CHP'den Anayasa Komisyonu'nda usulsüzlük iddiası: 5. maddeyi 3 imzayla geri çekmek mümkün değil
Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop'un, teklifin 5. maddesinde düzenlenen 'yedek milletvekilliği’ maddesinin paketten çıkarılmasına ilişkin önergeyi hızlıca okutup görüşmeye açmadan oyladığı gerekçesiyle CHP itiraz etti. CHP düzenlemeyle ilgili işlemin ne olduğunun kendilerine önerge dağıtılmadığı için anlaşılmadığına dikkat çekiyor. CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Anayasa Komisyonu Sözcüsü Bülent Tezcan, yedek milletvekilliğini düzenleyen 5. maddeyle ilgili "Bütün komisyonun çalışma ilkelerini ihlal ederek oylama yapıldı. Bir teklifi geri çekmek, teklif sahiplerine aittir. Yani 316 milletvekilinin imzaladığı bir teklifi 3 milletvekili imzasıyla geri çekmek mümkün değildir" dedi.
Anayasa Komisyonu'nun 7. gününde de kavgayla başlamıştı
Anayasa Komisyonu'nda AKP’nin üç milletvekili imzasıyla 'yedekten milletvekili' düzenlemesinin paketten çıkarma işlemi anayasa açısından tartışma yarattı.
"Baskılarımız sonucunda önerge dağıtıldı"
CHP Genel Başkan Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan ve Grup Başkanvekili Levent Gök, TBMM’de düzenledikleri basın toplantısında, Anayasa Komisyonu’nda dün gece yaşananları değerlendirdi. Tezcan, yedek milletvekilliği düzenlemesiyle ilgili olarak "Komisyon Başkanı Mustafa Şentop 'Geri çekme teklifi var' dedi ve arkasından oyladı. Böyle bir usul yok. Üç kişinin geri çekmesi mümkün değil" dedi.
"Önerge görüşmeye açılmadı; usule aykırıdır"
"AKP’den üç milletvekili imzasıyla verilen önergenin baskıları sonucunda kendilerine dağıtıldığını" anlatan Tezcan, “Bizim baskılarımızla önergeler geldi o zaman gördük ki, söyledikleri şey teklif metninden çıkarılması önergesi bu geri çekme değildir. Eğer geri çekme önergesi olsaydı 316 milletvekilinin tamamının imzası gerekir" diye konuştu.
Beşince maddenin çıkarılması için önce maddenin görüşmeye açılması gerektiğine dikkat çeken Tezcan, "Bu tamamen usulü aykırı bir işlemdir. Madde görüşülür ve sonra madde metninin çıkarılması önergesi verilebilirdi" dedi.
Yedek milletvekilliğine ilişkin tutanaklar şöyle:
BAŞKAN - Değerli arkadaşlar, 5’inci maddeyi okutuyorum: (Gürültüler)
(Kâtip Üye Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu tarafından 5’inci maddenin okunmasına başlandı)
"MADDE 5- 2709 sayılı Kanunun 78 inci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"D. Yedek milletvekilliği ve seçimlerin ertelenmesi
MADDE 78- Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliğinin düşmesi, düşürülmesi, ölüm ile diğer boşalma hallerinde boşalan üyelikler aynı siyasi partinin yedek milletvekilleriyle doldurulur.” (Gürültüler)
BÜLENT TEZCAN (Aydın) – Neyi okuyorsunuz!
BAŞKAN – Bülent Bey… Sayın Tezcan…
NURHAYAT ALTACA KAYIŞOĞLU (Bursa) – Millet seni niye gönderdi buraya, niye?
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – Millet “Cumhuriyeti yıkın?” diye mi yolladı?
BAŞKAN – İsteyenlere söz veriliyor Sayın Tezcan, lütfen…
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – Biz de millet iradesiyle geldik ama söz hakkı vermiyorsunuz.
