CHP'de iç tüzük mesaisi: O madde öldürülmek üzere olan Meclis'in tabutuna son çiviyi çakmaktır

TBMM Başkanı Binali Yıldırım’ın Meclis Başkanlığı’na sunduğu 31 maddelik iç tüzük değişiklik teklifi,  perşembe günü Anayasa Komisyonu’nda görüşülecek ancak teklifin 27 Eylül’de partiler arasında yapılan mutabakata aykırı hükümler içermesi sıkıntıya neden oldu. CHP, yarın Anayasa ve Adalet Komisyonu Üyeleriyle bir toplantı yaparak MHP’nin af teklifi ile Binali Yıldırım’ın iç tüzük değişiklik teklifini enine boyuna tartışarak izlenecek yolu  belirleyecek. CHP’li Anayasa Komisyonu Üyesi, Ankara Milletvekili  Murat Emir,  ‘yürütmenin temsilini’ düzenleyen 62. Maddenin, “Bu aslında öldürülmek üzere olan Meclis’in tabutuna  son çiviyi çakmaktır”sözleriyle değerlendirdi. İç tüzük değişiklik teklifinin bu haliyle kabul etmelerinin söz konusu olmayacağını ve bunun 27 Eylül mutabakatında sağlanan ‘teknik bir düzenleme’ yaklaşımından uzak olduğunu ifade etti. Meclis’te gurubu bulunan İYİ Parti ve HDP de iç tüzük değişiklik teklifini incelemeye başladı.

CHP’li Anayasa Komisyonu Üyesi, Ankara Milletvekili Murat Emir,  iç tüzük değişiklik teklifini T24’e değerlendirdi:

“Yürütme temsilcisinin kim olduğu belli değil”

“Teklifin, Başkanlık Divanı’nın oluşumu düzenlemesinde, üye sayısı başkan hariç tutularak belirleniyor: yapılarak, başkanını olduğu siyasi bir partiye avantaj sağlanıyor. Türkiye şu anda somut durumu düşünüldüğü zaman Binali Yıldırım, aynı zamanda bir partinin mensubu ve onu hesaplamanın dışında tutuğu zaman bir fazla üye vermiş oluyor haksız bir biçimde. AKP lehine bir çoğunluk yaratıyor. Adaletsiz bir dağılım oluyor. Komisyonlarda temsil ve söz alma maddesinde yürütme temsilcilerinin katılabileceği söyleniyor. Yürütme temsilcisinin kim olduğu belli değil. Hangi niteliklere haiz olduğu tanımlanmamış. Bu yürütme temsilcisinin komisyonda yer alabilmesi aslında bu sistemin ruhuna aykırı.  46. madde koordinasyon tanımının içinde zorlama bir yaklaşımla komisyon başkanlarının çalışmasını hür türlü yönde etkileyebileceği şeklinde de yorumlanabilir. Daha önce komisyon gündemine hakimdir gibi belirsiz bir cümle kullanılarak komisyon konuşma süreleri çoğunluğun zoruyla  antidemokratik biçimde çalışmaları kesmek ve etkisizleştirmek için kullanılmıştı. Şimdi burada da aynı şeyin yapılabilmesi söz konusu.

“Herhangi bir teknisyen memurunun  bir siyasi parti kadar kürsüyü  kullanıyor olması mili  iradeye saldırıdır”

Yürütmenin temsilcisinin bütçe teklifi maddesinde ise yürütme temsilcisinin kim olduğu belli değil. Bütçe kanun teklifinin görüşüldüğü genel kurul oturumlarına yürütme adına görüş bildirmek adına katılır deniyor. Bu yürütme temsilcisinin kim olduğu belli değil ve siyasi parti gurupları kadar konuşabilecek. Komisyonda buna benzer hüküm var. Bu aslında öldürülmek üzere olan Meclis’in tabutuna  son çiviyi çakmaktır. Çünkü, burada Cumhurbaşkanı olacaksa nihayetinde seçilmiştir, devletin başındadır, yürütmenin başındadır, yürütmeyi temsil edecektir,  Meclis çalışmalarına katılabilir. Ama buradaki kişi  yürütme temsilcisinin kim olduğu hangi seviyede olduğu belli değil. Cumhurbaşkanı yardımcısı mı; bakan, bakan yardımcısı , genel müdür ve daire başkanı mıdır. Herhangi bir teknisyen memuru genel kurul çalışmalarında  bir siyasi parti kadar  kürsüyü kullanıyor olması milli iradeye açık bir saldırıdır.

