Chloé Zhao: Oscar kazanan ilk Asya kökenli kadın yönetmen
Chloé Zhao, En İyi Yönetmen dalında Oscar kazanan ikinci kadın ve ilk Asya kökenli kadın yönetmen olarak tarih yazdı.
Zhao'nun yönettiği Nomadland filmi de En İyi Film ödülünü aldı.
Bu, Çin'de doğan, İngiltere'de eğitimini tamamlayan ve ABD'de yaşayan Zhao'nun yönettiği üçüncü filmiydi.
Üç filmi de genellikle profesyonel olmayan oyuncular tarafından canlandırılan, Amerika'nın batısında, toplumun kıyısında yaşayan karakterleri konu edinmişti.
Ancak Zhao'nun dördüncü filmi "Marvel - Eternals" bu bakımdan farklı olacak.
Chloé Zhao kimdir?
En İyi Yönetmen dalında Oscar ödülünü kazanan ikinci kadın olan 39 yaşındaki Zhao, son yılların en yetenekli ve özgün yönetmeni olarak kabul görmüş oldu. 11 yıl önce "Hurt Locker" (Ölümcül Tuzak) filmiyle Kathryn Bigelow bu ödülü kazanan ilk kadın yönetmen olmuştu.
Zhao Çin'in başkenti Pekin'de doğdu. Babası, bir çelik şirketinin yöneticisi, üvey annesi Song Dandan ise ünlü bir komedi oyuncusu.
Ödül törenindeki konuşmasında Zhao şu ifadeleri kullandı:
"Son zamanlarda, sorunlarla karşılaştığımda nasıl baş ettiğimi düşünüyorum hep. Sanırım çocukluğumda öğrendiğim bir şeye dayanıyor bu.
"Çin'de büyürken, babam ve ben bir oyun oynardık. Klasik Çin şiirlerini ve metinlerini ezberler, birlikte onları tekrarlar, birbirimizin cümlelerini tamamlardık.
"Üç Karakterli Klasikler'i hala hatırlıyorum. 'İnsanlar doğduğunda özü itibarıyla iyidirler.' Bu sözler çocukken beni çok etkilemişti ve bugün hala buna inanıyorum.
"Bazen sanki tersi doğruymuş gibi görünse de, nerede olursa olsun karşılaştığım insanlarda hep iyi bir şey buldum.
Zhao, Çin'de nasıl karşılandı?
Zhao'nun Çin ile inişli çıkışlı bir ilişkisi oldu. 2013'teki bir mülakatta ülkesiyle ilgili kullandığı "yalanlar her yerde" ifadesi gündeme getirildi.
Zhao, "Çocukken öğrendiğim birçok bilgi doğru değildi; bu yüzden aileme ve kökenime karşı isyankar oldum" diyordu.
Çinli yetkililerin sosyal medyada Nomadland ile ilgili paylaşımları sınırlandırmak istediğine dair haberlerden söz ediliyor. Ülkede filmin gösterime girip girmeyeceği henüz bilinmiyor.
Ancak Oscar ödülü almasının ardından Pazartesi günü Çin blog platformu Weibo'da, Zhao ile ilgili "Çin'in ışığı" türünden övgü dolu ifadelere rastlandı.
Ancak bazı kullanıcılar, ne Zhao'nun adının ne de Oscar'ın platformda en çok arananlar listesine girmemesini "tuhaf" karşıladı.
Zhao ile ilgili tartışmaların yanı sıra Hong Kong'daki gösterilerle ilgili "Do Not Split" adlı kısa belgesel film nedeniyle Oscar ödül törenine yer verilmediği belirtiliyor.
İngiltere ve ABD'de yaşam
Zhao 14 yaşında İngiltere'ye taşındığında fazla İngilizce bilmiyordu.
Brigton College'den eski öğretmeni Alison Withers, Zhao ile ilgili şu ifadeleri kullandı:
"Farklı bir ülkeye gelmişti, farklı bir kültürle karşı karşıyaydı; neyi nasıl yaptığımızı merak ediyor ve kendisi de olayın bir parçası haline gelmek istiyordu. Çok zekiydi ve İngilizceyi çok kısa zamanda öğrendi."
Zhao, kıyı kenti Brighton'daki dönemini "çok duygusal" olarak nitelendiriyor ve "Gençliğin getirdiği kaygılarla dolu, ama yaratıcı yıllardı" diyordu.
Daha sonra ABD'de Massachusetts'e taşındı ve siyaset bilimi okudu. 2010'da ise New York Üniversitesi'nde sanat bölümünde film programını tamamladı. Okulun sanat yönetmeni ünlü yönetmen Spike Lee idi.
Zhao, "Songs My Brothers Taught Me" (Ağabeylerimin Bana Öğrettiği Şarkılar) adlı ilk filmini Güney Dakota eyaletinde Amerikan yerlilerine ait bir bölgede çekmiş, filmde amatör aktörler kullanmıştı.
Bu filmin çekimlerinde tanıştığı Brady Jandreau adlı rodeocuyu ikinci filmine konu edinecekti.
Zhao, ikinci filmi The Rider'da hikayesi anlatılan rodeocu Brady ve oyuncu Tim Jandreau ile2017'de gösterime giren "The Rider" filminin prodüktörü babasıydı. Filmde, Brady karakterinin, rodeo kazasından sonra yaşamını yeniden kurması anlatılıyordu.
ABD Ulusal Film Eleştirmenleri ve BBC Radio 4 Film Programı, The Rider'ı yılın en iyi filmi seçti.
- Nomadland Oscar Ödülleri'ne damga vurdu, Chloé Zhao 'En İyi Yönetmen' ödülünü alan ilk Asyalı kadın oldu
- Oscar ödül töreni: Kazananların tam listesi
'Kendimi hep yabancı gibi hissettim'
Zhao, kendisini cezbeden konuları şöyle tarif ediyordu:
"Nereye gidersem gideyim, kendimi hep yabancı gibi hissettim. Bu yüzden yaşamını kenarda, kıyıda sürdüren insanlar ilgimi çekiyor."
Jessica Bruder'in 2017'de yayımlanan "Nomadland: Nomadland: Surviving America in the Twenty-First Century" (Nomadland: 21. Yüzyılda Amerika'da Hayatta Kalmak" adlı kitabında, yaşamını yollarda, karavanlarda geçirenleri anlatıyordu.
Zhao, kitapta yer verilen pek çok kişiyi tanıdı ve filminde bu kişileri de oynattı. Fern adlı hayali ana karakteri ise Frances McDormand canlandırdı.
Fern, eşinin ölümü ve çalıştığı şirketin sıkıntıya girmesi üzerine yollara koyulmuş, kendisi gibi göçebe bir hayat süren insanlar arasında yeni bir hayat kurmuştu.
Nomadland'ın, Toronto ve Venedik film festivallerinde ödül kazanması onu Oscar için de baş aday haline getirmişti.
Ancak Fern ve arkadaşlarının Amazon şirketinde bulduğu geçici işlerle ilgili gerçek sorunlara filmde yer vermemekle eleştirenler de oldu.
Zhao'nun yeni projesi ise Marvel'in Eternals serisi. Ölümsüz süper kahramanları konu alan filmde Angelina Jolie, Salma Hayek, Richard Madden ve Kumail Nanjiani rol alıyor.
Eternals, Kasım'da gösterime girecek. Ardından Drakula'nın "fütürist, bilim-kurgu Western" versiyonu üzerinde çalışması bekleniyor.