Çalışan ve emeklilere "eksik zam" iddiası

T24- Birleşik Metal-İş Sendikası tarafından yapılan araştırmada, Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) enflasyon hesabındaki ağırlıkları aylar itibarıyla değiştirmesi nedeniyle çalışan ve emeklilerin daha düşük zam aldığı iddia edildi.

Sendikadan yapılan açıklamada, TÜİK’in enflasyon hesabı ve bunun çalışanların, emeklilerin ücret ve aylıklarına yansımasına yönelik bir araştırma yapıldığı belirtildi.

TÜİK’in enflasyon hesabında kullandığı ana harcama gruplarının ağırlıklarında, oynama yaptığı ileri sürülen araştırmada, bu şekilde ana harcama gruplarının enflasyona etkisinin değiştirildiği öne sürüldü.

Kurumun enflasyon hesaplamasını yaparken, 446 mal ve hizmetin fiyatlarındaki değişimi izlediği, bu 446 mal ve hizmetin 12 ana harcama grubuna dağıldığı belirtilen araştırmada, "her bir mal ve hizmetin ağırlığının ise kamuoyunun bilgisi dışında olduğu" ifade edildi.

Mayıs ayı enflasyon hesabında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda aylık fiyat değişiminin -4,38, grubun ağırlığının yüzde 27,60 olduğuna dikkat çekilen araştırmada, "-4,38’in aylık enflasyona etkisi -1,20 olması gerekirken, TÜİK hesaplamasında -1,67 olarak çıktığına" yer verildi. Araştırmada, şunlar kaydedildi

"Bu rakamın çıkabilmesi için ağırlığın yüzde 27,60 değil, yüzde 38,21 olması gerekiyor. Yani yüzde 27,60’lık ağırlık yüzde 38,46 oranında artırılmış oluyor. Diğer harcama gruplarının ağırlıklarını da yüzde 38,46 oranında artırılması söz konusu. Alkollü içecekler ve tütün grubunun 5,31 olan ağırlığı 7,35 olarak, giyim ve ayakkabı grubunun 7,30 olan ağırlığı 10,11 olarak hesaplamaya dahil edilmiş. Diğer gruplar için de aynı durum söz konusu. Dolayısıyla mayıs ayı enflasyon rakamı yüzde 38,46 oranında etkilenmiş. Enflasyon eksi olduğu için bu sonuçta enflasyonun düşürülmesi sonucunu doğurmuş ve -0,26 olması gereken rakam, -0,36 olarak açıklanmış.

Üstelik bu müdahale sadece söz konusu 2 ay ile sınırlı değil. 2010 yılı ocak, mart, haziran ve temmuz aylarında açıklanan ağırlıklar hesaplamaya müdahale edilmeden kullanılmış ancak şubat ayında yüzde 5,84, nisan ayında -16,90, mayıs ayında ise yüzde 38,46 oranında hesaplamalara müdahale edilmiş. Bu müdahalelerle 2010’un yedi ayında enflasyon rakamı toplamda 0,14 düşük gösterilmiş oluyor.".

Araştırmada, kurumun açıkladığı ağırlıklara göre hesaplama yapmamasının nedeninin ise kamuoyuna açıklamadığı öne sürüldü.

Bu yılın temmuz ayında yaklaşık 2,5 milyon memura ve milyonlarca emekliye verilecek zammın yüzde 2,5 olarak açıklandığı anımsatılan araştırmada, şu ifadelere yer verildi.

"Ayrıca enflasyon bu oranın üzerine çıkar ise aradaki fark da maaş zamlarına eklenecekti. 2010 temmuz ayına gelindiğinde altı aylık enflasyon yüzde 3,59 olarak açıklandı. Dolayısıyla memurlar ve emekliler 1,09 puan enflasyon farkı aldılar. Bu farkın devlete yükü ise 788 milyon liraydı. TÜİK enflasyon rakamlarına müdahale etmeyip, açıklamış olduğu ağırlıklar üzerinden hesaplama yapsaydı enflasyon farkı 1,19 olacak ve memur ve emeklilere 72,3 milyon lira daha ödenecekti. Ufak kalem oynatmalarıyla Ocak-Temmuz dönemi enflasyonunda yüzde 0,10’lük bir indirim yapılmış, memur ve emekliye ödenmesi gereken 72,3 milyon lira devlette kalmış, maaş zamları gasp edilmiştir. Aynı durum 2010 ocak zamlarında da yaşanmıştır".

Enflasyon rakamlarının başta toplu sözleşmeler ve ücret zamları olmak üzere pek çok alanda kullanıldığı ve gelir dağılımını, makro ekonomik politikaları etkilediğine dikkat çekilen araştırmada, "TÜİK, tek tek bütün mal ve hizmetlerin ağırlıklarını açıklamak zorundadır. Aynı zamanda hesaplamada kullandığı ağırlıkları niye değiştirdiğini, hangi istatistiki gerekçe ile bu değişikliği yaptığını da açık ve şeffaf kılmalıdır" görüşüne yer verildi.