(Kâtip Üye Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu tarafından 5’inci maddenin okunmasına devam edildi)
"Siyasi partilerin seçim çevrelerindeki milletvekili aday listelerinde bulunup da seçilemeyen adaylar bulundukları sıra esas alınarak yedek milletvekili sayılırlar. Ayrıca siyasi partiler genel seçimlerde her seçim çevresinde en az iki olmak üzere seçilecek milletvekili sayısının beşte biri oranında, bağımsız adaylar ise bir yedek milletvekili adayı gösterirler. Milletvekilliklerinde boşalma olması halinde boşalan üyeliklere öncelikle o seçim çevresindeki asıl aday listesinde bulunup da seçilemeyen yedek milletvekilleri ikame olunur.” (Gürültüler)
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – Ya, milletin iradesi sadece siz de mi? Biz de millet iradesiyle geldik. Niye söz hakkı vermiyorsunuz?
BÜLENT TEZCAN (Aydın) – Sayın Başkan…
ÖZKAN YALIM (Uşak) – Sözcümüz söz istiyor Sayın Başkan.
(Kâtip Üye Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu tarafından 5’inci maddenin okunmasına devam edildi)
“Bir seçim çevresinde tüm milletvekilliklerinin aynı siyasi parti adayları tarafından kazanılmış olduğu hallerde, yedek milletvekili listesindeki adaylar sırayla boşalan milletvekilliğine ikame olunur. Boşalan milletvekilliğinin bağımsız adaylardan olması halinde, bu milletvekilinin oy pusulasında gösterilen yedek milletvekili adayı, boşalan milletvekilliğine ikame olunur. İkame gerçekleşmedikçe yedek milletvekilliği için hiçbir hak oluşmaz.
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – Milletin iradesiyle sadece siz gelmediniz, biz de milletin iradesiyle geldik, bizim de söz hakkımız var.
ÖZKAN YALIM (Uşak) – Sayın Başkan, sözcümüz söz istiyor Sayın Başkan.
BÜLENT TEZCAN (Aydın) – Sayın Başkan, böyle bir usul olmaz.
ÖZKAN YALIM (Uşak) – Ya, sağır mısın, duymuyor musun?
MEHMET AKİF YILMAZ (Kocaeli) – Devam ediyor müzakereler.
ÖZKAN YALIM (Uşak) – Mustafa Bey, olmaz böyle bir şey.
NURHAYAT ALTACA KAYIŞOĞLU (Bursa) – Bize söz vermiyorsunuz, bari sözcümüze söz verin. Komisyon sözcümüze dahi söz hakkını vermiyorsunuz. Ne aceleniz var ya!
(Kâtip Üye Çankırı Milletvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu tarafından 5’inci maddenin okunmasına devam edildi)
“Savaş sebebiyle seçimlerin yapılmasına imkân görülmezse, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin bir yıl ertelenmesine Meclis karar verebilir. Erteleme sebebi ortadan kalkmamışsa, aynı usule göre bu işlem tekrarlanabilir." (Gürültüler)
BÜLENT TEZCAN (Aydın) – Yok öyle bir şey Sayın Başkan.
ÖZKAN YALIM (Uşak) – Oylayamazsınız Sayın Başkan.
BAŞKAN – 5’inci maddenin teklif metninden çıkarılmasına dair önergeyi oylarınıza sunuyorum: Kabul edenler… Kabul etmeyenler… Kabul edilmiştir. (Gürültüler)
BÜLENT TEZCAN (Aydın) – Ne okuttuğunuz belli değil, ne söylediğiniz belli değil, ne yaptığınız belli değil.
BAŞKAN – Şimdi, değerli arkadaşlar, 6’ncı madde teselsül sebebiyle 5’inci madde olmuştur.
Kayıtlara geçmesi açısından 6’ncı maddeyi 5’inci madde olarak okutuyorum.
ÖZKAN YALIM (Uşak) – Mustafa Bey, olmuyor ama ya, Bülent Bey’e söz verin.
