, işsizlik azalışı 1.5" başlığıyla yayımlanan (16 Ocak 2018) yazısı şöyle: 

Ekim ayı işsizlik oranı 10.3 olarak açıklandı.

Buna göre Türkiye’de işsizlik oranında, 1.5 puanlık düşüş yaşandı. 

Söz konusu düşüş işsiz sayısını geçen yıla 360 bin kişi azalttı. 

Bu azalıştan sonra resmi rakamlara göre işsiz sayısı 3 milyon 287 bin kişiye geriledi.

Çift hane olan işsizlik oranı da...

3 milyon 300 bin civarındaki işsiz sayısı da...

Oldukça fazla ve ağır işsizliğe işaret ediyor. 

Buna rağmen işsizlik oranındaki ve işsiz sayısındaki düşüşe bakıp tabloyu olumlu olarak değerlendirenler çok.

Yalnız, bardağın dolu tarafına bakan bu yaklaşım biraz eksik.

Şöyle ki... 

Söz konusu dönem Türkiye ekonomisinin yüzde 11.1 büyüdüğü bir dönem.

Geçen yıl aynı dönem, 15 Temmuz sonrasıydı. Ekonominin teklediği sanayi çarklarının yavaşladığı bir dönemdi.

Türkiye ekonomisi, yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 1.8 küçülmüştü. Tarım sektöründe küçülme yüzde 6’yı bulmuştu.

Bu süreçte işsizlik de yüzde 11.8’e yükselmişti.

Bu yıl yaşanan yüzde 11.1’lik yüksek büyümeye rağmen işsizliğin sadece 1.5 puan azalmasında bir tuhaflık yok mu?   

Bu duruma ne kadar olumlu bakılabilir?

Biraz daha ayrıntıya girince bardağın dolu tarafındaki ‘olumluluk’ daha da azalıyor.

Onca teşviğe reğmen...

İşsizlikte bir azalma gösteren rakamlar, SGK verileri ile birlikte okunduğunda başka bir tablo ortaya çıkıyor. 

Kayıtlı istihdam içindeki çırak, stajyer ve bursiyer sayısı son 12 ayda 1.5 milyona dayanmış durumda. 

Söz konusu yüksek rakam, hükümetin gerçek işsizliği, stajyer ve bursiyer sayısı ile kamufle ettiğine işaret ediyor.

CHP Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu da bu noktaya dikkat çekiyor. 

Stajyer ve bursiyer sayısının 2014’te 507 bin, 2015’te 672 bin iken, 2017 Ekim ayında 1 milyon 518 bine ulaşmasına değinen Erdoğdu şu tespiti yapıyor: “Bu, son 1 yılda 1 milyon işsizin istihdam edilmiş gibi gösterilmesi anlamına geliyor. Eğer bu 1.5 milyonu aşan çırak-stajyer, kursiyer sayısı istihdamdan sayılmasa, işsiz sayısı 3.3 milyon değil, 4.8 milyon, işsizlik oranı da yüzde 10.3 değil, en az yüzde 15, mevsimlik çalışanları da eklediğimizde yüzde 16 görünecekti. AKP’nin işsizleri kamufle etmek için alışkanlık haline getirdiği bu yol, İşsizlik Sigortası Fonu kaynaklarını da çarçur ediyor”.

Çarçur kadar fırsatçılık da var. İstihdam kampanyası başlatıldı. Şirketlere Kredi Garanti Fonu üzerinden 200 milyar lira kredi dağıtıldı. 

Şirketlerin vergi ödemeleri ertelendi. 

KOSGEB kanalıyla küçük işletmelere, ilk 12 ay geri ödemesiz 36 ay vadeli 50 Bin TL faizsiz kredi sağlandı.

Böylece piyasaya saçılan paranın miktarı 300 milyar lirayı buldu.

Seferberlik ve teşvikle 2 milyon istihdam yaratılacağı iddia edildi. 

Olmadı.

Şirketler için tam bir fırsatçılık söz konusu.

Üstelik teşvik sistemi kayıt dışılığı azaltması gerekirken hala 10 milyonun üzerinde insan kayıt dışı çalışıyor.

Ekim 2017 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre değişim göstermedi. 

Kayıt dışı oranı yüzde 33.9.

GENÇLER VE KADINLAR İŞSİZ

Genç ve kadın işsizliği yüksek seyretmeye devam ediyor. 

Genç işsizliği yüzde 19.3.

Genç kadın işsizliği yüzde 25.4.

Üniversite mezunlarında işsizlik oranı 12.8.

Ne eğitimde ne istihdam olanların oranı yüzde 24.1.

Veriler sosyal yaraların kronikleştiğine işaret ediyor. Eğitimli ve genç işsizliğin yüksekliği  sorunları da hoşnutsuzluğu da büyütüyor!

Ayrıca iş bulma ümidi kalmadığı için iş aramayan 600 bin kişi işsiz sayılmıyor.

İş aramasa bile çalışmaya hazır olduğunu beyan edenlerin sayısının yeniden 1 milyon 500 bine ulaştı.

Bunlar da işsiz sayılmıyor. 

Tarım dışı işsizlik oranı yüzde 12’nin üzerinde. Kentler işsiz kaynıyor. 

Özetle; bardağın dolu tarafı da pek dolu değil!

Zorunlu sigortalı sayısı 681bin artarken... 

Kursiyer, stajyer, bursiyer ve çırak sayısında 1 milyon 165 bin artması... 

İstihdam verilerini şüpheli hale getirerek bardağın dolu tarafını adeta boşaltıyor! 

Gerçek işsizlik yüzde 17

DİSK Araştırma Dairesi (DİSK-AR) istihdam verilerini değerlendirdi. DİSK-AR, istihdam artışının önemli bir bölümün kayıt dışı ve eğreti (güvencesiz) istihdam ile sağlanmasına dikkat çekti.

Gerçek işsizliğin iş bulma ümidini kaybedenlerin, iş aramayan ancak çalışmaya hazır olanların, mevsimlik ve zamana bağlı eksik çalışanların dahil edilmesiyle hesaplanabileceği vurgulanan DİSK-AR değerlendirmesinde şu veriler paylaşıldı: Gerçek işsiz sayısı 5 milyon 834 bin. Gerçek işsizlik oranı da yüzde 17.1!