Cahit Berkay: TRT eskiden şarkıları "Türkçe bozuk, detone" bahanesiyle vermezdi, şimdi de yasaya uydurmuşlar

Türk rock müziğinin efsane grubu Moğollar’ın kurucularından müzisyen Cahit Berkay, TRT’nin 208 şarkının yayınlanmasını yasaklamasıyla ilgili olarak “Eskiden TRT’nin denetleme kurulu vardı. Türkçeyi yanlış kullanma, sözlerin içeriği kötü, müzikal anlamda detone gibi bahanelerle ‘yayınlanamaz’ damgası alırdı. Şimdi de bunu yasaya dayandırmışlar” dedi.

TRT Yayın Denetleme ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı’nca yapılan denetimlerde, 142 Türkçe, 66 Kürtçe şarkı, sözleri nedeniyle 6112 Sayılı Kanun'un 8. Maddesi 1. fıkrasının ilgili bentleri gereğince TRT’nin 14 kanalında yayınlanmadığı ortaya çıktı.

Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliği’nde (MESAM) başkan yardımcılığı da yapan Cahit Berkay, birliğin TRT’nin yasaklama kararıyla ilgili bir yetkisinin olmadığına işaret etti. Berkay, “MESAM’ın bu konuda bir yetkisi yok. MESAM sadece bestecilerin ve de söz yazarlarının, aranjörlerin eserlerini tescil eder ve onların telifle ilgili haklarını kollar” dedi.

Koray Avcı, Onur Akın, Sıla, Nüket Duru, Berkay, Demet Akalın, Bengü, Nazan Öncel gibi ünlü sanatçıların seslendirdiği şarkıların da listede yer  aldığı öğrenildi. Diğer müzik kanalları ve internet ortamında çok sayıda kişinin dinlediği tanınmış ses sanatçısı Sıla’nın seslendirdiği beş şarkı TRT’den veto yedi. TRT’de 2016 yılında 32 bin 248 program denetlenirken, 2 televizyon programı, 30 televizyon reklamı spotu, 8 radyo reklamı spotu, 142 Türkçe şarkı sözü, 66 Kürtçe şarkı sözü olmak üzere toplamda 248 materyal çeşitli gerekçelerle yayınlanamaz raporu aldı.

TRT’nin yasaklamasını T24’e değerlendiren Cahit Berkay, şunları söyledi:

Ben müziğe 1965’te başladım profesyonel olarak. 1968’de Moğollar’ı kurdum, Cem Karaca’yla, Barış Manço’yla beraber plaklar yaptık. Eskiden TRT’nin denetleme kurulu vardı. Türkçeyi yanlış kullanma, sözlerin içeriği kötü, müzikal anlamda detone gibi bahanelerle “yayınlanamaz” damgası alırdı. Şimdi de bunu yasaya dayandırmışlar. Benim için yeni bir şey değil. Bir dönem gevşemişti, şimdi tekrar denetlemeye tabi tutuyorlar. Hoş değil.

MESAM’ın bu konuda bir yetkisi yok. MESAM sadece bestecilerin ve de söz yazarlarının, aranjörlerin eserlerini tescil eder ve onların telifle ilgili haklarını kollar. 

İşte TRT'de yasaklanan şarkıların tam listesi

6112 sayılı kanun ne diyor?

TRT'nin şarkıları yasaklama gerekçesi olarak gösterdiği 6112 Sayılı Kanun'un 8. Maddesi 1. fıkrası şöyle:

MADDE 8 

(1) Medya hizmet sağlayıcılar, yayın hizmetlerini kamusal sorumluluk anlayışıyla bu fıkrada yer alan ilkelere uygun olarak sunarlar. Yayın hizmetleri;

a) Türkiye Cumhuriyeti Devletinin varlık ve bağımsızlığına, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, Atatürk ilke ve inkılâplarına aykırı olamaz.

b) Irk, dil, din, cinsiyet, sınıf, bölge ve mezhep farkı gözeterek toplumu kin ve düşmanlığa tahrik edemez veya toplumda nefret duyguları oluşturamaz.

c) Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz.

ç) İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez.

d) Terörü övemez ve teşvik edemez, terör örgütlerini güçlü veya haklı gösteremez, terör örgütlerinin korkutucu ve yıldırıcı özelliklerini yansıtıcı nitelikte olamaz. (Mülga ikinci cümle: 2/1/2017-KHK-680/18 md.)(…)

e) Irk, renk, dil, din, tabiiyet, cinsiyet, engellilik, siyasî ve felsefî düşünce, mezhep ve benzeri nedenlerle ayrımcılık yapan ve bireyleri aşağılayan yayınları içeremez ve teşvik edemez. (2)

f) Toplumun millî ve manevî değerlerine, genel ahlaka ve ailenin korunması ilkesine aykırı olamaz.

g) Suç işlemeyi, suçluyu ve suç örgütlerini övücü, suç tekniklerini öğretici nitelikte olamaz.

ğ) Çocuklara, güçsüzlere ve engellilere karşı istismar içeremez ve şiddeti teşvik edemez. (1)

h) Alkol, tütün ürünleri ve uyuşturucu gibi bağımlılık yapıcı madde kullanımı ile kumar oynamayı özendirici nitelikte olamaz.

ı) Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır; soruşturulması basın meslek ilkeleri çerçevesinde mümkün olan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğundan emin olunmaksızın yayınlanamaz; haberin verilişinde abartılı ses ve görüntüye, doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez; görüntülerin arşiv veya canlandırma niteliği ile ajanslardan veya başka bir medya kaynağından alınan haberlerin kaynağının belirtilmesi zorunludur.

i) Suçlu olduğu yargı kararı ile kesinleşmedikçe hiç kimse suçlu ilân edilemez veya suçluymuş gibi gösterilemez; yargıya intikal eden konularda yargılama süresince, haber niteliği dışında yargılama sürecini ve tarafsızlığını etkiler nitelikte olamaz.

j) Haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez.

k) Siyasî partiler ve demokratik gruplar ile ilgili tek yönlü veya taraf tutar nitelikte olamaz.

l) Genel sağlığa, çevrenin ve hayvanların korunmasına zarar verecek davranışları teşvik edemez.

m) Türkçenin, özellikleri ve kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde kullanılmasını sağlamak zorundadır; dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımına yer verilemez.

n) Müstehcen olamaz.

o) Kişi veya kuruluşların cevap ve düzeltme hakkına saygılı olmak zorundadır.

ö) Bilgi iletişim araçları yoluyla yarışma veya lotarya içeremez, dinleyici ve seyircilere ikramiye verilemez veya ikramiye verilmesine aracılık edemez.

p) Medya hizmet sağlayıcı tarafından yapılan veya yaptırılan anket ve kamuoyu yoklamalarının, hazırlık aşamasından sonuçların ilânına kadar noter nezaretinde gerçekleştirilmesi zorunludur.

r) Kişileri fal veya batıl inançlar yoluyla istismar edemez.

s) Toplumsal cinsiyet eşitliğine ters düşen, kadınlara yönelik baskıları teşvik eden ve kadını istismar eden programlar içeremez.

ş) Şiddeti özendirici veya kanıksatıcı olamaz.