Çocuğa diş teli taktırmak şart mı?

Ortodonti tedavisi, çocukların diş ve çenelerindeki estetik ve fonksiyon bozukluklarını düzeltmek için uygulanıyor. Özellikle ilköğretim çağında neredeyse hemen her çocuğun ağzında renk renk, çeşit çeşit diş teli görmek mümkün. Ortodonti uzmanı Dr. Cüneyt Keskin’e göre tel takan çocukların sayısındaki artışın iki temel nedeni var, doktor ve aile. “Aileler çocuklarıyla daha ilgililer. Dolayısıyla ağız ve diş sağlığı konusunda daha bilgililer. Ayrıca çocuklarıyla ilgili her konuda olduğu gibi ağız sağlıkları ve dişlerinin düzgünlüğü konusunda da rekabetçiler” diyor. Tedaviye başlamak için kesin bir yaş söylemek yanlış ama 6 yaşında sabit tel takılan hastalar var. Dr. Cüneyt Keskin Hürriyet gazetesine yaptığı açıklamada, “Her hasta kendi içinde değerlendirilmeli. Kronolojik yaştan ziyade kişinin kemik ve diş yaşı kriterlerinin değerlendirilmesi daha uygun” diyor. Tedaviye başlama yaşının belirlenmesinde çocuğun cinsiyeti, mevcut bozukluğun diş mi yoksa iskelet kökenli mi olduğu, bozukluğun şiddeti kadar, doktorun bilgi, deneyim ve hisleri de önemli. Gereksiz yere erken uygulanmış ortodontik tedavi çocuğa ve ailesine sıkıntı verebilir. Ama erken başlanan tedavilerin tümü yanlıştır, sonucunu da çıkarmamak gerekiyor. Özellikle gelişimsel problemler mevcutsa tedaviye erken başlanabiliyor. Süt dişleri ihmal ediliyor Marmara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi, Ortodonti Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nazan Küçükkeleş, ortodonti tedavisine duyulan ihtiyacı, değişen beslenme düzenine bağlıyor. “Modern beslenme daha şekerli. Yumuşak gıda tüketimi artıyor. Bu da çürük nedeniyle diş kayıplarına, erken diş kayıpları da çapraşıklığa neden oluyor” diyor. Bir diğer etken de eğitim ve medya kanalıyla ailelerin giderek daha fazla bilinçlenmesi ve daha çok çocuğun ortodontik tedavi talebiyle uzmanlara götürülmesi. Türkiye’ye özgü bir başka sorun daha var. Ağız bakımı alışkanlığının yerleşmemesi ve süt dişleri çürüklerinin tedavisinin ihmal edilmesi. Erken yaşta diş kayıpları oluyor. Bu erken kayıp, diş dizilerinde bozulmaya, çapraşıklık ve kapanış sorunlarına yol açıyor. Ağız ve dişlerdeki bozukluk, ağız solunumu ve solunum yolu hastalıkları, dişeti hastalıkları, yetersiz çiğneme ve dolayısıyla mide rahatsızlıkları, estetik bozukluk ve buna bağlı psikolojik sorunlara yol açabiliyor. Yeni nesil teller saklanabiliyor Yeditepe Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Didem Nalbantgil, “Gelişen teknoloji sayesinde daha az görünen ve daha rahat kullanılabilen teller tedaviyi daha tolere edilebilir bir hale getiriyor” diyor. Ortodonti tedavisini ihmal etmemekte yarar var. Çünkü sadece çocuklarda değil hangi yaşta olursa olsun, tedavi edilmeyen ortodontik problem daha da kötüleşiyor. Çapraşıklık nedeniyle dişler yeterince temiz tutulamıyor, çürük ve diş eti hastalıkları oluşuyor. Bu da diş kayıplarına neden olabiliyor. Bozuk kapanışlar sonucu diş yüzeylerinde anormal aşınma, çene ekleminde ağrı ve şikâyetler görülebiliyor. Çiğneme ve konuşmada zorluk, destek kemik ve diş eti dokularının hasarına da yol açabiliyor. Tellerin seçimi çocuğa göre değişiyor • Hastanın kendisinin takıp çıkarabildiği hareketli teller çoğunlukla erken dönemde ve çok komplike olmayan ortodontik problemlerde kullanılıyor. • Büyüme ve gelişim döneminde, iskelet yapının belirli bir yöne doğru gelişmesine yardımcı olmak için fonksiyonel tellerden faydalanılıyor. • Daha geniş bir kullanım alanına sahip olan sabit tedavilerse dişlere yapıştırılan metal ve porselen braketlerle yapılıyor. Estetiğin daha ön planda olduğu erişkin hastalarda daha çok diş rengindeki porselen braketler tercih edilirken, çocuk hastalarda metalleri kullanılıyor. Sorunlu ağız ve diş belirtileri • Dengeli olmayan yüz ve çene yapısı • Ağızdan solunum • Çiğneme, konuşma gibi fonksiyonlar ile kapanışta zorlanma • Parmak emme, tırnak yeme, yanak ve dudak ısırma gibi kötü alışkanlıkların bulunması • Aşırı ileride veya geride konumlanmış çene • Önde konumlanmış dişler • Alt ve üst çenelerdeki dişlerin temas etmemesi veya normal olmayan bir şekilde kapanması • Süt dişlerinin erken veya geç kayıpları • Çapraşık, yanlış yerde konumlanmış veya sürmemiş dişlerin varlığı İlk kontrol için ideal yaş 7 Dişler, kemik ve diş etleri sağlıklı ise hemen her yaşta tedaviye olumlu yanıt veriyor. Ancak ilk ortodontik kontrolün yedi yaşından geç olmamasında yarar var. Bu yaşta dişler düzgün sıralanmış görünse de gizli bir kapanış problemi söz konusu olabilir. Eğer problem saptanırsa, ortodontist, tedaviye başlamak için en uygun zaman konusunda sizi yönlendirir. Bu yaşlarda uygulanacak ortodontik tedaviler önleyici ve koruyucu ortodontik tedavi olarak adlandırılıyor. Çocuk 7 yaşını geçse bile, ortodontik muayenesinin yapılması çok önemli. Çoğu çocukta ortodontik tedaviye 9-12 yaşları arasında başlanıyor.