CHP: AKP Türkiye'sinde gençler madde bağımlılığının pençesinde

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Fethi Açıkel'in başkanlığındaki CHP Arge - Bilim, Yönetim Kültür Platformu tarafından "AKP Türkiye'sinde Gençler Madde Bağımlılığın Pençesinde " başlıklı politika notu hazırlandı.

AKP iktidarı döneminde madde kullananların nüfusa oranının yüzde 6, 2008’den 2016’ya madde kaynaklı ölüm oranının da yüzde 20 artmasının vurgulandığı politika notunda, "AKP'nin uyguladığı hatalı sosyal, ekonomik ve dış politikaların madde bağımlığını arttırdığı ve maddeye ulaşımı kolay bir hale getirdiği" savunuldu.

Politika Notu'nda, AKP'nin meseleyi tek boyutlu ele alması nedeniyle madde bağımlılığı ile mücadelenin çözülemez bir sorun haline dönüştüğüne dikkat çekilirken, etkin sosyal devlet anlayışıyla ve geniş kapsamlı politikalarla bu sorunun çözülebileceği vurgulandı ve CHP'nin konuyla ilgili somut çözüm önerilerine yer verildi.

CHP tarafından hazırlanan rapor şöyle: "Madde Bağımlılığı sorunu son yıllarda toplumsal buhranın artmasıyla daha da kronikleşmiş durumda. AKP'nin hatalı sosyal ve ekonomik politikaları sonucunda toplumdaki mutsuzluk ve huzursuzluk seviyesi maalesef her geçen gün artmakta, krizin etkisiyle işsizlik sorununun ve yoksulluğun büyümesinin madde bağımlılığının artmasına da zemin hazırladığını görmekteyiz. Türkiye, mutsuz bir ülke görüntüsünde. Mutsuz ve huzursuz bir ülkede, madde bağımlılığının artması da suç oranlarının patlama yaşaması da maalesef beklenen bir durumdur. AKP yönetiminde Türkiye bir toplumsal çözülmenin ve çaresizliğin eşiğine getirilmiştir.  AKP iktidarı, cezaevleri yapmakla övünüyor ancak mesele cezaevleri yapmak değil, toplumsal mutluluğu inşa ederek suç oranını minimum seviyeye indirmektir. Devlet yönetiminde sosyal devlet ilkesinden uzaklaşılması ve devlet kurumlarının yozlaştırılması sonucunda, toplumsal sorunlar ile mücadele edilmesi imkansız hale geldi. AKP iktidarında diğer sosyal sorunlar gibi bu tehlike de ne yazık ki hızla büyümüş ve kronikleşmiştir. AKP iktidarında artan uyuşturucu kullanımı, AKP’nin yanlış politikalarının ve yönetim beceriksizliğinin bir sonucudur. Bununla birlikte, AKP'nin hayalperest ve maceracı dış politikasının iflası sonucunda sınır güvenliğimizin büyük ölçüde tahrip olması ve açık tehditlere maruz kalması da ülke içinde maddeye ulaşımın kolaylaşmasına zemin hazırlamıştır. Madde kullanım yaşının 10'a kadar düşmesini  de, okul çevrelerinin madde ticareti için elverişli hale gelmesini de dış politikadaki hatalı tercihlerin sonuçları olarak ele almak gerekiyor. Türkiye, madde ticareti ile kendisini finanse eden terör örgütlerinin cirit attığı bir ülke konumuna sürüklendi. Bu nedenle, madde bağımlılığı ve kullanımı ile ilgili sorunların birbiri ile iç içe geçen sorunlar olduğunu kabul etmek gerekiyor. Ekonomiden, dış politikaya ve  sosyal politikalara kadar etkin bir mücadele sürdürülmesi gerekiyor. Ancak biz görüyoruz ki; AKP iktidarı bu meseleyi tek boyutla ele alma konusunda ısrarını sürdürmekte. Sorunun kaynağında olan AKP'nin bu sorunu çözmesinin mümkün olmadığını net bir şekilde söyleyebilirim." Politika notundan bazı tespitler ve çözüm önerileri şöyle: 

- AKP iktidarında madde kullananların nüfusa oranı %6 arttı

- 2008’den 2016’ya madde kaynaklı ölüm oranı %20 arttı

- Sadece son 3 yılda madde bağımlılarının sayısı %20 arttı

- Madde kullanımında, ilk kullanım yaşı 10’a kadar indi

- Madde Kaynaklı Suç Oranı Bir Yılda %46 arttı

- Madde Kullanımı İle İlgili Suçlardan Hüküm Giyenlerin Oranı Yükseliyor

Toplum buhranın eşiğinde

Türkiye, Dünya Mutluluk Endeksi’nde 2017 yılında 5 basamak birden düşerek 137 ülke arasında 74. sıraya gerilemiştir. Bu çarpıcı veri, Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarında Türkiye’nin büyük bir toplumsal bunalıma sürüklendiğinin göstergesidir. AKP iktidarında intihar, depresyon, suç ve boşanma oranlarında ciddi artışlar yaşanmıştır. Bunlar kadar, belki de bunlardan daha vahim bir olgu ise madde kullanımında görülen dramatik artıştır. Bağımlılık yapıcı maddelerin kullanımı ve ticareti her yaş,cinsiyet, sınıf ve gruptan insanı etkileyen bir halk sağlığı sorunu ve toplumsal tehdit haline gelmiştir. AKP iktidarında bu tehlike ne yazık ki hızla büyümüş ve kronikleşmiştir.

