CHP-İş Bankası ilişkisi ne, parti bankadan kâr payı alıyor mu?

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, “İş Bankası’ndan para aldı denilip CHP'ye kapatma davası açılacak” iddiasını ortaya attı. Partinin banka ile bağlantısı yeniden gündeme geldi. CHP, İş Bankası'nın ortağı mı? Kâr payı alır mı? İş Bankası Yönetim Kurulu'nun eski üyesi Mustafa Özyürek, “Atatürk vasiyetnamede İş Bankası’nda kendine ait hisse senetlerinin yönetimini partiye bıraktı. O nedenle İş Bankası yönetiminde Atatürk hisselerini temsilen dört kişi bulunduruyor. Bunlar bir anlamda bankada gözetim görevini yapıyor. Ama kâr payından CHP’nin bir kuruş alması söz konusu değil. Bu kâr payı partiye intikal etmiyor. Atatürk’ün vasiyeti gereği bu kâr payından Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’na para aktarılıyor” diyor.

Türkiye’nin en büyük özel bankalarından biri olan İş Bankası 1924 yılında Atatürk’ün tâlimatıyla kuruldu. Mustafa Kemal Atatürk hayatını kaybetmeden iki ay önce, 5 Eylül 1938’de kendi el yazısıyla hazırladığı vasiyetnamede sahip olduğu hisse senetlerinin mülkiyeti ve yönetimini CHP’ye bıraktığını söylüyor. Atatürk yine vasiyetinde hisselere ilişkin kâr payının ise Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’na bırakılmasını istiyor.

Buna göre CHP, İş Bankası’nda Atatürk’e ait hisselerin yüzde 28.09’unun mülkiyet ve yönetim hakkına sahip. İş Bankası'nın internet sitesinde yer alan bilgiye göre 31 Aralık 2014 tarihi itibarıyla bankanın ortaklık yapısı şu şekilde:  

İş Bankası Munzam Sandık Vakfı: % 40.15

Atatürk Hisseleri (Cumhuriyet Halk Partisi) : % 28,09

Halka açık pay: % 31.76

Yine bankanın internet sitesinde yer alan bilgiye göre İş Bankası'nın 2014 Aralık ayı sonu itibarıyla piyasa değeri 30.381. 348 bin TL.

Peki CHP Atatürk’ten miras kalan bu hisseleri nasıl yönetiyor? Hisselerden sağlanan kâr payını ne yapıyor? CHP İş Bankası ilişkisini CHP'nin eski genel başkan yardımcısı ve aynı zamanda İş Bankası Yönetim Kurulu'nun eski üyesi Mustafa Özyürek Al Jazeera Türk’ten Sibel Demirci Erdem’e anlattı.

'1 kuruş alması söz konusu değil'

CHP bankanın 11 üyeli Yönetim Kurulu'na dört üye atama yetkisine sahip. Özyürek “Atatürk vasiyetnamede İş Bankası’nda kendine ait hisse senetlerinin yönetimini partiye bıraktı. O nedenle İş Bankası yönetiminde Atatürk hisselerini temsilen dört kişi bulunduruyor. Bunlar bir anlamda bankada gözetim görevini yapıyor. Ama kâr payından CHP’nin bir kuruş alması söz konusu değil. Bu kâr payı partiye intikal etmiyor. Atatürk’ün vasiyeti gereği bu kâr payından Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu’na para aktarılıyor” dedi.

'CHP hisse oranını korumak için sermaye artırımına da katılıyor'

Mustafa Özyürek CHP’nin kâr payını yönetirken bankadaki hisse oranının düşmemesine dikkat ettiğini de söyledi. Özyürek “Eğer İş Bankası sermaye artırımına gitmişse o sermaye artımının bir bölümüne katılacak şekilde CHP kâr payından kesinti yapar. Aksi takdirde artışa katılmazsanız yüzde 28 hisseniz düşer. Sermaye artırımlarında parti bunu kâr payından karşılar. Herhangi bir sermaye artışı olmamışsa o kâr payından eşit şekilde  Tarih ve Dil Kurumu’na dağıtılır” dedi.

CHP’nin bankadaki kâr payından kasasına para girmesinin mümkün olmadığını ifade eden Özyürek geçmişte CHP yönetiminin kâr payını öğrencilere burs vermek için kullanmayı düşündüğünü ancak bunun hukuken mümkün olmadığını belirtti.

Özyürek “Vakıf kuralım, vakfa hisseleri devredelim, kâr payı ile öğrenci okutalım diye yazılar yazılmış, çizilmiştir. Hepimiz de bu düşüncelere katılmışızdır. Ama kâr paylarını Tarih ve Dil Kurumu’na vermek dışında hukuki bir yol bulunamamıştır. Bir sürü insan bankadan para alındığını zanneder. İlke olarak şu da yapılmamıştır: İş Bankası’na diyebilir ki; sen o paraları bana gönder, ben Tarih ve Dil Kurumu’na ödeyeyim. Ama bu yapılmamıştır, para bankada durur ve tâlimatla Dil ve Tarih Kurumu’na ödenir” diye konuştu.

Banka ile ilişkileri Genel Başkan yürütüyor

CHP eski yöneticisi ve İş Bankası Yönetim Kurulu'nun eski üyesi Mustafa Özyürek CHP ile İş Bankası arasındaki ilişkiyi Genel Başkan’ın yürüttüğünü belirtti. Özyürek "Bizde gelenek böyle, CHP’yi temsilen kimin Yönetim Kurulu üyesi olacağına Genel Başkan karar verir. Bankadaki hisselerin yönetimine ilişkin talimatları da Genel Başkan verir" dedi.

Kılıçdaroğlu da Yönetim Kurulu üyeliği yaptı

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu da daha önce İş Bankası’nda Yönetim Kurulu üyeliği görevinde bulundu. Kılıçdaroğlu SSK Genel Müdürlüğü görevinin ardından İş Bankası Yönetim Kurulu üyeliğine getirilmişti. Kılıçdaroğlu ve Özyürek’in yanı sıra eski CHP yöneticileri ve milletvekilleri Ali Topuz, Enis Tütüncü, Adnan Keskin gibi isimler de İş Bankası yönetiminde CHP’yi temsil eden isimler arasında yer aldı.

Eski vekillerin çocukları da yönetime atandı

2014 yılında CHP, İş Bankası’nda kendisine düşen iki Yönetim Kurulu üyeliğine eski bakan Mehmet Moğultay’ın oğlu Ulaş Moğultay ile eski milletvekili Bayram Meral’in oğlu Kemal Meral’i atadı. Bu atamaların eleştirilmesi üzerine ise CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu “Niteliklerinden dolayı seçtik” yanıtı vermişti. Yönetim Kurulu üyeleri bankadan maaş alıyor. İş Bankası Borsa’ya yönetimde söz sahibi personel listesini gönderiyor. Yönetim ise daha sonra BDKK onayına sunuluyor.