“Biz bu teklife direniriz”

Bu haliyle teklife direniriz. Bu teklif bir teknik düzenlemenin ötesine geçiyor.

“Muhtemelen çoğunluk partisi, birinci parti, 900 gram dana etinin içine 100 gram domuz eti karıştırmış”

TBMM Genel Kurulu’nda gurup başkanvekili  Engin Altay da iç tüzük konusunu gündeme getirdi ve şöyle dedi:

ENGİN ALTAY (İstanbul) - Sayın Başkan, öte yandan, 27 Eylül tarihinde sizin de bulunduğunuz, bizlerin de bulunduğu, Meclisimizin Sayın Başkanının riyasetinde bir toplantı yaptık. Bu toplantıda Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü'nün öncelikle yeni sisteme, yeni Anayasa'ya dayalı olarak bir uyarlama tadilatına acil ihtiyacı olduğuna dair bütün gruplar mutabakat sağladık. Bu mutabakat çerçevesinde de bir uyarlama iç tüzüğünün çok kısa bir sürede, belki de bir günde Anayasa Komisyonunda, bir günde de Genel Kurulda çalışmak suretiyle tamamlanmasını ve Meclisimizin yasama faaliyetlerinde hukuka uygunluğunun sağlanmasını murat ettik, bu mutabakatla oradan çıktık. Daha sonra Sayın Başkanın imzasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisine -28 maddelik miydi- bir teklif geldi. Bu teklifte, evet, genel olarak uyarlama iç tüzük…

Şimdi, burada Sayın Başkanın iyi niyetinden zerre kadar kuşku duymuyorum ama yaptığımız mutabakatın içerisine birtakım maddeler serpiştirilmek suretiyle bu uyarlama İç Tüzük'ünün dışına çıkılan hususlar var. Yani her zaman yapılanı yapmış muhtemelen çoğunluk partisi, birinci parti, 900 gram dana etinin içine 100 gram domuz eti karıştırmış. Bu sebeple perşembe günü komisyon toplantısından önce siyasi parti grup başkan vekillerinin bir araya gelerek 27 Eylülde yapılan toplantının ruhuna ve özüne sadık kalıp kalmadığımız konusunda bir durumun ortaya çıkarılmasına da ihtiyaç var. Biz bu konuda samimiyiz, iyi niyetliyiz, yapıcıyız. Bütün siyasi partilerden, öncelikle de birinci partiden aynı samimiyeti, iyi niyeti bekliyoruz.

CHP’nin Anayasa’ya aykırılığa da  dikkat çektiği  iç tüzük değişiklik  teklifinde itiraz ettiği maddelerden bazıları şöyle:

Başkanlık Divanının kuruluşu

MADDE 9- Başkanlık Divanı, bir Başkan; dört başkanvekili; yedi kâtip üye; üç idare amirinden kurulur. Gerektiğinde, Genel Kurul, Danışma Kurulunun teklifi üzerine kâtip üyelerin veya idare amirlerinin sayısını artırabilir. Başkanlık Divanının üye sayısı Başkan hariç tutularak belirlenir.

