Veri merkezleri: "Bir yangın ağır sonuçlara yol açabilir; Türkiye'de fiyatlar Avrupa'nın 2-3 katı"
Fransa'da bulunan ve dünyanın en önemli veri firmalarından biri olan OVHcloud'un veri merkezinde çıkan yangın sonucu 30 binden fazla sunucu kül olurken, verilerin bir kısmı yok oldu. Yangından dolayı 5 yıllık arşivinin büyük bölümü yok olan ve günlerce hizmet dışı kalan ParaAnaliz sitesinin kurucusu Atilla Yeşilada, "Ben de Türkiye'de bir firma ile çalışmak isterim, ama fiyatlar Avrupa'nın 2-3 katı" diye konuşurken, olayı değerlendiren Grid Telekom kurucusu Hakan Akan, "Veri merkezlerinde yangınlar meydana gelebilir; verilerin birkaç yerde depolaması yapılmazsa bedeli ağır olur" dedi.
ParaAnaliz kurucusu Atilla Yeşilada ve Grid Telekom kurucusu Hakan Akan, T24 yazarı Füsun Sarp Nebil ile veri merkezleri ve hosting servisleri hakkında konuştu. Dünyada gittikçe daha da önemli hale gelen veri depolama hizmetlerinin dünya ve Türkiye'deki durumunun değerlendirildiği tartışmada, önemli bir veri depolama şirketi olan OVHcloud'un veri depolarında çıkan yangının düşündürdükleri de masaya yatırıldı.
İnternet içeriklerinde depolama maliyetinin önemine dikkat çeken Yeşilada, "Tabii ben bir Türk şirketiyle çalışmayı isterim. Ama anlayamıyorum Türkiye'de neden bir host veya ev sahipliği yapan kurum 2-3 misli para alıyor? Vergilerden dolayı mı? Birim maliyetleri daha mı pahalı?" dedi.
Türkiye'deki internet pazarına Türk Telekom'un hakim olduğunu ve pahalı hizmet fiyatlarını bununla gerekçelendiren Akan ise, "Türkiye'de Türk Telekom tarafından geniş bant hizmetleri kullanılmaya başladığından beri, diğer aktörlerin piyasaya girmesi engellendi. Bugün pazarın çoğunluğu Türk Telekom'un elinde. Arada bir teknoloji değişimi oldu, fibere dönüş oldu. Orada da gerek politik, gerek siyasi nedenlerle fiber altyapısının diğer şirketlerce kurulması engellendi. Biz burada geç kaldık. Şimdi Türk Telekom bu avantajıyla bant genişliği fiyatlarını pahalı tutuyor. Bu süreçte içerik üreten kurumların maliyetlere dayanamayıp kapattığını gördük" diye konuştu.
"Yedekleri de aynı binada tutmuşlar, 5 yıllık çaba yok oldu"
Yangından oldukça etkilenen ParaAnaliz sitesinin kurucusu Yeşilada, veri kaybından dolayı yaşadıkları mağduriyeti ve yangını şöyle anlattı:
"Türkiye'deki veri merkezleriyle çalışmak isteriz ama OVH'nin fiyatları inanılmaz ucuz. 5 senede 2 kez sorun oldu. Söz konusu yangında birkaç gün hizmet veremedik. Biz metin sitesi kadar video hizmeti sitesiyiz. OVH bize çok düşük fiyat verdi sunucu hizmeti için. Bir sorun olduğunda derhal cevap veriyorlardı. Yangından sonra daha site henüz kendine gelmedi. Bana anlatılan, yedeklemeyi aynı binada yapmayacaksın. Bunlar yedeklemeyi de aynı binada tutmuşlar. Biz arşivlerimizi geri alamadık. 5 yıllık bir çaba yok oldu, geri gelecek mi emin değiliz. Aynalama diye bir şey varmış, onu yapıyorlar. Bizim sitenin ön yüzü tamam, arkası hala boş. Anladığım kadarıyla uzun süre yüksek trafik alınca Google sizi öne çıkarıyor. Biz bunu kaybettik. Hacmimiz 4'te 1'e düştü."
"Zorla imam hatibe gönderilen, okuldan nefret eden nesil yapay zekayla nasıl çalışacak?"
"Biz Türkiye'nin başına 10 senede gelecekleri anlamıyoruz. OECD kayıtlarına göre ortalama eğitim düzeyi 9. sınıf olan, zorla İmam Hatip'e gönderilen, hayattan ve okuldan nefret edip Türkiye'den kaçmak isteyen bir gençlik nasıl olup algoritmalar, yapay zekayla çalışabilecek beceriyi elde edeceğini kimse sormuyor. Bu anlamda çok acı çekeceğiz. Türkiye'nin yeni teknolojilere adapte olabilecek şekilde genç eğitmediğini düşünürseniz sorun artıyor. Üretim ve operasyonla ilgili tüm bilgilerin, makinelerle ilgili bilgilerin bilgisayar üzerinden yapılması kolay. Dünyada en önemli tedarik zinciri internet. Artık analiz ve fikir üretme ekonomisine geçtik. Tüm kobilerin eğitimi, finansal sorunların çözümü internet üzerinden yapılır. Bizim her yönde hızlı bir şekilde dijitalleşmemiz lazım."
"Yedekleme teknolojilerinin kullanılması gerekiyor"
Söz konusu yangının sonuçlarını ve veri depolamaya dair fikirlerini dile getiren Grid Telekom Kurucusu Akan ise şunları kaydetti:
"OVH'deki yangın değişik bir olay. Yangın çıkabilir. Binlerce sistemden bahsediyoruz. Ancak yangının kontrolden çıkmasına ve söndürülememesine odaklanmak lazım. Komplo teorileri de ortaya çıkmış durumda. OVH teknik olarak sektör ortalamasının üzerinde iyi bir firma. Bir insan hatası mı, mekanizma hatası mı? Araştırılması lazım ben de merakla bekliyorum. İçerik sağlayıcıları açısından yedeklilik dersi oldu. Verileri yedeklemek konusunda teknolojilerin yaygın olarak kullanılması gerekiyor."
"Verinizi rahatlıkla başka bir ülkeye emanet edemezsiniz"
"Kritik verilerin yurt dışına çıkarılmasını engelleyen birtakım yasalar geldi. Veriden istihbarat üretilmesi çok yaygın bir olanak. Ticari ve kişisel istihbarat dahil. Yabancı ülkelerde bu yaygın olarak uygulanıyor. Verinizi siz rahatlıkla başka bir ülkeye emanet edemezsiniz. Facebook vs. gibi davalarda görüldü ki, bu veriler siyaseti yönlendirme amacıyla kullanılabiliyor. Atilla Bey'in bahsettiği gibi bir kitle var, ne olursa olsun içeriğe ulaşabiliyor. Ama yaygın bir kitle de içeriğe ulaşamıyor."
"Türkiye Avrupa'da internet değişim noktası bulunmayan tek ülke"
"Büyük içerik sahipleri içinde bir kısmının devletleriyle iş birliğine girdiğini ve istihbarat örgütleriyle işbirliği yaptığını, hatta hizmet verdikleri üçüncü ülkelerde siyasi iktidarlarla yakın işbirliğine girip karşılıklı geçim düzeni yarattıklarına dair haber ve söylenti çıkıyor. Veri merkezlerinin gelişmesi için internet değişim noktası çok önemli. Türkiye Avrupa'da internet değişim noktası bulunmayan tek ülke."