BAŞKAN – Değerli arkadaşlar, 5’inci madde hâline gelen 6’ncı maddeyi müzakereye açıyorum.
Buyurun Bülent Bey.
OSMAN AŞKIN BAK (Rize) – Buyurun Bülent Bey, evet.
Bülent Bey’i dinleyelim arkadaşlar.
ÖZKAN YALIM (Uşak) – Osman, sen sus Allah’ını ya!
OSMAN AŞKIN BAK (Rize) – Sen sus Özkan, sen sus!
BAŞKAN – Osman Bey…
ÖZKAN YALIM (Uşak) – Osman sus, Allah’ın aşkına sus.
OSMAN AŞKIN BAK (Rize) – Sustum.
BÜLENT TEZCAN (Aydın) – Sayın Başkan, yani, en sonunda beni de bağırtmaya başardınız, beni de ayağa kaldırıp bağırtmayı başardınız.
Sayın Başkan, bakın, önce okuttuğunuz teklifin ne olduğunu bile anlamadık bu yönetiminiz nedeniyle.
YUSUF BAŞER (Yozgat) – Dinlemezseniz anlamazsınız tabii.
MEHMET AKİF YILMAZ (Kocaeli) - Yok, yok, iyi anladık, çok güzel anladık.
BÜLENT TEZCAN (Aydın) – Hayır, anlamadık, herhâlde bir şeyleri çektiniz, ne çektiniz, ne yaptınız o da anlaşılmadı orada.
BÜLENT TEZCAN (Aydın) – Sayın Başkan, şimdi, bakın, önce, burada görüşmeler belirli bir nezaket düzeyine oturmuştu, belli bir süre sınırı konusunda da bir otokontrol oluşmuştu. Bugün bütün konuşmalarda Komisyon üyesi arkadaşlar bile ortalama yirmi dakikayla konuşmalarını tamamlamaya gayret gösterdiler. Hiçbirimiz aldığımız sözde ilk gündeki gibi -genel olarak düşüncelerimizi anlattığımız için- bir buçuk, iki saat konuşma gibi bir usul olmadı. Bunu bu şekliyle yürütmek varken anlıyorum ki bu işi gerilimle götürmek istiyorsunuz, başka bir yolu yok bunun. Çünkü, burada, ben, yemek arasından önce o zamanda Riyaset eden arkadaşımızdan, Sayın Başkanlık Makamına vekâlet eden arkadaşımızdan söz istedim, yemekten sonra da sırada bekliyorum, burada yanıyor. Ben Komisyon üyesiyim ve bundan önceki maddede de öyle çok uzun konuşmadık, on dakika, on beş dakika düşüncemizi söyleyip tutanağa geçiriyoruz ama nedense bundan önce bu sözü istememize rağmen, işaret de etmeme rağmen hemen maddeyi oylayıp bir de arkasından -5’inci maddeymiş- geri çekme maddesi oyluyorsunuz. Bunların her ikisi de usule aykırı, bunu yapamazsınız.
Birincisi, görüşme devam ediyor daha. Herhangi bir şekilde kifayeti müzakere önerisini bile görüşmeye açmadınız, onunla ilgili bile bir şey söyletmeden “Oyluyorum.” dediniz.
BÜLENT TEZCAN (Aydın) - İkincisi, siz şimdi bir maddeyi geri çektiğinizi söylüyorsunuz ve oylattınız. 316 milletvekilinin imzasıyla bir Anayasa değişikliği teklifi geldi sizin önünüze, görüştüğümüz değişiklik teklifinde 316 milletvekilinin imzası var. Boşa attılar, doluya attılar ben onu bilmem ama herkes diyor ki: “Biz imzamızın arkasındayız.” Öyle mi? Öyle. Şimdi, bu 316 imzadan 1 tanesini çektiğiniz zaman 316 kişinin imzasını buraya göstereceksiniz.