Komisyonlarda temsil ve söz alma

MADDE 30- Komisyon toplantılarına Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri katılabilir. Komisyonlar fikirlerini almak üzere kamu kurumlarından uzman personel ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, sivil toplumdan katılan temsilciler ve özel kişileri çağırma yetkisine sahiptir. Ayrıca ihtiyaç görülmesi halinde komisyonlara ilgili yasama uzmanları da çağırılabilir. Komisyonlarda istem sırasına göre söz verilir. Komisyon başkanı söz sırasına bağlı değildir. Komisyonlarda, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri ve katılması durumunda yürütme temsilcileri söz alabilirler. Komisyonca çağırılan kamu kurumları, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları, sivil toplumdan katılan temsilciler ile özel kişilere, komisyon başkanı, gerekli gördüğü zaman söz verebilir. Komisyonda yapılacak konuşmaların süreleri komisyon kararı ile belirlenebilir. Komisyon üyeleri dışında kimse değişiklik önergeleri veremez ve oy kullanamaz.

MADDE 46- Komisyonun ve komisyon toplantılarının genel olarak yönetilmesi ve koordinasyonunda komisyon başkanı yetkilidir. Bir komisyonda söz kesilir, şahsiyatla uğraşılır ve düzeni bozma hareketlerinde bulunulursa komisyon başkanı düzeni sağlar; gerekiyorsa toplantıya ara verir veya erteleyerek durumu gereği yapılmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanına bildirir.

Yürütmenin temsili

MADDE 62- Bütçe kanun tekliflerinin görüşüldüğü Genel Kurul oturumlarına Yürütme temsilcisi veya temsilcileri Yürütme adına görüş bildirmek üzere katılır. Yürütme temsilcisi veya temsilcileri savaş, savaşı gerektirecek bir durumun başgöstermesi, seferberlik, ayaklanma, vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddî şekilde bozulması, tabiî afet veya tehlikeli salgın hastalık ya da ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması hallerinde Meclis Başkanının daveti üzerine bilgilendirme yapmak üzere Genel Kurul oturumlarına katılabilir. Ayrıca Genel Kurul çalışmalarına katılma talebinin Meclis Başkanınca uygun görülmesi üzerine Yürütme Genel Kurul oturumlarına katılabilir ve görüş belirtebilir. Bu hallerde söz süresi siyasi parti gruplarına verilen süre kadardır.

Değişiklik önergeleri

 MADDE 87–Değişiklik önergeleri gerekçeli olarak verilir. Değişiklik önergeleri ve gerekçeleri beşyüz kelimeden fazla ise, önerge sahibi önergesine beşyüz kelimeyi geçmeyen bir özet eklemek zorundadır. Başkan, değişiklik önergesi hakkında komisyona ve gruplara derhal bilgi verir. Aynı mahiyetteki önergelerden en kısa olanı okunup diğer önergelerin sadece imza sahipleri okunarak birlikte işleme alınır. Beşten fazla imzalı önergelerde ilk beş imza okunur, önerge tutanağa eklenir. Başkan, önergeye katılıp katılmadığını komisyona sorar. Komisyon katılmama gerekçesini kısaca açıklayabilir. Komisyonun katılmadığı önerge, sahibi tarafından beş dakikayı geçmemek üzere açıklanabilir. Önerge sahibine, gerekçesinin okunmasını istediği önerge hakkında söz verilmez. Daha sonra önergeler işaret oyu ile ayrı ayrı oylanır. Komisyonun katılmadığı ve fakat Genel Kurulun kabul ettiği önerge ve ilgili maddeyi komisyon geri isteyebilir. Geri verilmesi kabul edildiği takdirde, komisyon önergeye göre yeni bir metin hazırlar veya kendi metninin aynen kabulünü isteyebilir. Genel Kurulun kararı kesindir.

Malî İşler Türkiye Büyük Millet Meclisi Bütçesinin hazırlanması

MADDE 176– Türkiye Büyük Millet Meclisi Bütçe taslağı Genel Sekreter tarafından hazırlanıp Başkanlığa sunulur. Bütçe taslağı Başkanlık Divanınca incelenerek son şeklini alır. Bina, bahçe ve arsaların yapım, imar ve onarımı hakkındaki kararlar, Başkanlık Divanınca alınır.