Madde kullanımı hızla artıyor

2002 yılından günümüze alkol ve sigara dışındaki bağımlılık yapan maddelerin kullanımının dikkate değer düzeyde arttığı görülmektedir. Yalnızca son üç yılda madde kullanıcılarının sayısı %20 oranında artarak 1,5 milyona ulaşmıştır.

AKP’nin iktidarda olduğu 2002-2016 yılları arasında, dünyada madde kullananların nüfusa oranında düşüş yaşanmışken, ülkemizde ise ciddi bir artış görülmüştür. 2002 yılında madde kullananların nüfusa oranı binde 7,86 iken bu oran 2016’da binde 8,32’ye çıkmıştır.

Madde kullanımında artışı ortaya koyan çarpıcı bir başka veri, tedavi merkezlerine başvurudaki dramatik artıştır. 2006 yılında Türkiye’de tedavi merkezlerine başvuranların sayısı 1.417 iken 2017 yılında bu sayı yaklaşık 9 kat artarak 12 bin 501’e çıkmıştır.

Dünyada her 100 bin kişi içinde madde kullanımına bağlı olarak hayatını kaybeden insan sayısı 2008 yılında 2 iken, 2016 yılında 1,9’a düşmüştür. Türkiye’de ise aynı rakam 2008’de 0,51 iken 2016 yılında 0,61’e çıkmıştır. Yani ülkemizde madde kullanımından ölenlerin oranı %20 artmıştır. Madde kullanımından hayatını kaybedenlerin oranında dünyada iyileşme olurken, ülkemizde durum kötüye gitmiştir. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suçla Mücadele Dairesi’nin madde kullanımıyla ilgili verilerine göre, madde kullanımı nedeniyle gerçekleşen ölümlerde Türkiye, Avrupa’da birinci sıradadır. Aşırı doz ölüm vakası, 2006 yılında 56 iken 2016 yılında büyük bir artış ile 920 olarak kayıtlara geçmiştir.

Türkiye’de madde kullananların büyük çoğunluğu erkektir. Yaş grupları incelendiğinde gençlerin ağırlıkta olduğu görülmektedir. Madde kullanıcılarının yarısından fazlası 15-24 yaş aralığındadır. Madde kullanıcılarının ortalama eğitim süresi altı yıldır.

Madde kullanıcılarının büyük bölümü, son bir yıl içerisinde işsiz olduğunu belirtmektedir.

İşsiz oldukları dönemde geçici işlerde çalışarak ya da yakınları tarafından desteklenerek geçimlerini sağladıklarını ifade etmektedirler. Araştırma sonuçlarına göre, yoksul bireyler madde kullanıcıları arasında ağırlıktadır.

AKP, madde bağımlılarını ve aileleri yalnız bırakıyor

Ülkemizde yeterli sayıda ve nitelikli Alkol ve Madde Bağımlılığı Araştırma, Tedavi ve Eğitim Merkezi (AMATEM) bulunmamaktadır.

2017 yılı itibarıyla sayısı 100 olan bu kurumlar içinde sadece 45 merkezde hem ayakta hem yatarak tedavi uygulanmaktadır. Uzmanlar, uzun vadeli başarı için “yatarak tedavinin” gerekliliğini vurgulamaktadır. Ancak ülkemizde madde bağımlılığı sorunu büyük ölçüde “ayakta tedavi poliklinikleri” ile çözülmeye

çalışılmaktadır. 2017 itibarıyla alkol ve madde bağımlılarını tedavi merkezlerinin toplam yatak kapasitesi 1.026’dır. Buna karşılık 2017’de yatarak tedaviye başvuran madde kullanıcı sayısı 12 bin 501 kişidir. Bu yetersizlik, 16 yıldır iktidarda olan AKP’nin madde bağımlılığı sorunuyla kurumlar nezdinde mücadele etmekte ne kadar başarısız ve isteksiz olduğunu gözler önüne sermektedir. Bunun yanı sıra, bağımlı bireylerin topluma entegrasyonu sürecindeki uygulamalar da yetersizdir. Madde bağımlılığı tedavi merkezlerinin hem sayı hem nitelik olarak talepleri karşılamaması, bağımlılıkla mücadelede aileleri tümüyle yalnız bırakmaktadır. Bağımlıların aileleri, bu merkezlerin yoğunluğundan ve buralardan randevu almanın zorluğundan yakınmaktadır.

