Çatışmayla gündeme gelen servis araçları Türkiye ekonomisine kaç lira kazandırıyor?

Okul servislerinin İstanbul’da yarattığı ekonominin yıllık 1 milyar lirayı buluyor. Bir aracın aylık cirosu 6 bin lirayı geçerken, özel şirketler 17 bin 500 okul servisinden en büyük kazancı elde ediyor.

Yeni eğitim yılı başlarken İstanbul’daki bir okulda önceki gün yaşanan ve bir kişinin ölümüyle sonuçlanan kanlı şoför kavgası, gözleri taşımacılık sektörüne çevirdi. Türkiye’nin en büyük kenti İstanbul’da, toplam 5 bin 249 okulda, 2 milyon 670 bin öğrenci eğitim alıyor ve bu öğrenciler 17 bin 500 okul servisi ile evlerinden okullarına taşınıyor. İstanbul’daki toplam servis sayısı 45 bin olarak açıklanırken, sadece okul servislerinin yarattığı ekonominin büyüklüğü ise yıllık 1 milyar lirayı buluyor. 81 ilde yaklaşık 70 bin servis bulurken, bunların da yaklaşık 40 bini okul servisi olarak hizmet veriyor. Öğrenci taşıyan servislerin ülke genelinde yarattığı ekonomik büyüklüğün İstanbul’un 2 katı olduğu sanılıyor.

Gazete Habertürk'ten Yiğitcan Yıldız'ın haberine göre sektörün büyüklüğü ve yeterli denetimin olmaması, çeteleşmeyi beraberinde getirirken, servisçiler arasında sık sık kavga çıkmasını neden oluyor.İstanbul Umum Servis Aracı İşletmecileri Esnaf Odası (İSAROD) Başkanı Hamza Öztürk, sadece okul servisi işinde çalışan araçların günlük gelirinin ortalama 130 lira olduğu bilgisini paylaşarak şunları aktardı:

“Araç sahibi çalıştırdığı şoföre asgari maaş öderken, kazancının yüzde 40’ı da diğer masraflara gidiyor. Şansı varsa günde iki ayrı kuruma hizmet veren bir aracın, günlük kazancı 170 lirayı buluyor” diye konuştu. İstanbul’daki servis araçları plakasına da diğer taşıma araçlarındaki gibi sınırlama getirilmesini talep ettiklerini belirten Öztürk, “Belediye talebimizi reddetti. Sonuç olarak her yıl 3 bin 500 yeni servis aracı İstanbul yollarına çıkıyor.”

Şoförler günde iki servise çıkıyor

Servis hizmeti veren ticari araçların ortalama satış fiyatları 90 bin ile 160 bin lira arasında değişiyor. İstanbul’un yoğun trafiğinin de etkisiyle bir aylık yakıt masrafı yaklaşık bin lirayı bulurken, aracın kaskosu yıllık 500 lira ve yıllık bakım masrafları da 600 lira civarı tutuyor. Şoförler, ücretlerin yetersizliğinden günde en az iki servise çıkma zorunluluğu duyuyor. Buna göre, 06.00’da okul servisi ile başlayan mesai, 21.00’de şirket personeli taşıma ile son buluyor.

Genellikle emekliler çalışıyor

Servis şoförü olmak için sadece ehliyet sahibi olmak yetmiyor. Sürücü belgesine 5 yıl boyunca sahip olmanın yanı sıra, şoförlerde Src belgesi ve Psikoteknik belgesi şartı aranıyor. Sürücü belgesi olarak da, E sınıfı belgeye sahip olmak gerekiyor. Okul servis şoförü olacaklar için firmalar çocuklara karşı sabırlı ve güler yüzlü personel tercih ederken, şoförlerin sağlık durumlarının iyi durumda olması şartı aranıyor. Ücretlerin düşüklüğü, servis şoförlerinin genellikle emeklilik yaşını doldurmuş kişilerce yapılmasına neden oluyor. Bu durum bazı firmaların servis şoförü ilanlarına da yansımış durumda.

Belgesiz araç yasak

Araçların kapasitesi 17 kişiden başlıyor ve 45 kişiye kadar çıkıyor. Öğrenci ve şirket personellerinin ulaşımını sağlayan servislerin, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yaptıkları başvuru ile “Servis Taşımacılığı Kartı” ile “Servis Güzergâh Kullanım İzin Belgesi”ni almaları gerekiyor. Belgeyi edinmeyen araçların yasal olarak taşımacılık yapmasına olanak tanınmıyor.

Şirketler en büyük geliri kaptı

İstanbul’da 17 bin 500 servis, ortalama 18 öğrenciyi yine ortalama 350 lira ücret karşılığında 9 ay boyunca taşıyor. Bu hesaba göre, okul servislerinin yıllık ekonomisi 992 milyon liraya kadar çıkıyor. Bir servisin aylık cirosu 6 bin 300 liraya kadar çıkarken, araç sahibi prim, benzin, kasko ve bakım masraflarına ayda 1604 lira ödüyor. Özel şirketler ise şoför ve hostes ücretlerine yaklaşık 1900 lira ödüyor. Böylece, şirketler yılda 300 milyon liralık masrafa karşın, yaklaşık 700 milyon liraya yakın bir yıllık gelir elde etmiş oluyor.

Haberin tamamını okumak için tıklayınız.