CHP'nin 36. Olağan Kurultay'da üyelerini seçeceği Parti Meclisi'nin görevleri nedir?
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), 3-4 Şubat’ta 36. Olağan Kurultay’ını gerçekleştirecek. Mevcut Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu’nun karşısına, CHP Yalova Milletvekili Muharrem İnce, eski İstanbul Barosu Başkanı Ümit Kocasakal, eski YARSAV Başkanı Ömer Faruk Eminağaoğlu ve eski CHP Ümraniye İlçe Başkanı Alparslan Çabuk’un aday olarak çıktığı kurultayda, asıl güç savaşı Parti Meclisi (PM) üyelerinin seçiminde yaşanacak.
CHP Tüzüğü’ne göre, ‘Genel Başkan ile Kurultayca seçilmiş altmış (60) üyeden oluşan’ Parti Meclisi, “iç ve dış gelişmelerle ilgili politika ve strateji kararları alır; yıllık bütçe ve bilançoyu onaylar; hükümet kurma, hükümete katılma, hükümetten çekilme konularında karar verir; seçimlere katılıp katılmama kararı alır, kontenjan adaylarını ve merkez yoklaması yoluyla belirlenmesi gereken adayları seçer”.
Kurultay’dan sonra CHP’nin en yüksek karar organı olan PM’nin üyesi olmanın, bazı partililer için ‘milletvekilliğinden de önemli olduğu’ belirtilirken, bazıları tarafından ise ‘Meclis’e giden yol’ olarak görüldüğü kaydediliyor. Çeşitli illerden delegelerin Ankara’da hangi otellerde kalacağının belli olmasının ardından başlayan tartışmanın bile listeyi etkileyebileceği bu dönemde, birçok CHP’li isim 60 kişilik PM listesinde yer alabilmek için harıl harıl hazırlık yapılıyor; çoğunun günleri yeterli oy sayısına ulaşmayı sağlayacak ’kelle hesapları’yla, kurultay esnasında dağıtılacak tanıtım broşürleri yaptırmakla geçiyor.
CHP’nin 35. Olağan Kurultayı’nda seçilen PM listesinde, genel başkanlığa tek başına aday olan Kılıçdaroğlu’nun ‘anahtar listesi’ndeki 19 isim listede kendilerine yer bulamamıştı. Parti Meclisi seçimine Kılıçdaroğlu’nun listesinden giren CHP İzmir Milletvekili Selin Sayek Böke en çok oy alarak seçilen aday olurken; bu kurultay öncesinde genel merkeze ve belediyelere seçime karışmamaları yönünde birlikte çağrıda bulundukları CHP Denizli Milletvekili İlhan Cihaner ise, Kılıçdaroğlu’nun listesini delerek PM’ye girmişti. 14 Haziran ‘dan bu yana tutuklu bulunan CHP İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu ve dönemin Genel Başkan Yardımcısı Gürsel Tekin ise Kılıçdaroğlu’nun listesinde yer almalarına rağmen PM listesine girememişlerdi. Fikri Sağlar, Aykut Erdoğdu, İlhan Cihaner, Eren Erdem, Ergenekon davası sanığı Mehmet Ali Çelebi ve Aylin Nazlıaka da anahtar listeyi delen isimlerden olmuştu.
Parti Meclisi nedir?
Parti Meclisi üyelerinin seçimi, parti dışında pek bilinmese de CHP’yi ve dolayısıyla Türkiye genelinde de siyaseti etkileyebilecek bir tercihi barındırıyor. CHP Tüzüğü’nde, Parti Meclisi’ne dair şu bilgiler yer alıyor:
-Parti Meclisi; Genel Başkan ile Kurultayca gizli oyla seçilmiş altmış (60) üyeden oluşur. -Aldıkları oy sayısına ve sırasına göre Parti Meclisinin onbeş (15) yedek üyesi belirlenir. -Parti Meclisi’nde boşalma olursa, sırasıyla yedeklerden tamamlanır. -Parti Meclisi en geç iki ayda bir Genel Başkanın çağrısı üzerine ve Genel Başkanın başkanlığında toplanır. -Toplantının gündemi ve görüşülecek raporlar ve tasarılar, en geç üç gün önceden üyelere gönderilir. -Genel Başkan, gerek gördüğünde ya da on bir (11) Parti Meclisi üyesinin gerekçe ve gündem belirleyerek yazılı istemde bulunması durumunda Parti Meclisi!ni olağanüstü toplantıya çağırır. -Genel Başkan Parti Meclisi üyelerine geçici veya sürekli görevler verebilir. -Birbirini izleyen üç olağan toplantıya özürsüz olarak katılmayan Parti Meclisi üyesinin üyeliğinin gizli oyla ve üye tamsayısının salt çoğunluğu ile düşürülmesine karar verilebilir. -Parti Meclisi toplantılarına, Partinin TBMM grubu başkan vekilleri, grup yönetim kurulu üyeleri, kadın kolları ve gençlik kolları genel başkanları da katılabilir, önerilerde bulunabilir; ancak oy kullanamazlar. -Parti Meclisinin toplantı kuralları ve çalışma yöntemleri yönetmelikle belirlenir.