Madde kullanımına bağlu suç oranı arttı

Madde kullanıcılarının çoğunluğu yaşamlarının bir döneminde kullanılan madde ile ilgili suçlardan, üçte birinden fazlası ise başkaca bir suçtan tutuklandığını ifade etmektedir. Pek çok madde kullanıcısı maddeye erişim amacıyla hırsızlık, madde satıcılığı, yankesicilik ve dilencilik yapmaktadır.

Madde kullanımı ile ilgili adli vakalar

2016 81.222

2017 118.482

Artış Oranı %46

MADDE KULLANIMI İLE İLGİLİ SUÇLARDAN İNFAZ KURUMLARINDA BULUNAN HÜKÜMLÜ VE TUTUKLULARIN TOPLAM HÜKÜMLÜ VE TUTUKLULARA ORANI

2016 %19

2017 %22

Buhranın kaynağı AKP politikaları

Madde kullanımının ardında yatan nedenler incelendiğinde dört temel konu öne çıkmaktadır:

(1) Sosyo-ekonomik çöküntü,

(2) Eğitimden kopuş,

(3) Toplumsal dışlanmışlık ve güvensizlik,

(4) Maddelere kolay erişim.

Bu dört alanda da AKP’nin 16 yıldır izlediği yanlış politikalar sonucunda Türkiye hızla

gerilemiş durumdadır. Bir başka deyişle, AKP iktidarında artan uyuşturucu kullanımı, AKP’nin yanlış politikalarının ve yönetim beceriksizliğinin bir sonucudur.

CHP ne yapacak?

Madde bağımlılığı gibi çok katmanlı bir sosyal sorunun çözümünde ilk adım, sorunun tüm boyutları ile ortaya konulmasıdır. Bunun için gerekli araştırma ve veri toplama çalışmaları yapılacak ve özellikle risk gruplarının hangi nedenlerle bağımlılık yapıcı maddelere yöneldiği belirlenecektir. Bu doğrultuda hızla toplumsal risk haritaları oluşturulacaktır.

Çözüm, güçlü sosyal devlet

Cumhuriyet Halk Partisi, madde kullanımı sorununun çözümü için yurttaşlarımızı bağımlılık yapıcı madde kullanmaya iten toplumsal sebeplerin ortadan kaldırılmasına dönük sistematik bir politika yürütülmesinin zorunlu olduğuna inanmaktadır.

Okul aile birlikleri

CHP, okul çevrelerinin, gençlerimizin sosyalleştiği sokakların güvenliğinde Okul Aile Birlikleri ile eşgüdüm ve işbirliği içerisinde çalışacaktır. Bu doğrultuda, Okul Aile Birlikleri güçlendirilecek ve yasal statüye kavuşturulacaktır. Okul Aile Birlikleri aracılığı ile mahalle güvenliği izleme birimleri ve dayanışma grupları kurulacak, bu gruplar sayesinde öğrencilerimizin güvenli bir ortama, ailelerinin ise sosyal desteğe kavuşmasına katkı sağlanacaktır.

Kurumsal reform şart

Madde bağımlılığı tedavi merkezleri yalnızca tıbbi merkezler olarak değil, aynı zamanda psikososyal rehabilitasyon merkezleri olarak örgütlenmelidir. CHP iktidarında bu doğrultuda yeniden yapılandırılacak merkezlerin sayısı hızla talebi karşılayacak düzeye getirilecektir.

Madde ticareti ile mücadele

Dünya genelinde madde bağımlılığı ile mücadelenin önemli ayaklarından biri madde arzının önlenmesidir. Ülkemizin özel konumu bu yönde yapılacak çalışmalara dikkatle yoğunlaşılmasını gerektirmektedir. CHP iktidarında, madde ticareti ile etkin bir biçimde mücadele edilecektir. Sınırlarımızın güvenliği tam anlamıyla sağlanacaktır.

Sonuç

AKP’nin yanlış politikaları sonucunda hızla artan madde kullanımı sebebiyle başta gençler olmak üzere tüm toplumumuz tehdit altındadır. CHP, madde bağımlılığı sorununa çözüm üretmek için sorunun meydana gelmesini beklemeyecek ve madde kullanımındaki döngüselliği ortadan kaldıracaktır. Güçlü sosyal dayanışma ağları ve sosyal devlet politikaları, madde arzının engellenmesi, toplumsal içerme, kriminalizasyona son verme gibi önlemlerle toplumumuzun bu kanayan yarasına derman olacaktır. CHP, bu doğrultuda atacağı somut adımlar sonuç verene dek, sorunun etkilerini azaltacak erken müdahale ve rehabilitasyon seçenekleri başta olmak üzere koruyucu ve önleyici mekanizmaları geliştirecektir.