Çayda ‘ucuz ekstrakt’ tartışması
Son dönemde özellikle hızlı dem verdiği için sallama çay ve soğuk çaylarda yoğun kullanılan ekstrakt (çay suyu) kullanımı giderek artıyor. Ancak bilinçsizce ucuz ekstraktın kullanılması ise çayda boyalı çay tartışması başlattı.
Dünya gazetesinden Leyla İlhan'ın haberine göre sektörde yaşanan duruma ilişkin açıklama yapan Çay Sanayicisi İş Adamları Derneği (ÇAYSİAD) Genel Sekreteri Mustafa Yılmaz Kar, bakanlık tarafından açıklanan listede yer alan boyalı çay üreticisi firmaların şu anda gazetelere ilan vererek, boya kullanmadıklarını onun yerine ekstrakt kullandıklarını açıkladığına değindi.
Ekstraktın esasında ‘çayın suyu’ anlamına geldiğini söyleyen Kar, “Çayın kullanılan kaliteli kısmı kuru çay olarak değerlendiriliyor. Kalitesiz kısmın ise suyu alınıyor. Ekstrakt adı verilen bu çay suyu ise daha çok sallama çayda kullanılıyor. Böylece çayın hemen renk vermesi sağlanıyor. Ancak bizim çayda iyi bir demleme için 15 dakika gerekli. Bardaktaki çay 15 dakika da soğuduğu için ekstrakt tüketmek zor. Aynı şekilde soğuk çayda da kullanılıyor. Dünyada ekstrakt kilogram fiyatlarının 25 dolardan başlayıp 150 dolara kadar çıkıyor” dedi.
Ucuz ekstraktların Türk çayı için tehlike içerdiğini aktaran Kar, “Hemen dem ve renk versin talebi nedeniyle dökme çay alıp içine sunni ekstrakt katılıyor. Dolayısıyla bakanlığın bu işi araştırıp bu işe standart getirmesi lazım” dedi.
Kaçak çay tüketimi azaldı
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde 2-3 yıl öncesine kadar kaçak çayın Türkiye’ye giren oranın 10 bin ton olduğunu aktaran Kar, kaçak çay girişinin durdurulması nedeniyle bölgelerde bu oran bin kilogramın altına düştüğünü belirtti. Kar, ancak kilogram fiyatları 60 TL ile 80 TL arasında değişen fiyatlarının ise ithal çay tüketimini düşürdüğünü söyledi. Bölgede yerli çay tüketimi daha da artacağını bildiren Kar, Çaykur’un bölgenin damak tadına uygun özel kaçak çay üretimine başladığını iletti.
“Daha fazla çay alınıyor”
Orçay Kalite Yönetim Temsilcisi Ramazan Yazıcı ise, Rize dışındaki paketlemelerde çayda gıda boya kullanımının başladığını söyledi. Çayın odununu ve çöpünü makinede kırıp geçirip buradan elde ettikleri boya ile çayı boyayıp piyasaya sürdüklerini dile getiren Yazıcı, “Buda daha çok dem olarak çaya yansıyor. Böylece normalde kilogramından 400-450 bardak çay alacakken, 700 bardak çay alınıyor” diye konuştu.