Çalışan öğrenciler sosyal güvenlik mağduru

1 Ekim’de yürürlüğe giren yeni Sosyal Güvenlik Yasası yarı zamanlı (part-time) çalışan üniversite öğrencilerini ve üniversite yönetimlerini zor durumda bıraktı. Getirdiği pek çok düzenlemeyle eleştirilere konu olan ve mezarda emeklilik diye de adlandırılan Sosyal Güvenlik Yasası, 20 binden fazla üniversite öğrencisini mağdur ediyor. Yasadan önce okudukları üniversitelerde 'part-time' çalışan üniversite öğrencilerinden yapılan yüzde 2'lik sigorta kesintisi yüzde 33,5'e çıkartılınca üniversiteler yükselen maliyetler nedeniyle YÖK'e başvurdu. YÖK'ten kendisine bu konuda görüş sorulduğunu belirten Sosyal Güvenlik Uzmanı Ali Tezel, “Buradan gelecek 3-5 kuruş SGK'nın kasasına girecek ama bundan mağdur olacak 20 bini aşkın öğrenci ve yüzlerce üniversite var” dedi. Konu ile ilgili bilgi veren Sosyal Güvenlik Müşavirleri Derneği Başkanı Ali Tezel, üniversite öğrencilerinin okullarında part-time çalışmalarının yıllardan beri uygulanan ve çok iyi giden bir uygulama olduğunu belirterek, yeni düzenlemenin olumsuzluklarına dikkat çekti : 300-500 YTL alıp okul harçlığı kazanıyorlardı Gerçekten ihtiyacı olan öğrencilere para vermenin bir yoluydu bu. Hem ihtiyacı olan üniversite öğrencileri çalışma hayatına alışsınlar, hem kendilerine hissettirmeden harçlık verelim, hem de üniversiteler işlerini ucuz yoldan gördürsün diye üç amaca hizmet ediyordu. Yıllardan beri uygulanıyordu ve çok da iyi giden bir uygulamaydı. Eski kanun gereğince üniversiteler kantinlerde, sosyal tesislerde, öğretim üyelerine yardımcı olsun diye paraya ihtiyacı olan öğrencilere part-time iş veriyorlar, hem üniversite kendi işini yaptırmış oluyor hem de öğrenciler 300- 500 YTL alıp okul harçlığı kazanıyorlardı. Ve bu öğrencilerin sosyal güvenliği tıpkı çırakların sosyal güvenliği gibi düzenleniyor ve yüzde 1 gibi çok düşük bir prim ödeniyordu. Fakat Sosyal Güvenlik Reformu Yasası denilen ve 1 Ekim'de yürürlüğe giren 5510 sayılı yeni yasa ile bu kaldırıldı. Bundan böyle üniversitelerde kendi okuduğu üniversitede part-time iş üstlenen üniversite öğrencileri için normal sigortalılar gibi prim ödenecek. Tezel, yeni yasadaki düzenlemeden üniversitelerde 'part-time' (yarı zamanlı) çalıştırılan öğrencilerin nasıl etkilendiğini şöyle anlatıyor: O çocuklar yetim aylığı dul aylığı alıyorlarsa, aylıkları eksilecek. Çocuklar anneleri- babaları üzerinden sağlık yardımı alıyorlarsa ilk işe girdikleri anda sağlık yardımı bitecek. Peki kendileri sağlık yardımı alabilecekler mi? 'Part-time' çalışmaları toplamda 30 güne ulaşmadan sağlık yardımı alamayacaklar. Mesela ayda 5 gün çalışan bir öğrenciyi düşünün, toplam 6 ay çalışacak ki 30 güne tamamlayarak sağlık yardımı alabilsin. Ayda 5 gün çalıştığı için de babası ve annesi üzerinden sağlık karnesini kullanma hakkı da yok. Yine üniversiteler de part-time paralarının hemen hemen tamamını öğrencilere veriyorlardı. Şimdi üçte birini SGK'ya verecekleri için çocuklara verilen para da azalmış olacak. Sınav dönemlerinde fotokopi çekmek için veya üniversite öğretim üyelerine sınav kağıtlarını hazırlama konusunda üç beş gün yardımcı oluyorlardı. 200-300 liraya kadrolu adam çalıştıramazlar. Üniversiteler bundan sonra bu işleri öğrencilere yaptırırsa öğrenciye verdiği paranın üçte birini alıp SGK'ya verecek. Hangi para ile GSS primleri ödeniyor? Yeni kanun gereğince 'part-time' çalışan kişiler 30 günden eksik kalan sürelerinin 30 günden eksik GSS primlerini yatırmak zorunda kalacaklar. Diyelim ki bir öğrenci ayda 5 gün çalışıyor. 25 günlük GSS pirimi yatıracak. Bunun için önce kaymakamlığa gidip gelir tespiti yaptıracak, ardından SGK'ya gidip aradaki 25 günlük GSS pirimi ödeyecek. Peki hangi parayla? Harçlık olarak üniversiteden verilen parayla. Yani iş öyle bir hale geldi ki bu düzenleme ne SGK'nin, ne üniversite öğrencisinin, ne de üniversitelerin işine yaramıyor. Buradan gelecek üç beş kuruş SGK'nın kasasına girecek ama bundan mağdur olacak 20 bin öğrenci ve yüzlerce üniversite var. YÖK görevini yerine getirmeyince öğrenciler çekiyor Geçen hafta YÖK'ten de aradılar. 'Böyle birşey doğru mu?' diye sordular. “Yeni yasayla diğer işçilerin 'part-time' çalıştırılmalarına ne kadar prim ödeniyorsa, üniversite öğrencilerinin çalıştırılmalarına da aynı miktarda prim ödemesi yapılacağı” yanıtını verdim. “Peki ne yapabiliriz?” diye sordular. Bu tasarı zamanında YÖK'e de gönderildi. Yeni başkanın seçilme devresinde, Mart ayında. Bu yasa YÖK'e gönderildiğinde incelenip SGK veya Çalışma Bakanlığı veya Başbakanlığa -muhatap kimse- bu yasanın bu bölümüyle ilgili herhangi bir öneride bulunulmadığı görülüyor. Yani YÖK zamanında görevini yerine getirmediği için şimdi cezasını öğrenciler ve üniversiteler çekiyor. “Sadece İstanbul'da bu işten ekmek yiyen 20 binin üzerinde üniversite öğrencisi olduğunu düşünüyorum. Anadolu'daki diğer üniversitelerle birlikte bu sayı çok daha fazladır” diyen Tezel, önümüzdeki günlerde konuyla ilgili yasa değişikliği yoluna gidilebileceğini umduğunu da söyledi.