Parti Meclisi'nin görevleri nelerdir?
Parti Meclisi’nin görevleri de Parti Tüzüğü’nde şöyle tanımlanıyor:
Parti Meclisi, Kurultay’dan sonra Partinin en yüksek karar organıdır. Parti Meclisi;
A. Parti Programı, kurultay kararları ve seçim bildirgeleri doğrultusunda iç ve dış gelişmelerle ilgili politika ve strateji kararları alır. B. Parti Programı’nı, kurultay kararlarını ve seçim bildirgelerini topluma benimsetmek için gerekli çalışmaları yapar, önlemleri alır ve direktifleri verir. C. Merkez Yönetim Kurulu’nca hazırlanan çalışma raporunu ve kesin hesabı inceleyip karara bağlayarak kurultaya sunar. Yıllık bütçeyi ve bilançoyu onaylar. D. Merkez Yönetim Kurulu’nca hazırlanan kurultay gündemleri ile seçim bildirgelerini inceleyip karara bağlar. E. Yasa ve tüzük kuralları uyarınca Merkez Yönetim Kurulu’nun hazırladığı yönetmelikleri inceleyip karara bağlar. F. Merkez Yönetim Kurulu’nun ve Parti Meclisi üyelerinin ve parti kurullarının sunduğu raporları, önerileri, karar tasarılarını görüşüp karara bağlar. G. Hükümet kurma, hükümete katılma, hükümetten çekilme konularında karar verir. Bu konuların görüşüldüğü Parti Meclisi toplantısına, TBMM Grup Başkanvekilleri ve Grup Yönetim Kurulu üyeleri katılır ve oy kullanırlar. H. Seçimlere katılıp katılmama ve seçimlerde yasa ve Tüzük kurallarına göre aday saptama yöntemini belirleyen kararları alır; kontenjan adaylarını ve merkez yoklaması yoluyla belirlenmesi gereken adayları belirler. I. Uluslararası kuruluşlara üyelik kararı verebilir. Ancak bu kararın verilip duyurulmasından sonra geçen bir ay içinde, kurultay üyelerinin beşte birinden yazılı istek gelirse konu kurultayın olağan toplantısında veya ivedi durumlarda, olağanüstü toplantısında karara bağlanır. Bir ay içinde böyle bir istek gelmemişse karar kesinlik kazanır. J. Genel Başkanın veya Merkez Yönetim Kurulu’nun önerisi üzerine disiplin cezalarının bağışlanmasını karara bağlar.
Parti Meclisi nasıl seçilir?
CHP Kurultay Yönetmeliği'ne göre, Parti Meclisi'nin seçimi şöyle gerçekleştirilir:
Parti Meclisi’nin 60 asıl ve 15 yedek üyesi kurultayca gizli oyla seçilir. Seçimde en çok oy alan 60 üye asıl üye, onlardan sonra gelen 15 üye de, oy sırası ile yedek üye seçilmiş olurlar. Eşit oy alanlar arasında ad çekme yoluna gidilir. Ad çekmeyi seçim kurulu başkanı yapar. Parti Meclisi’nin (8) asıl üyesi, bilim yönetim ve kültür platformu üyeleri içinden Genel Başkanın önereceği (12) kişi arasından Kurultayca seçilir; yedek üye seçilmez. 61a maddesi hükmü (cinsiyet kotası) bu üyelikler için de uygulanır. Bu adayların oy pusulaları, Parti Meclisinin diğer adaylarının seçileceği listeden (çarşaf liste yönteminin uygulanması halinde) veya listelerden (blok liste yönteminin uygulanması halinde) ayrı olarak hazırlanır. Sandık Kurulu, delegeye önce bu oy pusulasını vererek oyunu kullandırır. Daha sonra delegeye, Sandık Kurulunca organlarla ilgili oy pusulası (çarşaf liste uygulanması halinde) veya oy pusulaları (blok listenin uygulanması halinde) verilerek oy kullandırılır. (Tüzük 55a/7. Bendi) Parti Meclisi seçimlerinde cinsiyet ve gençlik kotası uygulanır.