Cengiz Çandar: Kürtlerin 1975'deki felaketi yeniden yaşama tehlikesi var

Gazeteci-yazar Cengiz Çandar referandum sonrası Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nde yaşananları, "Kürtler korkarım 1975'te yaşadıkları felakete benzer bir durumla karşılaşabilirler" sözleriyle değerlendirdi. Medyascope.tv’nin “Referandum sonrası Irak Kürdistanı” konulu yayınına katılan Çandar, bunu bir 'tespit' değil bir 'kaygı' olarak ifade ettiğini söyledi.

Sedat Pişirici’nin sunduğu, yazar Aydın Selcen ile Kürdistan Amerikan Üniversitesi öğretim üyesi Arzu Yılmaz’ın konuk olduğu 'Açık Oturum' programına katılan Çandar, 1975’teki Kürt ayaklanmasını hatırlatarak, Molla Mustafa Barzani liderliğindeki isyanın, İran’ın Irak ile yaptığı Cezayir Anlaşması’yla bastırılması sonrası yaşananlara değindi.

"Binlerce Kürt göç etmek zorunda kaldı"

Gazete Duvar’ın aktardığı habere göre, İran’ın anlaşmaya desteğini çekmesi üzerine isyanın çöktüğünü ve binlerce Kürt’ün göç etmek zorunda kaldığını belirten Çandar, şöyle konuştu:

“Yaklaşık 1 ay önce, Voice of America’nın Kürtçe yayınında, o tarihte yaklaşan bağımsızlık referandumuna ilişkin soruları yanıtladım. Orada konunun çeşitli yönlerini konuşurken gözlemle karışık bir kaygı olarak şunu söylemiştim: Irak’taki Kürtlerin ve dolasıyla bütün Kürt dünyasının 1975’teki felaketi yine yaşaması tehlikesi mevcut. Altını çizerek söyledim, bu ‘tespit’ değil bu bir kaygı. Çünkü yakın tarihe kadar, Birinci Dünya Savaşı sonrası Sykes-Picot ile kurulduğu düşünülen -ki bu da yanlış bir kanıdır- Ortadoğu’da, 4 ülkenin sınırları içinde parçalanan Kürtlerin ‘bir daha bunu yaşamayacağı ve tarih sahnesinde güçlü bir aktör olarak çıkmakta olduğu’ tespiti vardı. Ortadoğu o kadar kaygan bir zemin ki hiçbir şey o kadar kesin değil ve Kürtler korkarım 1975’te yaşadıkları felakete benzer bir durumla karşılaşabilirler. Şimdi geldiğimiz hal bence onu çok andırıyor” dedi.

ABD’nin girişimiyle imzalanan Cezayir Anlaşması, İran ile Irak arasındaki sınır sorunlarını çözüme bağlamış ancak Molla Mustafa Barzani’nin isyanının da bastırılmasına yol açmıştı. 100 bine yakın Iraklı Kürt, Türkiye ve İran'a göç etmişti.